იხილეთ წყარო გვერდისთვის სიმფონია № 9 (ბეთჰოვენი)

{{ინფოდაფა მუსიკალური ნაწარმოები
| სახელი = სიმფონია №9
| ქვესათაური = 
| ტიპი = სიმფონია
| კომპოზიტორი = ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის
| სურათი = Ninth Symphony original.png
| ფოტოს სიგანე = 250პქ
| წარწერა = ერთ-ერთი გვერდი ბეთჰოვენის მე-9 სიმფონიის ავტოგრაფიდან
| თარგმანი = 
| მშობლიური სახელი = 
| ენის კოდი = 
| სრული სახელი = 
| სრული სახელი ქართულად = 
| სხვა სახელები = 
| ტონალობა = რე მინორი
| კატალოგი = 
| ოპუსი = 125
| ISWC = 
| წელი = <!-- {{დაიწყე თარიღი|YYYY}} (1583 & შემდეგ) -->
| პერიოდი = 
| ჟანრი = საგუნდო სიმფონია
| სტილი = კლასიკური, რომანტიკული
| ფორმა = 
| დაკავშირებული = 
| მიზეზი = 
| დაწერილი = 1822 - 1824
| ტექსტი = ფრიდრიხ შილერის ''ოდა სიხარულისადმი''
| libretto = 
| ენა = გერმანული
| დაფუძნებული =
| მეტრი = 
| დრო = 
| მელოდია =
| დაწერილია = 
| მიეძღვნა = 
| შესრულებული = <!-- {{Timeline-event|date={{Start date|YYYY|MM|DD|df=y}}|location=}} -->
| გამოქვეყნებული = 
| გამომცემელი = 
| პირველი ჩანაწერი = 
| ხანგრძლივობა = დაახლოებით 70 წუთი
| ნაწილები = 4
| ინსტრუმენტები = 
| სოლო = 
| ვოკალი = {{plainlist|
* სოლო სოპრანო
* სოლო ალტი
* სოლო ტენორი
* სოლო ბანი
* შერეული გუნდი (SATB)
}}
| ინსტრუმენტული შემადგენლობა = სიმფონიური ორკესტრი
| კომენტარი = 
| პრემიერის თარიღი = 1824 წლის 7 მაისი
| პრემიერის ადგილი =  კერნტნერტორის თეატრი, [[ვენა]]
| პრემიერის დირიჟორი = მიხაელ უმლაუფი და ლ. ვ. ბეთჰოვენი
| პრემიერის შემსრულებლები = {{plainlist|
* ჰენრიეტ ზონტაგი (სოპრანო)
* კაროლინ უნგერი (ალტი)
* ანტონ ჰაიცინგერი (ტენორი)
* იოზეფ ზაიპელტი (ბანი)
* კერნტნერტორის ორკესტრი
* Gesellschaft der Musikfreunde 
}}
| სხვადასხვა = 
}}
'''მეცხრე სიმფონია''' (რე მინორი), Op. 125 ― [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ბეთჰოვენის]] უკანასკნელი დასრულებული [[სიმფონია]], რომელიც 1822-1824 წლებში დაიწერა და პირველად შესრულდა [[ვენა|ვენაში]], 1824 წლის 7 მაისს. ის არის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნაწარმოები [[კლასიკური მუსიკა|კლასიკური პერიოდიდან]]<ref name=NCookblurb>{{harvnb|Cook|1993|loc=Product description (blurb). "Beethoven's Ninth Symphony is acknowledged as one of the supreme masterpieces of the Western tradition. More than any other musical work it has become an international symbol of unity and affirmation."}}</ref> და ბევრი კრიტიკოსის და მუსიკოლოგის მიერ მიიჩნევა ბეთჰოვენის შემოქმედების ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშად და დასავლური მუსიკის ერთ-ერთ უდიდეს მიღწევად.<ref name=NCookblurb /><ref name=TomServiceSymphGuide>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/music/tomserviceblog/2014/sep/09/symphony-guide-beethoven-ninth-choral-tom-service|title=Symphony guide: Beethoven's Ninth ('Choral')|first=Tom|last=Service|authorlink=Tom Service|work=[[The Guardian]]|date=9 September 2014|quote=the central artwork of Western music, the symphony to end all symphonies}}</ref> 2010-იანი წლებისთვის, ის მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე ხშირად შესრულებული სიმფონიების რიცხვს მიეკუთვნება.<ref>[http://www.lansingstatejournal.com/story/entertainment/music/2016/11/02/lansing-symphony-orchestra-perform-joyful-beethovens-th/93156368/ "Lansing Symphony Orchestra to perform joyful Beethoven’s 9th"] by Ken Glickman, ''[[Lansing State Journal]]'', 2 November 2016</ref><ref>[https://www.gfsymphony.org/beethoven-s-ninth-ode-to-joy "Beethoven's Ninth: 'Ode to Joy'"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171201081120/https://www.gfsymphony.org/beethoven-s-ninth-ode-to-joy |date=1 December 2017 }}, Great Falls Symphony, 2017/18 announcement</ref>

მე-9 სიმფონია წარმოადგენს წამყვანი კომპოზიტორის მიერ სიმფონიაში ვოკალის გამოყენების პირველ შემთხვევას<ref name="bonds24837">Bonds, Mark Evan, "Symphony: II. The 19th century", ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians, Second Edition'' (London: Macmillan, 2001), 29 vols. {{ISBN|0-333-60800-3}}, 24:837.</ref> და საგუნდო სიმფონიის პირველ მაგალითს. ვოკალური ნაწილი ჩართულია სიმფონიის ბოლო (IV) მოქმედებაში და სრულდება ოთხი სოლისტის და გუნდის მიერ. ბეთჰოვენმა სასიმღერო ტექსტად აირჩია [[ფრიდრიხ შილერი]]ს ლექსი „სიხარულის ოდა“ ({{lang-de|An die Freude}}) (დაიწერა 1785 წელს,  რევიზია 1803 წელს), ტექსტის გარკვეული ნაწილი აგრეთვე დამატებულია თავად კომპოზიტორის მიერ. როგორც პირველმა საგუნდო სიმფონიამ, მან გარდატეხა მოახდინა [[მუსიკა|მუსიკის]] ისტორიაში და მის გავლენას შემდეგი თაობის მუსიკოსებიც განიცდიდნენ.<ref>Esteban Buch: Beethovens Neunte. Eine Biographie. Propyläen, Berlin 2000, ISBN 3-549-05968-X.</ref><ref>Nicholas Cook: Beethoven: Symphony No. 9. Cambridge 1993, ISBN 0-521-39924-6.</ref><ref>David Benjamin Levy: Beethoven. The Ninth Symphony. New York 1995, ISBN 0-02-871363-X.</ref><ref>Dieter Hildebrandt: Die Neunte. Schiller, Beethoven und die Geschichte eines musikalischen Welterfolgs. Hanser, München-Wien 2005, ISBN 3-446-20585-3.</ref>

2001 წელს, სიმფონიის ორიგინალი, ხელნაწერი პარტიტურა, რომელიც ბერლინის სახელმწიფო ბიბლიოთეკაშია დაცული, შეტანილ იქნა [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაეროს]] [[მსოფლიო მეხსიერება|მსოფლიო მეხსიერების პროგრამის]] სიაში და წარმოადგენს ამ პროგრამაში მოხვედრილ პირველ სანოტო ჩანაწერს.<ref>[http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-5/ludwig-van-beethoven-symphony-no-9-d-minor-op-125/ Memory of the World (2001) – Ludwig van Beethoven: Symphony No 9, D minor, Op. 125]</ref>
== ისტორია ==
[[File:Beethoven.jpg|thumb|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის პორტრეტი, 1820. მეცხრე სიმფონიის წერის დროს ბეთჰოვენი თითქმის სრულიად ყრუ იყო.|240x240px]]

=== შექმნის ისტორია ===

ლონდონის ფილარმონიულმა საზოგადოებამ სიმფონია თავდაპირველად 1817 წელს შეუკვეთა,<ref>[[Maynard Solomon|Solomon, Maynard]]. ''Beethoven''. New York: Schirmer Books, 1997, p. 251.</ref> კომპოზიციის შექმნა კი 1822 წლის შემოდგომაზე დაიწყო და 1824 წლის თებერვალში დასრულდა.<ref>[[Breitkopf & Härtel|Breitkopf]] [[Urtext edition|Urtext]], Beethoven: [http://www.breitkopf.com/feature/download/3738/3667 Symphonie Nr. 9 d-moll] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120401012840/http://www.breitkopf.com/feature/download/3738/3667 |date=1 April 2012 }}, op. 125, pbl.: Hauschild, Peter, p. VIII</ref> სიმფონიას საფუძვლად დაედო ბეთჰოვენის სხვა ნაწარმოებები, რომლებიც, თავის მხრივ, დასრულებული ნამუშევრებია, მაგრამ, ამავე დროს, გარკვეული აზრით, წარმოადგენს მომავალი სიმფონიის მონახაზებსაც. საგუნდო ფანტაზიას Op. 80 (1808), რომელსაც, პრინციპში, საფორტეპიანო კონცერტის ერთ-ერთი მოქმედების ფორმა აქვს, კულმინაციურ ნაწილში ვოკალური სოლისტები და გუნდი უერთდება. ვოკალისტები და გუნდი ასრულებენ თემას, რომელიც მანამდე ინსტრუმენტების მიერ არის გაჟღერებული და რომელიც წააგავს შესაბამის თემას მეცხრე სიმფონიიდან.

