იხილეთ წყარო გვერდისთვის სიმონ განგებლოვი

{{ინფოდაფა სამხედრო მოღვაწე
|სრული სახელი = სიმონ განგებლოვი
|ორიგინალური სახელი =
|ცხოვრების პერიოდი = [[1757]]–[[1827]]
|დაბადების ადგილი = [[მოსკოვი]], [[რუსეთის იმპერია]] 
|გარდაცვალების ადგილი    = 
|პორტრეტი = Gangeblov S G.jpg
|ხელმოწერა = 
|მეტსახელი = 
|ეროვნება = [[ქართველი]]
|კუთვნილება = [[რუსეთის იმპერია]]
|სამხედრო სამსახურის წლები = [[1771]]–[[1818]]
|წოდება = [[გენერალი]]
|ჯარის სახეობა = [[არმია]] 
|მეთაურობდა = 
|ნაწილი = 
|ბრძოლები/ომები = [[რუსეთ-თურქეთის ომი]] [[ანაპის იერიში]] [[ბაუცენის იერიში]]
|ჯილდოები = 1.წმინდა გიორგის მეოთხე ხარისხის ორდენი  2. ოქროს ნიშანი 3. ვლადიმერის მესამე კლასის ორდენი 4. წმინდა გიორგის მეორე კლასის ორდენი </small></sup>
|კავშირი = 
|სამსახურიდან გადადგომა = [[1818]]
}}

'''სიმონ გიორგის ძე განგებლოვი (განგებლიძე)''' (დ. [[24 მაისი]], [[1757]], [[მოსკოვი|მოსკოვში]], — გ. [[17 თებერვალი]], [[1827]]) — რუსეთის არმიის გენერალი.

== წარმოშობა ==
მისი მამა, [[გიორგი განგებლიძე|გიორგი ქრისტეფორეს ძე განგებლიძე]], [[1734]] წელს ქართველ მეფისწულ [[ბაქარი|ბაქარ ვახტანგის ძეს]] ახლდა [[რუსეთის იმპერია|რუსეთში]]. უკანასკნელის დახმარებით გიორგი ქართულ ჰუსართა პოლკში ჩაურიცხავთ, [[1740]] წელს მეფისაგან მიუღია მამული 40 კომლი გლეხით [[პოლტავა|პოლტავის]] გუბერნიის ოსტაპოვოში. გიორგი განგებლიძე მონაწილე იყო რუსეთის ომებისა [[შვედეთი|შვედებთან]], [[პრუსია|პრუსიასა]] და [[თურქეთი|თურქეთთან]]. [[1768]]-[[1774]] წლების [[რუსეთ-თურქეთის ომი|რუსეთ-თურქეთის ომის]] ერთ-ერთი ბრძოლის დროს მაიორი განგებლიძე მძიმედ დაჭრეს და 1772 წელს გარდაიცვალა. მისმა მეუღლემ  მამული გაყიდა და [[უკრაინა|უკრაინიდან]] [[პეტერბურგი|პეტერბურგს]] გადასახლდა. სიმონ და [[ეკატერინე განგებლიძე]]ს სამი ქალიშვილი და სამი ვაჟიშვილი — [[ნიკოლოზ განგებლიძე|ნიკოლოზ]], [[ალექსანდრე განგებლიძე|ალექსანდრე]], და [[სპირიდონ განგებლიძე|სპირიდონი]] ჰყავდათ. ერთ-ერთი მათგანი იყო მომავალი [[დეკაბრისტები|დეკაბრისტი]] [[ალექსანდრე განგებლიძე]].

