იხილეთ წყარო გვერდისთვის სახელმწიფო ბანკის შენობა (დონის როსტოვი)

{{ინფოდაფა მონუმენტი
|მონუმენტის სახელი   =სახელმწიფო ბანკის შენობა
|მშობლიური სახელი   = {{lang-ru|Здание Государственного банка}}
|სურათი            =  Rostov-on-Don, State Bank Building, Central Bank, Russia.jpg
|სურათის ზომა = 300პქ
|წარწერა            = 
|კოორდინატები      = 
|მდებარეობა        = [[დონის როსტოვი]]
|არქიტექტორი = მარიან პერეტიაკოვიჩი
|მოქანდაკე =
|ტიპი              =  [[ნეოკლასიციზმი]]
|მასალა            =
|სიგრძე            =
|სიგანე            =
|სიმაღლე          =
|დაწყება           = 
|დასრულება        =  [[1913]]-[[1915]]
|გახსნა             = 
|მიძღვნილია        =
|რუკის სურათი      = 
|რუკის ტექსტი      = 
|რუკის სიგანე     = 
|რელიეფი        =
|latd  = |latm  = |lats  = |latNS  = 
|longd = |longm = |longs = |longEW = 
|lat             = 47.222497
|long            = 39.722019
|ექსტრა           =   {{რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობა|}}
}}
'''სახელმწიფო ბანკის შენობა''' ({{lang-ru|Здание Государственного банка}}) — შენობა [[დონის როსტოვი|დონის როსტოვში]]. აგებულია [[1915]] წელს არქიტექტორ მარიან პერეტიაკოვიჩის პროექტის მიხედვით.  თავდაპირველად შენობაში განთავსებული იყო რუსეთის იმპერიის სახელმწიფო ბანკის კანტორა. ამჟამად შენობაში განთავსებულია [[ცენტრალური ბანკი|ცენტრობანკი]]. შენობა აგებულია [[ნეოკლასიციზმი]]ს სტილში<ref>{{cite web|url=http://niitag.ru/info/doc/?199|title=Традиции классицизма в архитектуре Юга России (XVIII–начало XX веков)|author=Г.В. Есаулов|publisher=niitag.ru|accessdate=2013-07-26|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JPy5ysG2?url=http://niitag.ru/info/doc/?199|archivedate=2013-09-06}}</ref> და  გააჩნია რუსეთის ფედერაციის რეგიონალური მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი<ref name="donland">{{cite web|url=http://www.donland.ru/Default.aspx?pageid=78769|title=Ростов-на-Дону (объекты культурного наследия регионального значения)|publisher=Официальный портал Правительства Ростовской области|accessdate=2013-08-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JcokXI9M?url=http://www.donland.ru/Default.aspx?pageid=78769|archivedate=2013-09-14}}</ref>.

== ისტორია ==
[[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისში სახელმწიფო ბანკის შენობა განთავსებული იყო დიდი სადოვაიისა და საშუალო (ამჟამად სოკოლოვის) პროსპექტის კუთხეში. ბანკს არ ჰყოფნიდა ფართობი და იძულებული იყო ექირავებინა დამატებითი სათავსოები. სწორედ ამიტომ მიიღეს გადაწყვეტილება აეშენებინათ ახალი შენობა სპეციალურად ბანკისათვის<ref>Швецов С. Д. На высоком донском берегу: Очерки из прошлого Ростова. — Ростов, 1982. — С. 72—74.</ref>.

სახელმწიფო ბანკის შენობის პროექტი არქიტექტორმა მარიან პერეტიაკოვიჩმა ჯერ კიდევ [[1910]] წელს შეიმუშავა. თავდაპირველად ხარჯთაღრიცვას და ნახაზების შედგენას ხელმძღვანელობდა არქიტექტორი ს. პოპოლინი, მაგრამ ნელი სამუშაოებისათვის იგი მალევე დაითხოვეს. არქიტექტორმა მარიან პერეტიაკოვიჩმა თავის თანაშემწედ აირჩია როსტოვის სამოქალაქო ინჟინერი პ. ტარაჩკოვი. ტექნიკოს-კონსულტანტი იყო ა. ბუტკოვი<ref name="Волошинова">Волошинова Л. Ф. Творения московских и петербургских зодчих в Ростове-на-Дону. — Ростов-на-Дону: «Новая книга», 2002. — С. 53—62. — ISBN 5-86692-216-9.</ref>.