უფრო ადრე, საგუნდო ფანტაზიის თემა გვხვდება სიმღერაში ''Gegenliebe'' ფორტეპიანოსა და მაღალი ხმისთვის, რომელიც 1795 წლით თარიღდება.<ref>Hopkins (1981, 249)</ref> რობერტ გუტმანის მიხედვით, [[ვოლფგანგ ამადეუს მოცარტი|მოცარტის]] K. 222, ოფერტორია რე-მინორი, ''Misericordias Domini'', რომელიც 1775 წელს დაიწერა, ასევე შეიცავს მსგავს მელოდიას.<ref>Robert W. Gutman, ''Mozart: A Cultural Biography'', 1999, p. 344</ref>

=== პრემიერა ===
მიუხედავად იმისა, რომ ბეთჰოვენის ძირითადი ნაწარმოებების პრემიერა, როგორც წესი, ვენაში ხდებოდა, კომპოზიტორს სურდა, თავისი ბოლო კომპოზიცია [[ბერლინი|ბერლინში]] შესრულებულიყო, დასრულებიდან რაც შეიძლება მალე, რადგან ფიქრობდა, რომ ვენის მუსიკალურ გემოვნებაში იტალიელი კომპოზიტორები დომინირებდნენ, მაგალითად, [[ჯოაკინო როსინი]].<ref name="The Ninth">[[Harvey Sachs|Sachs, Harvey]] (2010), ''The Ninth: Beethoven and the World in 1824'', [[Faber and Faber|Faber]]</ref> როცა ამის შესახებ მისმა მეგობრებმა და სპონსორებმა შეიტყვეს, წერილობითი პეტიცია გაუგზავნეს, რომელსაც ხელს არაერთი ვენელი მუსიკის მფარველი და შემსრულებელი აწერდა და სადაც დაჟინებით სთხოვდნენ კომპოზიტორს, სიმფონიის პრემიერა ვენაში შესრულებულიყო.<ref name="The Ninth" />

[[File:Kärntnertortheater 1830.jpg|left|thumb|250x250px|კერნტნერტორის თეატრი, 1830.]]

ბეთჰოვენი ნასიამოვნები დარჩა მსგავსი თაყვანისცემით და მეცხრე სიმფონია 1824 წლის 7 მაისს, კერნტნერტორის თეატრში (Theater am Kärntnertor) შესრულდა ბეთჰოვენის სხვა ორ ნაწარმოებთან ერთად  - ''სახლის განწმენდა (უვერტიურა)'' და ''საზეიმო მესის (Missa Solemnis)''  სამი ნაწილი (Kyrie, Credo და Agnus Dei). ეს იყო კოპოზიტორის პირველი გამოჩენა სცენაზე 12 წლის განმავლობაში და დარბაზი სავსე იყო დაინტერესებული მსმენელით და მუსიკოსებით.<ref name="Levy David">Levy, David Benjamin. ''Beethoven: The Ninth Symphony''. Yale University Press 2003.</ref>

მე-9 სიმფონიის პრემიერაში ჩართული იყო ყველაზე დიდი ორკესტრი, რაც ბეთჰოვენს მანამდე შეეკრიბა.<ref name="Levy David" /> საჭირო გახდა კერნტნერტორის ორკესტრის, ვენის მუსიკალური საზოგადოების (Gesellschaft der Musikfreunde) და არაერთი ნიჭიერი მოყვარულის გაერთიანებული ძალისხმევა. საპრემიერო შესრულებაში მონაწილეთა სრული სია არ არსებობს, მაგრამ ცნობილია, რომ მასში ვენის ბევრი ელიტური შემსრულებელი შედიოდა.<ref name="First Nights">[[Thomas Forrest Kelly|Kelly, Thomas Forrest]] (2000). ''First Nights: Five Musical Premiers'' (Chapter 3). Yale University Press, 2001.</ref>

[[სოპრანო|სოპრანოს]] და ალტის პარტიებს ორი ცნობილი, ახალგაზრდა მომღერალი ასრულებდა: ჰენრიეტ ზონტაგი და კაროლინ უნგერი. გერმანელი სოპრანო, ჰენრიეტ ზონტაგი 18 წლის იყო, როცა ბეთჰოვენმა პირადად მიიწვია პრემიერაში მონაწილეობისთვის.<ref>Elson, Louis, Chief Editor. ''University Musical Encyclopedia of Vocal Music''. University Society, New York, 1912</ref><ref>Life of Henriette Sontag, Countess de Rossi. (Various Authors) Stringer & Townsend, publishers. New York, 1852.</ref> აგრეთვე ბეთჰოვენის მიერ პირადად მიწვეული 20 წლის ვენელი [[კონტრალტო]], კაროლინ უნგერი, უკვე ცნობილი იყო 1821 წელს, როსინის ''ტანკრედიში'' შესრულებული როლით. სიმფონიის 1824 წლის პრემიერის შემდეგ მან სახელი მოიხვეჭა იტალიაში და პარიზშიც. ცნობილია, რომ იტალიელ კომპოზიტორებს, [[გაეტანო დონიცეტი|გაეტანო დონიცეტის]] და [[ვინჩენცო ბელინი|ვინჩენცო ბელინის]] სპეციალურად მისი ხმისთვის აქვთ დაწერილი როლები.<ref>[[Michael Kennedy (music critic)|Kennedy, Michael]] and Bourne, Joyce (1996). ''The Concise Oxford Dictionary of Music''. Oxford University Press, 2007.</ref> ანტონ ჰაიცინგერი ასრულებდა [[ტენორი|ტენორის]], ხოლო იოზეფ ზაიპელტი - ბანის პარტიას.

[[File:CarolineUngher.jpg|thumb|upright|კაროლინ უნგერი]]

მიუხედავად იმისა, რომ შესრულებას, ოფიციალურად, თეატრის კაპელმაისტერი, მიხაელ უმლაუფი დირიჟორობდა, მასთან ერთად სცენას იყოფდა ბეთჰოვენიც. თუმცა, ორი წლით ადრე, უმლაუფს ნანახი ჰქონდა, თუ როგორი კატასტროფით დასრულდა ბეთჰოვენის მიერ თავისი ოპერის, ''[[ფიდელიო|ფიდელიოს]]'' გენერალური რეპეტიციის დირიჟორობა. ამიტომაც, ამჯერად, შემსრულებლებს მისცა მითითება, რომ უკვე თითქმის სრულებით ყრუ ბეთჰოვენისთვის ყურადღება არ მიექციათ. ყველა ნაწილის დასაწყისში, ბეთჰოვენი, რომელიც სცენის გევრდით იჯდა, ტემპს იძლეოდა. იგი შლიდა პარტიტურის გვერდებს და დირიჟორობდა ორკესტრს, რომლის ხმაც არ ესმოდა.

არსებობს მონაწილეთა გადმოცემა, რომ სიმფონია არასაკმარისად მომზადებული და ცუდად შესრულებული იყო. მიუხედავად ამისა, პრემიერა ძალიან წარმატებული გამოდგა. მევიოლინე იოზეფ ბემი იხსენებს:

{{quote|ბეთჰოვენი თავად დირიჟორობდა, ანუ იდგა დირიჟორის პულტის წინ და გიჟივით იხრებოდა წინ და უკან. ერთ წამს მთელს სიმაღლეზე გაიმართებოდა, ხოლო მეორე წამს იატაკამდე იხრებოდა, ხელებს ისე ამოძრავებდა, თითქოს თავად უნდოდა დაეკრა ყველა ინსტრუმენტზე და ემღერა ყველა პარტია. სინამდვილეში, დირიჟორობა ლუი დიუპორტის{{refn|group=შ|საფიქრებელია, რომ ბემი დირიჟორ მიხაელ უმლაუფს გულისხმობდა.}} ხელთ იყო; ჩვენ, მუსიკოსები, მხოლოდ მის ჯოხს მივყვებოდით.<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=22}}</ref>}}

აუდიტორიის აპლოდისმენტების დროს - სხვადასხვა გადმოცემით, სკერცოს ან მთლიანი სიმფონიის ბოლოს - ბეთჰოვენი რამდენიმე ტაქტით უკან იყო და ჯერ კიდევ დირიჟორობდა. ამის გამო, კონტრალტო, კაროლინ უნგერი, მივიდა მასთან და შემოაბრუნა, რათა მიეღო მსმენელთა ტაში და ოვაციები. ''Theater-Zeitung-ის'' კრიტიკოსის მიხედვით, „პუბლიკამ თავისი მუსიკალური გმირი უკიდურესი პატივისცემით და სიმპათიით მიიღო, უსმენდა მის გიგანტურ ქმნილებებს უდიდესი ყურადღებით და საზეიმოდ ტაშს უკრავდა, ხშირად ნაწილების დროსაც, ხოლო მათი დასრულებისას - განუწყვეტლივ.“<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=23}}</ref> 