== სამხედრო კარიერა ==
=== ადრეული კარიერა ===
[[1771]] წლის [[1 იანვარი|1 იანვარს]] 14 წლის სიმონ განგებლიძე სამხედრო სამსახურში შედის ჰუსართა ლეგიონში, რომელიც [[ნოვგოროდი|ნოვგოროდის]] მხარეში იდგა.მისი კარიერა კაპრალის ჩინით დაიწყო. 6 წლის შემდეგ ეს ლეგიონი დაიშალა, რის შემდეგ სიმონი [[იუნკერი|იუნკერად]] გადაიყვანეს ახლად ჩამოყალიბებულ [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური  რესპუბლიკა|მოლდავეთის]] ჰუსართა ლეგიონში და მომდევნო წელს იქ იგი პრაპორშჩიკი გახდა. [[1788]] წელს სიმონი პორუჩიკის ჩინით გადადის [[იაროსლავლი|იაროსლავლის]] ქვეით ლეგიონში, რომელიც [[პავლე პოტიომკინი|ფელდმარშალ პოტიომკინის]] არმიის შემადგენლობაში მონაწილეობს  [[1787]]-[[1791]] წლების [[რუსეთ-თურქეთის ომი|რუსეთ-თურქეთის ომში]], კერძოდ [[ოჩაკოვის ალყა|ოჩაკოვის ალყაში]]. ციხეზე იერიშის დროს სიმონ განგებლიძე მოხალისეტა რაზმის რიგებში პირველი ავიდა სიმაგრის კედელზე. [[თურქი]] მეომრები უდიდესი ენერგიით იცავდნენ ოჩაკოვს, მაგრამ [[რუსეთი|რუსეთის]] არმიის იერიშს მაინც ვერ გაუძლეს. სიმონი აქ ფეხში დაჭრეს; უდიდესი სიმამაცისათვის მას კაპიტნის ჩინი და სპეციალურად დაწესებული ოქროს ნიშანი უბოძეს. ამ ნიშანს წმინდა გიორგის ორდენის ლენტით ატარებდნენ. [[1789]] წ. [[სექტემბერი|სექტემბერში]] სიმონ განგებლიძე მონაწილეობს ციხესიმაგრე გაჯიბეის აღებაში; ეს სიმაგრე თანამედროვე [[ოდესა|ოდესის]] საფუძველი იყო. ამ დროს სიმონი 32 სლია იყო და მაიორობა დაიმსახურა. [[1791]] წელს განგებლიძე [[უშაკოვი|კონტრ-ადმირალ უშაკოვის]] სადესანტო რაზმის მეთაური იყო. იგი [[დუნაი|დუნაის]] შესარტავებს იცავდა. ამით დამთავრდა მისი მონაწილეობა  [[1787]]-[[1791]] წლების [[რუსეთ-თურქეთის ომი|რუსეთ-თურქეთის ომში]]. ომის დამთავრების შემდეგ სიმონი თავისი ჯარით [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური  რესპუბლიკა|მოლდავეთში]] იდგა, აქედან კი ვარშავაში გაგზავნეს. [[1794]] წელს [[ვარშავა|ვარშავაში]] აჯანყებამ იფეთქა [[ცარიზმი|ცარიზმის]] კოლონიური რეჟიმის წინააღმდეგ. აჯანყებას მრავალი [[რუსი]] ჯარისკაცი და ოფიცერი შეეწირა. სიმონი კი სიკვდილს მისმა ერთმა ახლობელმა ოჯახმა გადაარცინა; აქ ერთ-ერთი გენერლის ოჯახში შვილობილად იყო მიღებული, თავადის ქალი ;;ბებიად“ მიაჩნდა მისი დიდი მშობლიური სიყვარული დაიმსახურა. აჯანყების წინ მივლინებიდან ბრუნდებოდა. როდესაც [[ვარშავა|ვარშავას]] მიუახლოვდა, გაზაზე ხშირი მოძრაობა შენიშნა, მისი ყურადრება მიიპყრო იმ ფაქტმა, რომ ამ ხალხმრავლობაში მხოლოდ მამაკაცები იყვნენ. სიმონი მთავარსარდალ [[ბარონ იგელსტრომანთან]] გამოცხადდა, მოახსენა მივლინების ანგარიში და ქალაქთან ხალხის შეკრებაც ამცნო. ბარონმა სიცილით განუცხადა, რომ ,,შენც იმას ფიქრობ, რომ აჯანყებაა მოსალოდნელი?