[[1912]] წლის სექტემბერში მარიან პერეტიაკოვიჩი ჩავიდა დონის როსტოვში რათა პირადად ეხელმძღვანელა სამშენებლო სამუშაოებისათვის. ამ პერიოდში ბანკის ძველი შენობა უკვე დანგრეული იყო<ref name="Волошинова" />. მშენებლობის დაწყება დაიგეგმა გვიანი შემოდგომისთვის, მაგრამ ძლიერი ყინვების გამო გადაიტანეს [[1913]] წლის გაზაფხულისათვის. საზეიმო საფუძვლის ჩაყრა გაიმართა [[1913]] წლის 28 აპრილს. სახელმწიფო ბანკის მშენებლობა ასრულდა [[1915]] წელს<ref>{{cite web|url=http://www.math.rsu.ru/rostov/kraeved/arhitect/big_21.html|title=Проект и строительство конторы Госбанка|publisher=math.rsu.ru|accessdate=2013-07-30|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JPyA9QH2?url=http://www.math.rsu.ru/rostov/kraeved/arhitect/big_21.html|archivedate=2013-09-06}}</ref>. ბანკის მთავარი ფასადი გადიოდა ახალი ბაზრის მოედანზე (ამჟამად საბჭოს მოედანი). 

საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ მოხდა სახლის ნაციონალიზაცია<ref>{{cite web|url=http://www.mebel-ug.ru/thems/1553.aspx|title=Улица Садовая|author=Татьяна Степаничева|publisher=mebel-ug.ru|accessdate=2013-07-29|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JPyAv4Yh?url=http://www.mebel-ug.ru/thems/1553.aspx|archivedate=2013-09-06}}</ref>. [[1920]] წელს პერეტიაკოვიჩის პროექტს დააშენეს სამხრეთ-აღმოსავლეთი ფრთა, სადაც განათავსეს მოსამსახურე პერსონალის საცხოვრებელი. სახელმწიფო ბანკის შენობა ერთადერთი ნაგებობა აღმოჩნდა საბჭოს მოედანზე, რომელიც გადაურჩა [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიპეტიებს<ref name="math.rsu.ru1">{{cite web|url=http://www.math.rsu.ru/rostov/kraeved/arhitect/2.html|title=Площадь Советов|publisher=math.rsu.ru|accessdate=2013-07-27|archiveurl=https://www.webcitation.org/6JPyBhhaZ?url=http://www.math.rsu.ru/rostov/kraeved/arhitect/2.html|archivedate=2013-09-06}}</ref>.

[[1950]]-იან წლებში შენობის ფასადზე განთავსებული ორთავიანი არწივი შეცვალეს [[სსრკ-ის გერბი]]თ<ref name="math.rsu.ru1"/>. [[1994]] წელს მიმდინარეობდა ფასადის სარემონტო სამუშაოები<ref name="Кукушин">Кукушин B. C. Русский классицизм // История архитектуры Нижнего Дона и Приазовья. — Ростов-на-Дону: ГинГО, 1995. — 275 с. — ISBN 5-88616-027-2.</ref>, რომლის დროსაც შენობის ატიკზე აღადგინეს თავდაპირველი ჰერალდიკური ნიშანი, ორთავიანი არწივი<ref name="math.rsu.ru1"/> და წარწერა „КОНТОРА ГОСУДАРСТВЕННАГО БАНКА“.

==არქიტექტურა ==
[[ფაილი:Gosbank Building (Rostov-on-Don)3.jpg|thumb|ხედი დიდი სადოვაიის ქუჩიდან]]
სამსართულიან შენობას დაგეგმარებაში გააჩნია ასო П-ს ფორმის კონფიგურაცია და წარმოადგენს საბჭოს მოედნის არქიტექტურულ დომინანტს<ref name="math.rsu.ru1"/>. ცოკოლი და პირველი სართული რუსტირებულია. მეორე და მესამე თაბაშირით შელესილი. 

სახელმწიფო ბანკის შენობა სრულდება ორმაგი გუმბათით, რომელიც დააპროექტა [[სანქტ-პეტერბურგი]]ს სახელმწიფო არქიტექტურულ-სამშენნებლო უნივერსიტეტის ინჟინერმა პ. დმიტრიევმა<ref name="Кукушин"/>.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://grants.rsu.ru/osi/archit/bank/page3.htm Проект и строительство конторы Госбанка] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180118011459/http://grants.rsu.ru/osi/archit/bank/page3.htm |date=2018-01-18 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:დონის როსტოვის ღირსშესანიშნაობები]]