=== გამოცემები ===

პირველი გერმანული გამოცემა დაიბეჭდა B. Schott's Söhne-ს მიერ, [[მაინცი|მაინცში]], 1826 წელს. Breitkopf & Härtel-ის გამოცემა, რომელიც 1864 წლით თარიღდება, ყველაზე ხშირად გამოიყენება ორკესტრების მიერ.<ref>{{cite web|url=http://www.britac.ac.uk/pubs/review/02-99b/24-delmar.html|publisher=British Academy Review|author=Del Mar, Jonathan|authorlink=Jonathan Del Mar|date=July–December 1999|title=Jonathan Del Mar, New Urtext Edition: Beethoven Symphonies 1–9|accessdate=13 November 2007|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071023113830/http://www.britac.ac.uk/pubs/review/02-99b/24-delmar.html|archivedate=23 October 2007|df=dmy-all}}</ref> 1997 წელს, Bärenreiter-მა გამოსცა ჯონათან დელ მარის მიერ რედაქტირებული ვერსია.<ref>{{cite web|url=https://www.baerenreiter.com/html/lvb/index.html|title=Ludwig van Beethoven The Nine Symphonies The New Bärenreiter Urtext Edition|accessdate=13 November 2007|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071017101624/http://baerenreiter.com/html/lvb/index.html|archivedate=17 October 2007|df=dmy-all}}</ref> დელ მარის მიხედვით, ამ გამოცემაში გასწორებულია 3,000-მდე შეცდომა, ზოგიერთი - საკმაოდ მნიშვნელოვანი.<ref name="Zander">{{cite web|url=http://www.benjaminzander.com/recordings/boston-philharmonic/beet9/review/130|title=Beethoven 9 The fundamental reappraisal of a classic|author=Zander, Benjamin|authorlink=Benjamin Zander|accessdate=13 November 2007|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120419181733/http://www.benjaminzander.com/recordings/boston-philharmonic/beet9/review/130|archivedate=19 April 2012|df=dmy-all}}</ref> დევიდ ლივაიმ, მოერეს მხრივ, გააკრიტიკა ეს რედაქცია და თქვა, რომ მას შეეძლო „საკმაოდ მცდარი“ ტრადიციებისთვის მიეცა სათავე.<ref>{{cite web|url=http://bf.press.uiuc.edu/10.1/delmar.html|title=Concerning the Review of the Urtext Edition of Beethoven's Ninth Symphony|accessdate=13 November 2007|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070628061833/http://bf.press.uiuc.edu/10.1/delmar.html|archivedate=28 June 2007|df=dmy-all}}</ref> Breitkopf-მა ასევე გამოსცა ახალი, პეტერ ჰაუშილდის რედაქცია, 2005 წელს.<ref>{{cite web|url=https://www.breitkopf.com/downloads/kataloge/pdf_en/33_Beeth_Symph_en.pdf |title=Beethoven The Nine Symphonies |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080627152927/https://www.breitkopf.com/downloads/kataloge/pdf_en/33_Beeth_Symph_en.pdf |archivedate=27 June 2008 }}</ref>

== გაორკესტრება ==

ქვემოთ მოცემულია ბეთჰოვენის მიერ მეცხრე სიმფონიისთვის გამოყენებული [[ორკესტრი]]<nowiki/>ს შემადგენლობა. მისი მასშტაბები ბევრად აღემატება ბეთჰოვენის ადრინდელი სიმფონიებისთვის საჭირო ორკესტრს. პრემიერის დროს, დამატებით გასაძლიერებლად, ბეთჰოვენმა თითოეულ ჩასაბერს ორი შემსრულებელი მიაკუთვნა.<ref>[[Alexander Wheelock Thayer|Thayer, Alexander Wheelock]]. ''Thayer's Life of Beethoven.'' Revised and edited by Elliott Forbes. (Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 1973), p. 905.</ref>

{{col-begin}}{{col-break}}'''ხის ჩასაბერი ინსტრუმენტები'''
:პიკოლო (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
:2 [[ფლეიტა]]
:2 [[ჰობოი]]
:2 [[კლარნეტი]] (ლა, სი{{music|flat}} და დო)
:2 [[ფაგოტი]]
:კონტრფაგოტი (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
{{col-break}}
'''მეტალის ჩასაბერი ინსტრუმენტები'''
:4 [[ვალტორნა]] (რე, სი{{music|flat}} და მი{{music|flat}})
:2 [[საყვირი]] (რე და სი{{music|flat}})
:3 [[ტრომბონი]] (ალტის, ტენორის და ბანის; მხოლოდ მეორე და მეოთხე მოქმედებაში)

'''დასარტყამი ინსტრუმენტები'''
:[[ლიტავრები]]
:ბანის დოლი (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
:სამკუთხედი (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
:თეფშები (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
{{col-break}}
'''ვოკალი''' (მხოლოდ მეოთხე მოქმედებაში)
:[[სოპრანო]] (სოლო)
:ალტი (სოლო)
:[[ტენორი]] (სოლო)
:[[ბანი (მუსიკა)|ბანი]] (სოლო)
:შერეული გუნდი

'''სიმებიანი ინსტრუმენტები'''
:I და II [[ვიოლინო]]ები
:ალტები
:[[ჩელო]]ები
:კონტრაბასები
{{col-end}}

== ფორმა ==

სიმფონია შედგება ოთხი მოქმედებისგან. ქვემოთ მოცემულია თითოეული მოქმედების  სტრუქტურა: 

:{| class="wikitable"
|+
! style="background: Silver" |ტემპი
! style="background: Silver" |მეტრი
! style="background: Silver" |ტონალობა
|-
! colspan="3" align="center" |'''I მოქმედება'''
|-
|[[Allegro (music)|Allegro]] ma non troppo, un poco [[maestoso]] {{music|quarter}} = 88
| align="center" | 2/4
| align="center" | d
|-
! colspan="3" align="center" |'''II მოქმედება'''
|-
|Molto [[Tempo#Basic tempo markings|vivace]] {{music|half}}. = 116
| align="center" | 3/4
| align="center" | d
|-
|Tempo#Basic_tempo_markings|Presto {{music|whole}} = 116
| align="center" | 2/2
| align="center" | D
|-
|Molto vivace
| align="center" | 3/4
| align="center" | d
|-
|Presto
| align="center" | 2/2
| align="center" | D
|-
! colspan="3" align="center" |'''III მოქმედება'''
|-
|Tempo#Basic_tempo_markings|Adagio molto e [[cantabile]] {{music|quarter}} = 60
| align="center" | 4/4
| align="center" | B{{music|flat}}
|-
|Tempo#Basic_tempo_markings|Andante moderato {{music|quarter}} = 63
| align="center" | 3/4
| align="center" | D
|-
|[[Tempo primo|Tempo I]]
| align="center" | 4/4
| align="center" | B{{music|flat}}
|-
|Andante moderato
| align="center" | 
| align="center" | G
|-
|Adagio
| align="center" | 4/4
| align="center" | E{{music|flat}}
|-
|[[Lo stresso tempo|Lo stesso tempo]]
| align="center" | 12/8
| align="center" | B{{music|flat}}
|-
! colspan="3" align="center" |'''IV მოქმედება'''
|-
|Presto {{music|half}}. = 66
| align="center" |4/4
| align="center" | d
|-
|Allegro assai {{music|half}} = 80
| align="center" | 4/4
| align="center" | D
|-
|Presto ("''O Freunde''")
| align="center" | 3/4
| align="center" | d
|-
|Allegro assai ("''Freude, schöner Götterfunken''")
| align="center" | 4/4
| align="center" | D
|-
|Alla [[March (music)|marcia]]; Allegro assai vivace {{music|half}}. = 84 ("''Froh, wie seine Sonnen''")
| align="center" | 6/8
| align="center" | B{{music|flat}}
|-
|Andante maestoso {{music|half}} = 72 ("''Seid umschlungen, Millionen!''")
| align="center" | 3/2
| align="center" | G
|-
|Allegro energico, sempre ben [[marcato]] {{music|half}}. = 84
("''Freude, schöner Götterfunken''" – "''Seid umschlungen, Millionen!''")
| align="center" | 6/4
| align="center" | D
|-
|Allegro [[ma non tanto]] {{music|half}} = 120 ("''Freude, Tochter aus Elysium!''")
| align="center" | 2/2
| align="center" | D
|-
|Tempo#Basic_tempo_markings|Prestissimo {{music|half}} = 132 ("''Seid umschlungen, Millionen!''")
| align="center" | 2/2
| align="center" | D
|-
|}

ბეთჰოვენი ცვლის კლასიკურ სიმფონიაში მიღებულ ფორმას და სკერცოს ათავსებს ნელი მოქმედების წინ. (ნელი მოქმედებები, როგორც წესი, სიმფონიებში სკერცოს წინაა მოთავსებული).<ref>Jackson 1999, 26; Stein 1979, 106</ref> ეს ბეთჰოვენის მიერ ამ განლაგების სიმფონიაში გამოყენების პირველი შემთხვევა იყო, თუმცა მანამდე, იგივე განლაგება გამოყენებული ჰქონდა სხვა ნაწარმოებებშიც, მათ შორისაა სიმებიანი კვარტეტი №5, Op. 18, საფორტეპიანო ტრიო Op. 97 „Archduke“, საფორტეპიანო სონატა №29, Op. 106 ''Hammerklavier''. მსგავსი განაწილება გამოყენებული აქვს იოზეფ ჰაიდნსაც ისეთ ნაწარმოებებში, როგორიცაა სიმებიანი კვარტეტები №2, Op. 33 და №30.