“. გამგებლიძე დაემშვიდობა მას. გზაზე გადაწყვიტა, ,,ბებია“ ენახულა. მაგრამ ჩვეულებრივი შეხვედრის მაგიერ იქ ცივი ატმოსფერო დახვდა. ცივი იყო სიმონის [[პოლონელი]] მეგობრის კაზიმირის ღიმილიც. სიმონი დაემშვიდობა მათ და გაბრუნდა. შუაღამისას ქვემეხების სროლისა და განგაშის ხმა გაისმა. განგებლიძე თავისი დენშჩიკითა და ადიუტანტით მთავარსარდალის შენობისკენ წავიდა, ქუჩაში უკვე ხალხმრავლობა იყო, აქ მას შეხვდა კაზიმირი, რომელმაც გულითადი სამსახური შესთავაზა და ხმამაღლა პოლონურ ენაზე ,,ბებიას“ ბინაზე მიიყვანა, სადაც იგი პატარა ოთახში გამოკეტეს; ცოტა ხნის შემდეგ აჯანყებულები ,,ბებიას“ სახლში შეცვივდნენ, მაგრამ კაზიმირმა ლანძღვა-გინებით ისინი ბრძოლისაკენ გაისტუმრა. განგებლიძე მიხვდა, რომ [[ვარშავა|ვარშავის]] დატოვება აუცილებელი იყო. ამ დროს არცთუ ისე შორს [[რუსეთი|რუსეთის]] ქვემეხების ხმა მოესმა, საითაც იგი დაუყონებლივ დაიძრა და უვნებლადაც მიაღწია მათ პოზიციამდე აქ, როგორც უფროსს, მას მეტაურობა შესთავაზეს. სიმონმა დაინახა, რომ ჭურვები მცირე იყო და ადგილზე დარცენა კი შეუძლებელი, ამიტომ მან შეძლო ალყიდან გასვლა და თავისი ნაწილებით ქალაქგარეთ ძალებს შეუერთდა; [[ვარშავა]] [[რუსეთი|რუსეთის]] არმიის ალყაში მოექცა და აჯანყება დამაცხდა. ვარშავის ოპერაციას [[ალექსანდრე სუვოროვი|სუვოროვი]] მეთაურობდა. მისიწარდგენით განგებლიძეს პოდპოლკოვნიკობა უბოძეს და ოქროს ნიშნით დააჯილდოვეს. ეს იყო მისი უკანასკნელი დამსახურება [[ეკატერინე II|ეკატერინე II-ის]] მეფობის ეპოქაში. [[1796]] წელს ტახტზე [[პავლე I]] ავიდა, განგებლიძემ პოლკოვნიკობა მიიღო, ხოლო [[1799]] წელს [[იტალია|იტალიაში]] [[ფრანგები]]ს წინააღმდეგ ლაშქრობის დროს თავდადებისა და დამსახურებისათვის გენერალ-მაიორობა უბოძეს. იგი ეგერთა ლეგიონს მეთაურობდა და [[ალექსანდრე სუვოროვი|სუვოროვის]] არმიის ავანგარდში მოქმედებდა— [[პეტრე ბაგრატიონი|ბაგრატიონის]] რაზმში. შემდეგ იგი მონაწილეობს ანაპის იერიშში [[1807]] წელს, სადაც მან ვლადიმერის მესამე კლასის ორდენი დაიმსახურა, ხოლო ყირიმისა და ყუბანის ექსპედიციებში—წმინდა გიორგის მეორე კლასის ორდენი. [[1810]] წელს, [[რუსეთ-თურქეთის ომი]]ს პერიოდში, განგებლიძე მეთაურობს სარიჩევის ფლოტის სადესანტო ნაწილებს, რომლებიც ტრაპიზონის დასამორჩილებლად გაიგზავნა [[6 ოქტომბერი|6 ოქტომბერს]] ესკადრა [[ოდესა|ოდესიდან]] გავიდა და 9-ში ტრაპიზონის წინ იდგა. საარტილერიო ცეცხლის შემდეგ რუსეთის 