იხილეთ წყარო გვერდისთვის საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭო

[[ფაილი:Jaba ioseliani.jpg|200px|მინი|[[ჯაბა იოსელიანი]]]]
[[File:Tengiz Kitovani in Rkoni (cropped).jpg|მინი|200px|[[თენგიზ კიტოვანი]]]]
[[ფაილი:თენგიზ სიგუა.jpg|მინი|200px|[[თენგიზ სიგუა]]]]
'''საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭო''' — [[საქართველო]]ს მმართველი ორგანო [[საქართველოს სამოქალაქო ომი|პუტჩის]] შემდგომ 1992 წლის 2 იანვრიდან 10 მარტამდე. საბჭოს წევრები იყვნენ [[ჯაბა იოსელიანი]],  [[თენგიზ კიტოვანი]] და [[თენგიზ სიგუა]]. სამხედრო საბჭომ ძალაუფლება გადააბარა [[საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭო]]ს.

==ისტორია==
შეიქმნა 1991 წლის დეკემბერში, [[საქართველოს სამოქალაქო ომი]]ს დროს, პრეზიდენტ [[ზვიად გამსახურდია]]ს განდევნამდე რამდენიმე დღით ადრე. საბჭოს თვითგაცხადებული მიზანი იყო არჩევნების ჩატარებამდე წესრიგის დაცვა და ეკონომიკური რეფორმების ჩატარება. მასთან არსებობდა პოლიტიკური საკონსულტაციო საბჭო, რომელშიც გამსახურდიასადმი ოპოზიციური პარტიები იყვნენ წარმოდგენილნი. 1992 წლის 2 იანვარს სამხედრო საბჭომ გააძევა ქვეყნის პრეზიდენტი, დროებით შეაჩერა კონსტიტუციის მოქმედება რესპუბლიკის ტერიტორიაზე, დაითხოვა [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|უზენაესი საბჭო]] და პრემიერ მინისტრის მოვალეობის შესრულება დროებით დაავალა [[თენგიზ სიგუა]]ს.

3 იანვარს სამხედრო საბჭომ თბილისსში გამოაცხადა საგანგებო მდგომარეობა, აკრძალა ყოველგვარი მიტინგი და დემონსტრაცია<ref>„საქართველოს რესპუბლიკა“, №01, 8 იანვარი, 1992</ref>. 6 იანვარს სამხედრო საბჭომ გამოსცა დეკლარაცია, რომლის მიხედვითაც საქართველოს რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭო და საქართველოს პრეზიდენტი გამოაცხადა [[საქართველოს სსრ]] სამართალმემკვიდრეებად და ბრალი დასდო პრეზიდენტ [[ზვიად გამსახურდია]]ს ავტორიტარულ მმართველობასა და ხელისუფლების უზურპაციაში. 10 იანვარს სამხედრო საბჭომ პრემიერ მინისტრის მოვალეობის შემსრულებლის თ. სიგუას წინადადებით დაადგინა შემდეგი: საქართველოს მთელ ტერიტორიაზე აღდგეს საკრებულოთა საქმიანობა; საკრებულოებმა ათი დღის ვადაში ჩაატარონ გამგეობის არჩევნები ფარული კენჭისყრით; გამგეობის ახალი შემადგენლობა დასამტკიცებლად წარედგინოს რესპუბლიკის დროებით მთავრობას; პრემიერ მინისტრის დროებით შემრულებელს თ. სიგუას მიეცეს თბილისის მერის არჩევის უფლება და სხვა<ref>„საქართველოს რესპუბლიკა“, №04, 11 იანვარი, 1992</ref>.
  
21 იანვარს მარტვილში გაიმართა სამხედრო საბჭოს ერთ-ერთი ხელმძღვანელის ჯაბა იოსელიანისა და ზუგდიდის სამხედრო რწმუნებულის გია ყარყარაშვილის შეხვედრა უზენაესი საბჭოს დეპუტატთან [[ვალტერ შურღაია]]სთან და ზუგდიდის ყოფილ პრეფექტთან ა. ქობალიასთან. საუბრისას ჯაბა იოსელიანმა მხარეებს წაუყენა ულტიმატუმი, რომ 21 ინვრის ბოლომდე ზუგდიდში განლაგებულმა სამხედრო შეიარაღებულმა დაჯგუფებებმა დაყარონ იარაღი და უზრუნველყონ ზუგდიდის უმსხვერპლოდ განთავისუფლება<ref>„საქართველოს რესპუბლიკა“, №10, 22 იანვარი, 1992</ref>.

სამხედრო საბჭომ მიიღო რამდენიმე [[ლიბერალიზმი|ლიბერალური]] გადაწყვეტილება: აღადგინა უმაღლესი სასწავლებლების ავტონომია, გამოაცხადა მთავრობისგან [[პრესის თავისუფლება]], პატიმრობიდან გაათავისუფლა „სამხრეთ ოსეთის პრეზიდენტი“ ტორეზ კულუმბეგოვი. სამხედრო საბჭომ მიიღო ასევე რუსეთის მიმართ ლოიალური გადაწყვეტილებები: აღადგინა ურთიერთობა რუსეთის ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქთან და გამოყენებიდან ამოიღო ტერმინი „საოკუპაციო ძალები“, [[საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო|თავდაცვის მინისტრად]] დანიშნა საბჭოთა გენერალი [[ლევან შარაშენიძე]]. 

სამხედრო საბჭომ აღდგენილად გამოაცხადა [[1921]] წლის [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია]] და არალეგიტიმურად გამოაცხადა საბჭოთა კონსტიტუციაზე დამყარებული ყველა მმართველობა, გამსახურდიას მმართველობის ჩათვლით. საბჭომ 1992 წლის 11 ოქტომბერს დანიშნა [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (1992)|საპარლამენტო არჩევნები]]. ჯაბა იოსელიანის ინიციატვით სამხედრო საბჭომ გამოაცხადა ამნისტია, რომლითაც 8000-მდე პატიმარი გათავისუფლდა, რამაც გაზარდა ქვეყანაში დანაშაულის მაჩვენებელი.

7 მარტს სამხედრო საბჭოს მოწვევით [[რუსეთი]]დან ჩამოვიდა [[სსრკ]]-ის ყოფილი საგარეო საქმეთა მინისტრი [[ედუარდ შევარდნაძე]]. 10 მარტს სამხედრო საბჭომ ძალაუფლება [[საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭო]]ს გადააბარა და თვითლიკვიდირდა.

== ლიტერატურა ==
*{{წიგნი|ავტორი=[[სტივენ ჯონსი|ჯონსი ს.]]|სათაური=„საქართველო: პოლიტიკური ისტორია დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ“|გამომცემლობა=სოციალური მეცნიერებების ცენტრი|ორიგინალი=Georgia: A Political History of Independence|ადგილი=თბილისი|წელი=2013 [2012]|isbn=978-9941-0-5972-8|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/79960|გვერდები=112-115}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:საქართველოს უახლესი ისტორია]]