=== I. Allegro ma non troppo, un poco maestoso ===

პირველი მოქმედება სონატურ ფორმაშია, ექსპოზიციის გამეორების გარეშე. იგი იწყება წმინდა კვინტით (ლა და მი), რომელიც ''პიანისიმოზე'' იკვრება სიმებიანების ტრემოლოთი. დინამიკა თანდათან იმატებს, ვიდრე მე-17 ტაქტში პირველი თემა არ გამოჩნდება, რე მინორში.<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=28}}</ref>

:<score vorbis="1">
    \relative c''' {
        \set Staff.midiInstrument = #"violin"
        \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 4 = 88
        \key d \minor
        \time 2/4
        \set Score.currentBarNumber = #17

        \partial 32 d32\ff^\markup "პირველი თემა"
        a4~ a8.. f32
        d8.. a32 f8. a32( f)
        d4~ d16 f'-. e-. d-.
        a'8-. g-. e-. a-.
        d,8.\sf
    }
</score>

შესავალი, თავისი ზრდადი წმინდა კვინტებით, მოგვაგონებს ორკესტრის მომართვის ხმოვანებას.<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/180757068|title=Beethoven's Symphonies: A Guided Tour|last=Young|first=John Bell|publisher=Amadeus Press|year=2008|isbn=1574671693|location=New York|pages=|oclc=180757068}}</ref>

რეკაპიტულაციის (იმეორებს მთავარ მელოდიურ თემებს) დასასრულს, 301-ე ტაქტში, აღნიშნული თემა ბრუნდება, ამჯერად ''fortissimo'' დინამიკით და რე მაჟორში, ნაცვლად რე მინორისა''.'' მოქმედებას ასრულებს მასიური კოდა, რომელსაც მისი თითქმის მეოთხედი ნაწილი უჭირავს, ბეთჰოვენის მე-3 და მე-5 სიმფონიების მსგავსად.''<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=30}}</ref>''

ჩვეულებრივ, პირველი მოქმდება 15 წუთამდე გრძელდება.

=== II. Molto vivace ===

მეორე მოქმედება არის სკერცო და ტრიო. პირველის მსგავსად, მეორე მოქმედებაც რე მინორშია. მისი შესავალი ზედაპირულად ჰგავს პირველი მოქმედების შესავალ თემას (მსგავსი რამ საფორტეპიანო სონატა №29-შიც გვხვდება, რომელიც რამდენიმე წლით ადრეა დაწერილი). გარკვეულ ადგილებში, ერთ სუსტ თვლაზე ყოველ მესამე ტაქტში, ბეთჰოვენს გამოყენებული აქვს მითითება ''ritmo di tre battute (სამთვლიანი რიტმი)'' და  ერთ თვლაზე ყოველ მეოთხე ტაქტში ''ritmo di quattro battute (ოთხთვლიანი რიტმი)''. როგორც წესი, სკერცო სამწილად ზომაშია. ბეთჰოვენს ეს სკერცოც სამწილად ზომაში აქვს დაწერილი, მაგრამ პუნქტუაციას იმგვარად იყენებს, რომ ტემპთან კომბინაციაში, ნაწარმოები ორ ან ოთხწილად ზომაში დაწერილის შთაბეჭდილებას ტოვებს.

სკერცო მიჰყვება რთული სამნაწილიანი ფორმის სტანდარტულ დიზაინს, რომელიც საცეკვაო მოქმედებებისთვისაა დამახასიათებელი (სკერცო-ტრიო-სკერცო ან მენუეტი-ტრიო-მენუეტი), თუმცა, გააჩნია რთული შინაგანი სტრუქტურა, რაც სრულყოფილ სონატურ ფორმად აყალიბებს. ამ სონატურ ფორმაში ექსპოზიციის (მთავარი მელოდიური თემების გაჟღერების) პირველი ჯგუფი იწყება [[ფუგა|ფუგით]] რე მინორში ქვემოთ მოცემულ თემაზე:

:<score vorbis="1">
    \relative c''' {
        \set Staff.midiInstrument = #"violin"
        \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 2. = 116
        \key d \minor
        \time 3/4
        \set Score.currentBarNumber = #9
        \bar ""

        a4.\pp^\markup "პირველი თემა" a,8 a4
        d4-. e-. f-.
        e-. f-. g-.
        f-. e-. d-.
        f e d
        c b a
        gis a b
        a gis a
    }
</score>

მეორე თემისთვის ნაწარმოები განიცდის მოდულაციას უჩვეულო, დო მაჟორულ ტონალობაში. შემდეგ გვხვდება ექსპოზიციის გამეორება განვითარების მოკლე სექციამდე, სადაც კომპოზიტორი სხვა თემატურ იდეებს მიმოიხილავს. რეკაპიტულაცია (შესავალში გაჟღერებული მელოდიური თემების გამეორება) აგრძელებს ექსპოზიციის თემების განვითარებას, აგრეთვე, შეიცავს ლიტავრის სოლოებს. განვითარების ახალ სექციას მივყავართ რეკაპიტულაციის გამეორებასთან, რის შემდეგაც სკერცოს ასრულებს მოკლე ''კოდეტა''.

კონტრასტული ტრიო რე მაჟორში და ორწილად ზომაშია. ამ სექციაში პირველად უკრავენ ტრომბონები. ტრიოს შემდეგ მეორედ ჩნდება სკერცო და სრულდება ყოველგვარი გამეორების გარეშე, რის შემდეგაც გვხვდება ტრიოს მოკლე რეპრიზა და მოქმედებას ამთავრებს მოულოდნელი კოდა.

მეორე მოქმედების ხანგრძლივობა, საშუალოდ, 12 წუთია, თუმცა ეს დამოკიდებულია იმაზე, დაიკვრება თუ არა ორი (ხშირად გამოტოვებული) გამეორება.

=== III. Adagio molto e cantabile ===

მესამე მოქმედება არის ლირიკული, ნელი მოქმედება სი{{music|flat}} მაჟორში, სიმფონიის ძირითადი ტონალობის, რე მინორისგან პატარა სექსტის დაშორებით. მას აქვს ორმაგი ვარიაციის ფორმა. ვარიაციების თითოეულ წყვილში რიტმი და მელოდიური იდეები თანდათან მუშავდება და რთულდება. პირველი ვარიაცია, თემის მსგავსად, 4/4 ზომაშია, ხოლო მეორე - 12/8 ზომაში. ვარიაციები ერთმანეთისგან გამოყოფილია 3/4 ზომაში დაწერილი პასაჟებით, პირველი რე მაჟორშია, მეორე სოლ მაჟორში, მესამე მი{{music|flat}} მაჟორში, მეოთხე ფა{{music|sharp}} მაჟორში, ხოლო მეხუთე - სი მაჟორში. ბოლო ვარიაციაში ორჯერაა ჩართული ხმამაღალი საორკესტრო პასაჟი, რომელსაც ვიოლინოები პასუხობენ. ვალტორნის სოლოს მეოთხე ვალტორნისტი უკრავს.

ჩვეულებრივ, მესამე მოქმედება 16 წუთამდე გრძელდება.

=== IV. Finale ===

საგუნდო ფინალით ბეთჰოვენმა საყოველთაო ძმობის იდეა წარმოადგინა. იგი ეფუძნება '' სიხარულის'' თემას და თემის და ვარიაციების ფორმა აქვს:

:<score vorbis="1" lang="lilypond">
\new Score {
  \new Staff {
    \relative c {
      \set Staff.instrumentName = #"Vc."
      \set Staff.midiInstrument = #"cello"
      \set Score.currentBarNumber = #92
      \time 4/4
      \key d \major
      \clef bass
      \tempo 2 = 60
      \omit Score.MetronomeMark
      \bar ""
        fis2\p^\markup {  \halign #-0.5 \bold "Allegro assai"}( g4 a) | a4( g fis e) | d2( e4 fis) | fis4.( e8) e2 |
        fis2( g4 a) | a4( g fis e) | d2( e4 fis) | e4.( d8) d2 | \break
        e( fis4 d) | e( fis8 g fis4 d) | e( fis8 g fis4 e) | d( e a,) fis'~ |
        fis fis( g a) | a( g fis e) | d2( e4 fis) | e4.( d8) d2
    }
  }
}
</score>

მოქმედება იწყება შესავლით, სადაც წარმოდგენილია მუსიკალური მასალა წინა სამი მოქმედებიდან, ზუსტი გამეორების გარეშე.<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=36}}</ref> ისინი თანმიმდევრობით იკვრებიან და წყდებიან დაბალი სიმებიანები რეჩიტატიული მელოდიით, რის შემდეგაც, ''სიხარულის'' თემა ჩელოებსა და კონტრაბასებს შემოჰყავთ. თემაზე სამი ინსტრუმენტული ვარიაციის შემდეგ, ადამიანის ხმა პირველად შემოდის სიმფონიაში, როცა ბანი სოლისტი მღერის ბეთჰოვენის მიერ დაწერილ ფრაზას: <nowiki>''</nowiki>''O Freunde, nicht diese Töne!' Sondern laßt uns angenehmere anstimmen, und freudenvollere''.<nowiki>''</nowiki>