300 მეომარი ხმელეთისაკენ დაიძრა ნავებით. გადასხმა წარმატებით დაგვირგვინდა. საედსანტო ჯარებმა ზღვის სანაპირო დაიკავეს და ხელთ იგდეს იქ განლაგებული არტილერია, მაგრამ [[თურქები|თურქებმა]] ადრევე შეკრიბეს ძალები და [[რუსეთი]]ს დესანტი აიძულეს სანაპირო დაეტოვებინათ. დიდი მსხვერპლის შემდეგ სარიჩევმა გადაწყვიტა უკან დახევა და [[სევასტოპოლი|სევასტოპოლში]] დაბრუნდა. [[1812]] წელს, [[სამამულო ომი 1812|სამამულო ომის]] დაწყების დაწყებისას, განგებლიძე თავის პოლკით [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური  რესპუბლიკა|მოლდოვეთში]] მოქმედებდა; აქტიურად იბრძოდა [[ნაპოლეონ ბონაპარტი|ნაპოლეონის]] წინააღმდეგ; იგი უშუალო მონაწილეა [[ტორნი|ქ.ტორნის]], [[ბაუცენის იერიში|ბაუცენის იერიშისა]] და აღებისა.აქ გამოჩენილი გმირობისათვისწმინდა გიორგის მეოთხე კლასის ორდენი დაიმსახურა. სიმონ განგებლიძეს ახასიათებენ, როგორც შეუპოვარს და მამაც მებრძოლს, ბრძოლებში ნაცად მეომარს. ომის დასასრულს, ერთ-ერთ ბრძოლაში, ყუმბარის აფეთქების შედეგად მან კონტუზია მიიღო.
==სამხედრო სამსახურის დატოვება==
[[1818]] წელს სიმონ განგებლიძე სამხედრო სამსახურიდან გავიდა ფორმისა და ხელფასის შენარჩუნებით. მას დიდი ოჯახი ჰყავდა და ქალაქში ცხოვრების საშუალება არ ჰქონდა. ამიტომ იგი მეუღლის მამულში, ეკატერინოსლავის გუბერნიაში, სოფ. [[ბოგოდოროვცკი|ბოგოდოროვცკში]] გადასახლდა. მისი მეუღლე — თავადის ქალი  [[ეკატერინე მანველიშვილი|ეკატერინე სპირიდონის ასული მანველიშვილი]] იმდენად ერთგული მეგობარი ყოფილა მეუღლისა, რომ სიმონთან ერთად ხშირად ბრძოლაშიც მონაწილეობდა. სიმონი მეტად ჯანმრთელი ადამიანი ყოფილა. მან მხნეთ გაატარა 40 წლის მძიმე სამხედრო სამსახური.

==გარდაცვალება==
[[1827]] წლის [[17 თებერვალი|17 თებერვალს]] სიმონ განგებლიძე გენერლის ჩინით გარდაიცვალა. მისმა მეუღლემ, მანველიშვილმა მამული შვილებს დაუნაწილა, ხოლო თვითონ ლოცვაში გაატარა დარჩენილი 15 წელი.

==გამოყენებული ლიტერატურა==
* შამშე მეგრელიძე, ჩვენი სახელოვანი სამხედრო წინაპრები, თბ., 1979. 

{{პორტალი ომი}}
{{პორტალი ბიოგრაფიები}}
{{პორტალი ისტორია}}

{{DEFAULTSORT:განგებლიძე, სიმონ}}
[[კატეგორია:ქართველი გენერლები]]
[[კატეგორია:რუსეთის სამხედრო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:ქართველი სამხედრო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:დაბადებული  24 მაისი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1757]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 17 თებერვალი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1827]]