:<score vorbis="1" lang="lilypond">
\relative c' {
   \set Staff.midiInstrument = #"voice oohs"
   \set Score.currentBarNumber = #216
   \bar ""
   \clef bass
   \key d \minor
   \time 3/4
   \set Score.tempoHideNote = ##t \tempo 4 = 104
   r4^\markup { \bold { \italic { Recitativo } } } r a
   \grace { a8^( } e'2.)(~
   e4 d8 cis d e)~
   e4 g,4 r8 g
   bes2( a8) e
   f4 f r
   }
   \addlyrics { O Freun- de, nicht die- se Tö- ne! }
</score>

დაახლოებით 24 წუთიანი ხანგრძლივობით, ფინალური მოქმედება ყველაზე ხანგრძლივია ოთხ მოქმედებას შორის. მეტიც, იგი უფრო დიდხანს გრძელდება, ვიდრე კლასიკური პერიოდის ზოგიერთი სიმფონია. მისი ფორმა მუსიკათმცოდნებში კამათის საგანია. ნიკოლას კუკი განმარტავს: 

{{Quote|ბეთჰოვენს ფინალის აღწერა თავადაც უჭირდა. გამომცემლებისთვის გაგზავნილ წერილებში ამბობს, რომ იგი ჰგავს საგუნდო ფანტაზიას, Op. 80, თუმცა, გაცილებით მასშტაბურია. შეგვიძლია ვუწოდოთ [[კანტატა]], რომელიც „სიხარულის“ თემის ვარიაციებზეა აგებული, მაგრამ ეს საკმაოდ არაზუსტი ფორმულირება იქნება იმ მეთოდებთან შედარებით, რასაც მეოცე საუკუნის კრიტიკოსები იყენებენ ამ მოქმედების ფორმის ანალიზისთვის. ამიტომაც, არსებობს დაუსრულებელი კამათი იმაზე, შეგვიძლია თუ არა, განვიხილოთ ის, როგორც სონატური ფორმის სახესხვაობა (სადაც „თურქული მუსიკა“ 331-ე ტაქტიდან, რომელიც სი{{music|flat}} მაჟორშია, ასრულებს მეორე ჯგუფის ფუნქციას), ან როგორც კონცერტის ფორმა (სადაც ტაქტები 1–207 და 208–330 ქმნიან ორმაგ ექსპოზიციას), ან როგორც ოთხი სიმფონიური მოქმედების შეკუმშვა და გაერთიანება ერთში (სადაც ტაქტები 331–594 წარმოადგენს სკერცოს, ხოლო 595–654 ტაქტები - ნელ მოქმედებას). კამათი დაუსრულებელი იმის გამოა, რომ თითოეულ ამ ინტერპრეტაციას გარკვეული წვლილი შეაქვს მოქმედების გააზრებაში, მაგრამ მთლიან სურათს ვერ ასახავს.<ref>{{harvnb|Cook|1993|p=34}}</ref>}}

კუკის შენიშვნების კვალდაკვალ, ჩარლზ როზენი ახასიათებს ფინალურ მოქმედებას, როგორც სიმფონიას სიმფონიაში, შესრულებულს პაუზის გარეშე.<ref name=Rosen>[[Charles Rosen|Rosen, Charles]]. ''The Classical Style: Haydn, Mozart, Beethoven''. p. 440. New York: Norton, 1997.</ref> ეს „შიდა სიმფონია“ იგივე მონახაზს მიჰყვება, რასაც მთლიანად მეცხრე სიმფონია:
* პირველი „მოქმედება“: თემა და ვარიაციები ნელი შესავლით. მთავარი თემა თავდაპირველად ჩელოების და კონტრაბასების მიერ სრულდება, მოგვიანებით კი ისმის მისი რეკაპიტულაცია ვოკალური სოლისტებით და გუნდით.
* მეორე „მოქმედება“: სკერცო 6/8 ზომაში, მილიტარისტული სტილით. იწყება მითითებაზე ''Alla marcia'' (ტ. 331) და სრულდება გუნდის მიერ, მთავარი თემის ვარიაციით 6/8 ზომაში.
* მესამე „მოქმედება“: ნელი მედიტაცია ახალ თემაზე, ტექსტით ''„Seid umschlungen Millionen!“'' იწყება მითითებაზე ''Andante maestoso'' (ტ. 595).
* მეოთხე „მოქმედება“: ფუგის სახის დასასრული პირველი და მესამე „მოქმედებების“ თემაზე. იწყება მითითებაზე ''Allegro energico'' (ტ. 763).

მოქმედებას გააჩნია თემატური მთლიანობა, სადაც ყველა ნაწილი ეფუძნება ან მთავარ თემას, ან „Seid umschlungen“ თემას, ან ამ ორის რაიმე სახის კომბინაციას. მეტიც, როზენი ასევე აღნიშნავს, რომ ეს მოქმედება შეიძლება განხილულ იქნას, როგორც ვარიაციების ნაკრები და ამავდროულად, საკონცერტო სონატის ფორმა ორმაგი ექსპოზიციით.<ref name=Rosen/>

==== IV მოქმედების ტექსტი ====
ტექსტის უდიდესი ნაწილი აღებულია ფრიდრიხ შილერის ლექსიდან ''ოდა სიხარულს'', ხოლო შესავალში, დახრილი შრიფტით მოცემული ფრაზები თავად ბეთჰოვენმა დაამატა.<ref>{{cite web|url=http://raptusassociation.org/ode1785.html|title=Beethoven Foundation – Schiller's "An die Freude" and Authoritative Translation|accessdate=2019-02-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080923211420/http://www.raptusassociation.org/ode1785.html|archivedate=2008-09-23}}</ref> ქვემოთ მოცემულია ტექსტი გამეორებების გარეშე, ინგლისურ თარგმანთან ერთად.<ref>The translation is taken from the [[BBC Proms]] 2013 programme, for a concert held at the [[Royal Albert Hall]] ([http://www.bbc.co.uk/proms/whats-on/2013/august-11/14710 Prom 38, 11 August 2013]). This concert was broadcast live on BBC Radio 3 and later on BBC4 television on 6 September 2013, where the same translation was used as subtitles.</ref> 
{|
|<poem style="margin-left: 2em;">''O Freunde, nicht diese Töne!''
''Sondern laßt uns angenehmere anstimmen,''
''und freudenvollere.''</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">''Oh friends, not these sounds!''
''Let us instead strike up more pleasing''
''and more joyful ones!''</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">''Freude!''
''Freude!''</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">''Joy!''
''Joy!''</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">Freude, schöner Götterfunken
Tochter aus Elysium,
Wir betreten feuertrunken,
Himmlische, dein Heiligtum!
Deine Zauber binden wieder
Was die Mode streng geteilt;
Alle Menschen werden Brüder,
Wo dein sanfter Flügel weilt.</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">Joy, beautiful spark of divinity,
Daughter from [[Elysium]],
We enter, burning with fervour,
heavenly being, your sanctuary!
Your magic brings together
what custom has sternly divided.
All men shall become brothers,
wherever your gentle wings hover.</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">Wem der große Wurf gelungen,
Eines Freundes Freund zu sein;
Wer ein holdes Weib errungen,
Mische seinen Jubel ein!
Ja, wer auch nur eine Seele
Sein nennt auf dem Erdenrund!
Und wer's nie gekonnt, der stehle
Weinend sich aus diesem Bund!</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">Whoever has been lucky enough
to become a friend to a friend,
Whoever has found a beloved wife,
let him join our songs of praise!
Yes, and anyone who can call one soul
his own on this earth!
Any who cannot, let them slink away
from this gathering in tears!</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">Freude trinken alle Wesen
An den Brüsten der Natur;
Alle Guten, alle Bösen
Folgen ihrer Rosenspur.
Küsse gab sie uns und Reben,
Einen Freund, geprüft im Tod;
Wollust ward dem Wurm gegeben,
Und der Cherub steht vor Gott.</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">Every creature drinks in joy
at nature's breast;
Good and Evil alike
follow her trail of roses.
She gives us kisses and wine,
a true friend, even in death;
Even the worm was given desire,
and the cherub stands before God.</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">Froh, wie seine Sonnen fliegen
Durch des Himmels prächt'gen Plan,
Laufet, Brüder, eure Bahn,
Freudig, wie ein Held zum Siegen.</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">Gladly, just as His suns hurtle
through the glorious universe,
So you, brothers, should run your course,
joyfully, like a conquering hero.</poem>
|-
|<poem style="margin-left: 2em;">Seid umschlungen, Millionen!
Diesen Kuß der ganzen Welt!
Brüder, über'm Sternenzelt
Muß ein lieber Vater wohnen.

Ihr stürzt nieder, Millionen?
Ahnest du den Schöpfer, Welt?
Such' ihn über'm Sternenzelt!
Über Sternen muß er wohnen.</poem>
|<poem style="margin-left: 2em;">Be embraced, you millions!
This kiss is for the whole world!
Brothers, above the canopy of stars
must dwell a loving father.

Do you bow down before Him, you millions?
Do you sense your Creator, O world?
Seek Him above the canopy of stars!
He must dwell beyond the stars.</poem>
|}

== რეაქცია ==

მუსიკის კრიტიკოსებს შორის არსებობს თითქმის უნივერსალური კონსენსუსი, რომ მეცხრე სიმფონია წარმოადგენს ბეთჰოვენის ერთ-ერთ საუკეთესო ნამუშევარს და ერთ-ერთ უდიდეს მუსიკალურ ნაწარმოებს, რაც ოდესმე დაწერილა.<ref name=NCookblurb /><ref name=TomServiceSymphGuide /> თუმცა, ფინალურ მოქმედებას ახლდა თავის წინააღმდეგბები: „ადრინდელ კრიტიკოსებს იგი გაუგებრად და ექსცენტრუილად მიაჩნდათ, ყრუ და ხანშიშესული კომპოზიტორის მუსიკად“.<ref name=NCookblurb />

== გამოწვევები შესრულებასთან დაკავშირებით ==
[[File:Beethoven Ninth Symphony.png|thumb|300x300px|მეოთხე მოქმედების ხელნაწერი გვერდი]]

=== მეტრონომის ნიშნები ===

ისტორიულად აკურატული შესრულების მომხრე დირიჟორებს, განსაკუთრებით, როჯერ ნორინგტონს,<ref>{{cite news|last=Norrington|first=Roger|authorlink=Roger Norrington|title=In tune with the time|url=https://www.theguardian.com/music/2009/mar/14/beethoven|work=[[The Guardian]]|date=14 March 2009|accessdate=15 May 2013|location=London}}</ref> გამოყენებული აქვთ ბეთჰოვენის მიერ მითითებული ტემპები, რასაც განსხვავებული შეფასებები მოჰყვებოდა ხოლმე. ბენჯამინ ზანდერი ემხრობა [[მეტრონომი|მეტრონომის]] ბეთჰოვენისული აღნიშვნების გამოყენებას წიგნშიც<ref name="Zander" /> და პრაქტიკაშიც, ბოსტონის ფილარმონიულ ორკესტრთან და ლონდონის Philharmonia Orchestra-სთან ერთად შესრულებისას.<ref>[https://www.nytimes.com/1983/10/11/arts/concert-beethoven-9th.html "Concert: Beethoven 9th, Benjamin Zander and the Boston Philharmonic at Carnegie Hall"] by Bernhard Holland, ''The New York Times'', 11 October 1983</ref><ref>[https://www.amazon.com/Beethoven-Symphony-No-Dominique-Labelle/dp/B00000IGQ6 Recording of the Beethoven 9th] with Benjamin Zander, Dominique Labelle, D'Anna Fortunato, Brad Cresswell, David Arnold, the Boston Philharmonic Orchestra, and Chorus Pro Musica</ref> ერთი ვერსიით, ბეთჰოვენის მეტრონომი ჯერ კიდევ არსებობს, შემოწმდა და სწორიც აღმოჩნდა,<ref>[https://books.google.com/books?id=5-9Cdy-Y-M8C&pg=PA34 Gunther Schuller, ''The Compleat Conductor'']</ref> თუმცა, 2013 წელს გამოქვეყნებული კვლევის მიხედვით, აღნიშნული მეტრონომი დაზიანებული, ხოლო მისი კალიბრაცია - დარღვეული იყო.<ref>Sture Forsén, Harry B. Gray, L. K. Olof Lindgren, and Shirley B. Gray. October 2013. [http://www.ams.org/notices/201309/rnoti-p1146.pdf "Was Something Wrong with Beethoven’s Metronome?"], ''Notices of the [[American Mathematical Society]]'' 60(9):1146–53.</ref> არსებობს მოსაზრება, რომ ბეთჰოვენისული აღნიშვნები სწორია მათი მეტრულად ინტერპრეტირების, ე.ი. ნოტების გრძლიობების განახევრების შემთხვევაში და რომ კომპოზიტორის თანამედროვეთა შორისაც სწორედ მსგავსი პრაქტიკა იყო მიღებული.<ref name="Weller 2009">{{cite web |last1=Weller |first1=Wolfgang |title=Internationales Tempo-Giusto-Symposion 2009 (German) |url=http://www.wellermusik.de/Tempo_Giusto/Internationales_Tempo--Giusto_Symposion_2009_Kongressbericht.pdf}}</ref>

=== ხელახალი გაორკესტრება და ცვლილებები===

რამდენიმე [[დირიჟორი|დირიჟორს]] შეტანილი აქვს გარკვეული ცვლილებები სიმფონიის გაორკესტრებაში. [[რიხარდ ვაგნერი|რიხარდ ვაგნერმა]] მოახდინა ხის ჩასაბერების პასაჟების დუბლირება, აღნიშნული პრაქტიკა კი კიდევ უფრო განავრცო [[გუსტავ მალერი|გუსტავ მალერმა]].<ref name=Holden>Raymond Holden, "The iconic symphony: performing Beethoven's Ninth Wagner's Way" ''[[The Musical Times]]'', Winter 2011</ref> მან შეცვალა სიმფონიის გაორკეტრება იმ ჟღერადობის მისაღებად, რომელიც, მისი აზრით, ბეთჰოვენს ენდომებოდა, მის ხელთ თანამედროვე სიმფონიური ორკესტრი რომ ყოფილიყო.<ref>[[Natalie Bauer-Lechner|Bauer-Lechner, Natalie]]: ''Erinnerungen an Gustav Mahler'', p. 131. E.P. Tal & Co. Verlag, 1923</ref> 1864 წელს, დრეზდენში ნაწარმოების შესრულებისას, ვაგნერმა პირველად მოათავსა გუნდი და სოლისტები ორკესტრის უკან, რაც შემდგომ სტანდარტად იქცა. მანამდე, გუნდი ორკესტრსა და აუდიტორიას შორის თავსდებოდა.<ref name=Holden />

==== მე-2 ფაგოტის მიერ ბანების დუბლირება ====

ბეთჰოვენის მითითება ფინალში მე-2 ფაგოტის მიერ ბანების დუბლირებაზე 115-164 ტაქტებში Breitkopf & Härtel-ის გამოცემულ პარტიებში არაა, თუმცა არის მთლიან პარტიტურაში.<ref>[[Jonathan Del Mar|Del Mar, Jonathan]] (1981) ''Orchestral Variations: Confusion and Error in the Orchestral Repertoire'' London: Eulenburg Books, p. 43</ref>
[[File:Ino Savini (Porto 25-05-1955) dirige L. v. Beethoven Sinfonia N.9.jpg|left|thumb|300x300px|ინო სავინი დირიჟორობს მეცხრე სიმფონიას რივოლის თეატრში. პორტუ, პორტუგალია, 1955]]

== აღსანიშნავი პერფორმანსები და ჩანაწერები ==

მეცხრე სიმფონიის ბრიტანული პრემიერს 1825 წლის 21 მარტს წარმოადგინა დამკვეთმა, ლონდონის ფილარმონიულმა საზოგადოებამ, Argyll Rooms-ში, სერ ჯორჯ სმარტის დირიჟორობით, საგუნდო პარტია კი იტალიურად იყო შესრულებული. ამერიკული პრემიერა 1846 წლის 20 მაისს განხორციელდა ახლად ჩამოყალიბებული [[ნიუ-იორკის ფილარმონიული ორკესტრი|ნიუ-იორკის ფილარმონიული ორკესტრის]] შესრულებით Castle Garden-ში. კონცერტი ახალი საკონცერტო დარბაზისთვის თანხის შეგროვებას ისახავდა მიზნად და მას ინგლისში დაბადებული ჯორჯ ლოუდერი დირიჟორობდა. ვოკალური ნაწილი პირველად ამ კონცერტისთვის ითარგმნა ინგლისურად.

[[რიხარდ ვაგნერი|რიხარდ ვაგნერმა]] კარიერის განმავლობაში მეცხრე სიმფონია არაერთხელ იდირიჟორა. აქედან ბოლო შესრულება 1872 წელს განხორციელდა ბაიროითის საფესტივალო სახლისთვის საძირკვლის ჩაყრასთან დაკავშირებულ კონცერტზე. ვაგნერმა მოგვიანებით ნარკვევიც გამოაქვეყნა სიმფონიის შესრულების თავისებურებებთან დაკავშირებით, სადაც აღწერა მის მიერ გაორკესტრებაში შეტანილი ცვლილებები 1872 წლის კონცერტთან დაკავშირებით.<ref>{{harvnb|Cook|1993|pp=51–2}}</ref>

ლონდონის ფილარმონიული გუნდის დებიუტი 1947 წლის 15 მაისს სწორედ მეცხრე სიმფონიით მოხდა ლონდონის ფილარმონიულ ორკესტრთან ერთად, ვიქტორ დე საბატას დირიჟორობით, Royal Albert Hall-ში.<ref name="debut">{{cite journal|doi=10.2307/933316|title=London Concerts|journal=[[The Musical Times]]|volume=88|issue=1250|author=Anon.|date=April 1947| page=139|publisher=Musical Times Publications Ltd.|jstor=933316}}</ref> 1951 წელს ვილჰელმ ფურტვენგლერმა და ბაიროითის ფესტივალის ორკესტრმა ხელახლა გახსნეს ბაიროითის ფესტივალი  მეცხრე სიმფონიით. ფესტივალი [[ანტიჰიტლერული კოალიცია|მოკავშირეების]] მიერ შეჩერებული იყო მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ.<ref name="PhilBeet">{{cite web
 |url         = http://www.marantzphilips.nl/The_cd_laser
 |title       = Beethoven's Ninth Symphony of greater importance than technology
 |author      = Philips
 |accessdate  = 9 February 2007
 |deadurl     = yes
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20090202030718/http://marantzphilips.nl/The_cd_laser/
 |archivedate = 2 February 2009
 |df          = dmy-all
}}</ref><ref>{{cite web
|url=http://www.aes.org/historical/store/oralhistory/?code=OHP-016-DVD
|title=AES Oral History Project: Kees A.Schouhamer Immink
|author=AES
|accessdate=29 July 2008
}}</ref>

ამერიკელმა დირიჟორმა, [[ლენარდ ბერნსტაინი|ლეონარდ ბერნსტაინმა]] მეცხრე სიმფონია სამი ჩანაწერიდან პირველი 1964 წელს, ნიუ-იორკის ფილარმონულ ორკესტრთან ერთად გააკეთა, Columbia Masterworks-ისთვის. შესრულებაში მონაწილეობდნენ მარტინა აროიო (სოპრანო), რეჯინა სარფატი (მეცო), ნიკოლას დი ვირჯილიო (ტენორი), ნორმან სკოტი (ბანი) და [[ჯულიარდის სკოლა|ჯულიარდის სკოლის]] გუნდი. მოგვიანებით, ჩანაწერი კომპაქტ-დისკის სახითაც გამოიცა.

მეორე ჩანაწერი ბერნსტაინმა [[ვენის ფილარმონიული ორკესტრი|ვენის ფილარმონიულ ორკესტრთან]] ერთად გააკეთა Deutsche Grammophon-ისთვის, 1979 წელს. მასში მონაწილეობდნენ გუინეტ ჯოუნსი (სოპრანო), ჰანა შვარცი (მეცო), რენე კოლო (ტენორი), კურტ მოლი (ბანი) და [[ვენის სახელმწიფო ოპერა|ვენის სახელმწიფო ოპერის]] გუნდი.<ref>http://www.leonardbernstein.com/disc_other.php?disc_other_php=&disc_other.php=&page=8</ref>

ბერნსტაინმა ასევე იდირიჟორა სიმფონიის ოდნავ შეცვლილი ვარიანტი Konzerthaus Berlin-ში, აღმოსავლეთ ბერლინში სადაც სიტყვა {{Lang-de|Freude}} (სიხარული) შეცვლილი იყო სიტვით  {{lang-de|Freiheit}} (თავისუფლება). 1989 წლის შობას გამართული კონცერტი [[ბერლინის კედელი|ბერლინის კედლის]] დაცემას ეძღვნებოდა.<ref>Makell (2002), p. 98</ref> ორკესტრი და გუნდი, რომელიც აღნიშულ კონცერტში მონაწილეობდა, ბევრი სხვადასხვა ეროვნების მუსიკოსებისგან შედგებოდა: ბავარიის რადიოს სიმფონიური ორკესტრი და გუნდი, ბერლინის რადიოს სიმფონიური ორკესტრი და გუნდი, დრეზდენის საქსონიის სახელმწიფო კაპელის წევრები და დრეზდენის ბავშვთა ფილარმონიული გუნდის წევრები - გერმანიიდან; კიროვის თეატრის ორკესტრის წევრები [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირიდან]]; ლონდონის სიმფონიური ორკესტრის წევრები გაერთიანებული სამეფოდან; ნიუ-იორკის ფილარმონიული ორკესტრის წევრები აშშ-დან და პარიზის ორკესტრის წევრები საფრანგეთიდან. სოლისტები იყვნენ ჯუნ ანდერსონი (სოპრანო), სარა უოკერი (მეცო-სოპრანო), კლაუს კენიგი (ტენორი) და იან-ჰენდრიკ როტერინგი (ბანი).<ref name="Naxos 2072038">{{cite web |url=http://www.naxos.com/catalogue/item.asp?item_code=2072038 |title=Ode To Freedom – Beethoven: Symphony No. 9 |accessdate=26 November 2006 |author=Naxos |authorlink=Naxos Records |year=2006 |work=Naxos.com Classical Music Catalogue |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061122211037/http://www.naxos.com/catalogue/item.asp?item_code=2072038 |archivedate=22 ნოემბერი 2006 }}</ref> ეს ბოლო შემთხვევა იყო, როცა ბერნსტაინმა ეს სიმფონია იდირიჟორა. იგი ათი თვის შემდეგ გარდაიცვალა.

სერ გეორგ შოლტიმ მეცხრე სიმფონია ორჯერ იდირიჟორა [[ჩიკაგოს სიმფონიური ორკესტრი|ჩიკაგოს სიმფონიურ ორკესტრთან]] და ჩიკაგოს სიმფონიურ გუნდთან ერთად. პირველად 1972 წელს, სოლისტებთან პილარ ლორენგართან, ივონ მინტონთან, სტიუარტ ბაროუზთან და მარტი ტალველასთან ერთად, ხოლო მეორედ - 1986 წელს, სადაც სოლისტები ჯესი ნორმანი, რაინჰილდ რუნკელი, რობერტ შუნკი და ჰანს სოტინი იყვნენ. მეორე შესრულების ჩანაწერმა 1987 წელს [[გრემის ჯილდო]] მოიპოვა საუკეთესო საორკესტრო შესრულებისთვის.<ref>{{cite web
|url=http://www.grammy.com/nominees/search?artist=&title=&year=1987&genre=5
|title=Past Winners Search
|author=Grammy.com
|accessdate=5 April 2011
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120922043903/http://www.grammy.com/nominees/search?artist=&title=&year=1987&genre=5
|archivedate=22 სექტემბერი 2012
}}</ref>

2018 წელს, BBC Proms-ის ახალგაზრდულმა გუნდმა შეასრულა სიმფონია სერ გეორგ შოლტის სახელობის [[იუნესკო|იუნესკოს]] მშვიდობის მსოფლიო ორკესტრთან ერთად Royal Albert Hall-ში. ის მეცხრე განყოფილებაში შესრულდა, რომელსაც „ომი და მშვიდობა“ ერქვა და მიეძღვნა [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] დასრულებიდან ასი წლისთავს. მას დონალდ რანიკლსი დირიჟორობდა და [[BBC]]-ზე პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა.<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/events/emrz3d|title=Prom 9: War & Peace|website=BBC Music Events|access-date=2019-01-13}} {{Primary source inline|date=January 2019|reason=Is this really notable? Are there secondary sources?}}</ref>

არსებობს რამდენიმე ჩანაწერი, სადაც დირიჟორები ეცადნენ სიმფონიის იმ ჟღერადობის მიღწევას, როგორიც იქნებოდა ბეთჰოვენის სიცოცხლეში, რისთვისაც შესაბამისი პერიოდის ინსტრუმენტები და ბეთჰოვენისეული ტემპები იყო გამოყენებული. მათგან აღსანიშნავია:

* როჯერ ნორინგტონი და London Classical Players (1987). გამოსცა EMI Records-მა 1997 წელს.
* ბენჯამინ ზანდერი და ბოსტონის ფილარმონიული ორკესტრი (1992). 
* ბენჯამინ ზანდერი და ლონდონის Philharmonia Orchestra (2018). ტან ახლავს ზანდერის 3 საათიანი ლექცია, სადა ის თავისი ინტერპრეტაციის გამართლებულობაზე საუბრობს.
* ფილიპ ჰერევეგე და Orchestre des Champs-Élysées (1999, Harmonia Mundi).
* სერ ჯონ ელიოტ გარდინერი<ref>Makell (2002), p. 99</ref> და Orchestre Révolutionnaire et Romantique (1992). გამოსცა Deutsche Grammophon-მა 1994 წელს, როგორც ბეთჰოვენის სიმფონიების სრული ციკლის ნაწილი.
* კრისტოფერ ჰოგვუდი და ძველი მუსიკის აკადემია (1997, Éditions de l'Oiseau-Lyre).

79 წუთიანი ხანგრძლივობით, მეცხრე სიმფონიის უგრძესი ჩანაწერი ეკუთვნის კარლ ბემს და ვენის ფილარმონიულ ორკესტრს (1981). სოლისტებში ჯერი ნორმანი და [[პლასიდო დომინგო|პლასიდო დომინგოც]] შედიოდნენ.<ref>[https://www.amazon.com/Beethoven-Symphony-No-Ludwig-van/dp/B000001GN4/ref=sr_1_1 Beethoven: Symphony No. 9], [[Karl Böhm]] conducting the [[Vienna Philharmonic]]; [[Jessye Norman]], [[Plácido Domingo]], [[Brigitte Fassbaender]], [[Walter Berry (bass-baritone)|Walter Berry]]  (1981)</ref>

== გავლენა ==

[[File:Haus-UngargasseNr5-Tafel2.jpg|thumb|343x343px|უნგერგასეს №5 სახლზე დამაგრებული მემორიალური დაფა წარწერით: „ამ სახლში დაასრულა ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენმა თავისი მეცხრე სიმფონია, 1923/24 წლის ზამთარში. 1824 წლის 7 მაისის მსოფლიო პრემიერის ასი წლისთავის აღსანიშნავად, ეს დაფა მიეძღვნა ოსტატს და მის ნამუშევარს Wiener Schubertbund-ის მიერ, 1924 წლის 7 მაისს.“]]

მეცხრე სიმფოანიამ შემდეგი თაობების ბევრ კომპოზიტორზე მოახდინა გავლენა, როგორც რომანტიკულ პერიოდში, ისე მას შემდეგაც.

ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თემა [[იოჰანეს ბრამსი|იოჰანეს ბრამსის]] 1-ლი სიმფონიიდან ენათესავება ''სიხარულის'' თემას ბეთჰოვენის მეცხრე სიმფონიის ფინალიდან. გადმოცემის თანახმად, როცა ამაზე ბრამსს მიუთითეს, მან უპასუხა: „მაგას ყველა სულელი დაინახავს!“ ბრამსის ამ სიმფონიას ხშირად „ბეთჰოვენის მეათეს“ უწოდებდნენ, რაც ზოგჯერ საქებარი, ზოგჯერ კი სალანძღავი ეპითეტი იყო.<ref>[http://www.kennedy-center.org/calendar/?fuseaction=composition&composition_id=2650 Symphony No. 1 in C minor, Op. 68]. The Kennedy Center, 2006</ref>

მეცხრე სიმფონიამ გავლენა მოახდინა [[ანტონ ბრუკნერი|ანტონ ბრუკნერის]] სიმფონიების ფორმაზე. მისი მე-3 სიმფონია იგივე, D-მინორულ ტონალობაშია და მისგან აღებულ საკმაოდ ბევრ თემატურ იდეას იყენებს. მე-7 სიმფონიის კოლოსალურ ნელ მოქმედებას იგივე, A–B–A–B–A ფორმა აქვს, რაც ბეთჰოვენის მე-9-ს III მოქმედებას და მისგან გარკვეულ ორნამენტებსაც სესხულობს.<ref name=taruskin>{{Cite book| first=Richard |last=Taruskin |authorlink=Richard Taruskin |year=2010 |title=Music in the Nineteenth Century |series=The Oxford History of Western Music |volume=3 |pages=747–51 |publisher=Oxford University Press |location=New York |isbn=978-0-19-538483-3}}</ref>

[[ანტონინ დვორჟაკი|ანტონინ დვორჟაკის]] მე-9 სიმფონიის (''From the New World'') სკერცოში, დაღმავალი კვარტები და ლიტავრები ბეთჰოვენის მეცხრეს სკერცოს ალუზიაა.<ref>[[Michael Steinberg (music critic)|Steinberg, Michael]]. ''The Symphony: a listeners guide''. p. 153. Oxford University Press, 1995.</ref>

ასევე, ბელა ბარტოკი სესხულობს მეცხრე სიმფონიის სკერცოს შესავალ მოტივს თავისი სკერცოსთვის ოთხ საორკესტრო პიესაში, Op. 12 (Sz 51).<ref>{{cite web|last=Howard|first=Orrin|title=About the Piece {{!}} Four Orchestral Pieces, Op. 12|url=http://www.laphil.com/philpedia/music/four-orchestral-pieces-op-12-bela-bartok|publisher=Los Angeles Philharmonic|accessdate=27 December 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20150608004144/http://www.laphil.com/philpedia/music/four-orchestral-pieces-op-12-bela-bartok|archive-date=8 June 2015|dead-url=yes|df=dmy-all|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150608004144/http://www.laphil.com/philpedia/music/four-orchestral-pieces-op-12-bela-bartok|archivedate=8 ივნისი 2015}}</ref><ref>{{cite book|last=Bartók|first=Béla|title=4 Pieces, Op. 12 – Violin I – (Musical Score)|year=1912|publisher=Universal Edition|pages=3|url=http://hz.imslp.info/files/imglnks/usimg/8/8b/IMSLP54751-PMLP46172-Bartok-Op12.Violin1.pdf|accessdate=2019-02-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171225203314/http://hz.imslp.info/files/imglnks/usimg/8/8b/IMSLP54751-PMLP46172-Bartok-Op12.Violin1.pdf|archivedate=2017-12-25}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171225203314/http://hz.imslp.info/files/imglnks/usimg/8/8b/IMSLP54751-PMLP46172-Bartok-Op12.Violin1.pdf |date=2017-12-25 }}</ref>

ლეგენდის მიხედვით, კომპაქტ დისკის 74 წუთიანი ფორმატი მეცხრე სიმფონიის დატევის მიზნთ შემუშავდა, კონკრეტულად, 1951 წლის ვილჰემ ფურტვენგლერის შესრულების ხანგრძლივობის მიხედვით.<ref name="Immink2">{{Cite journal
|journal=IEEE Information Theory Society Newsletter
|volume=57
|date=2007
|title=Shannon, Beethoven, and the Compact Disc
|author=K.A. Schouhamer Immink
|authorlink=Kees Schouhamer Immink
|url=https://www.researchgate.net/publication/322951358_Shannon_Beethoven_and_the_Compact_Disc
|pages=42–46
|accessdate=2018-02-06
}}</ref><ref name="Imminknature">{{Cite journal
|journal=Nature Electronics
|volume=1
|date=2018
|title=How we made the compact disc
|author=K.A. Schouhamer Immink
|authorlink=Kees Schouhamer Immink
|url=https://www.researchgate.net/publication/324571504_How_we_made_the_compact_disc
|accessdate=2018-04-16
|quote=An international collaboration between Philips and the Sony Corporation lead to the creation of the compact disc. The author explains how it came about
}}</ref><ref>[http://www.newscenter.philips.com/main/standard/about/news/press/20070816_25th_anniversary_cd.wpd "Philips celebrates 25th anniversary of the Compact Disc"]</ref>

ფილმში ''The Pervert's Guide to Ideology'', [[სლავოი ჟიჟეკი]] ხაზს უსმევს სიმფონიის მეოთხე მოქმედების გამოყენებას ნაციზმის, [[ბოლშევიკები|ბოლშევიზმის]], [[ჩინეთის კულტურული რევოლუცია|ჩინეთის კულტურული რევოლუციის]], აღმოსავლეთ-დასავლეთ გერმანიის ოლიმპიური გუნდის, [[როდეზია|სამხრეთ როდეზიის]], აბიმაილ გუზმანის, [[ევროპის საბჭო|ევროსაბჭოს]] და [[ევროპის კავშირი|ევროგაერთიანების]] მიერ.<ref name="Zizek">{{cite AV media
 | people = [[Slavoj Žižek]]
 | date = 7 September 2012
 | title = [[The Pervert's Guide to Ideology]]
 | medium = Motion picture
 | lay-url = http://www.openculture.com/2013/11/slavoj-zizek-examines-the-perverse-ideology-of-beethovens-ode-to-joy.html|lay-source=openculture.com|lay-date=26 November 2013
 | publisher = [[Zeitgeist Films]]
}}</ref>

{{Listen|type=music|filename=Anthem of Europe (US Navy instrumental short version).ogg|title=ევროპის ჰიმნი (short version)}}

[[ცივი ომი|ცივი ომის]] დროს გერმანიის გაყოფის კვალდაკვალ, ''ოდა სიხარულს'' სეგმენტი გამოყენებული იქნა გერმანიის გაერთიანებული გუნდის ჰიმნად ოლიმპიურ თამაშებზე 1956-დან 1968 წლამდე. მუსიკალური ფონი (სიტყვების გარეშე) 1972 ევროსაბჭომ, ხოლო მოგვიანებით, 1985 წელს, ევროკავშირმა, [[ევროპის ჰიმნი|ევროპის ჰიმნად]] მიიღო.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/abc/symbols/anthem/index_en.htm|title=The European Anthem|publisher=Europa}}</ref><ref>[http://europa.eu/abc/symbols/anthem/index_en.htm Europa – The EU at a glance – The European Anthem<!-- Bot generated title -->]</ref> იგივე თემა გამოიყენებოდა როდეზიის ჰიმნად 1974-1979 წლებში, ტექსტით „Rise, O Voices of Rhodesia“.<ref>[https://news.google.com/newspapers?id=cHBmAAAAIBAJ&sjid=XosNAAAAIBAJ&pg=6475,5011881&dq "Rhodesia picks Ode to Joy"], ''[[The Vancouver Sun]]'', 30 August 1974</ref>

გერმანიის მუშათა მოძრაობამ წამოიწყო მეცხრე სიმფონიის შესრულებს ტრადიცია ყოველ ახალ წელს, 1918 წლიდან. პერფორმანსი იწყებოდა 23 საათზე ისე, რომ ფინალური მოქმედება ახალ წელს დამთხვეოდა. ეს ტრადიცია ნაცისტური რეჟიმის დროსაც გაგრძელდა, ხოლო აღმოსავლეთ გერმანიაში - ომის შემდეგაც.<ref>[http://www.hr-online.de/servlet/de.hr.cms.servlet.File/11-006.pdf?enc=d3M9aHJteXNxbCZibG9iSWQ9MTE5NDAzNDkmaWQ9NDA3NDE2MTkmZm9yY2VEb3dubG9hZD0x "Beethovens 9. Sinfonie – Musik für alle Zwecke – Die Neunte und Europa: "Die Marseillaise der Menschheit"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180108120547/http://www.hr-online.de/servlet/de.hr.cms.servlet.File/11-006.pdf?enc=d3M9aHJteXNxbCZibG9iSWQ9MTE5NDAzNDkmaWQ9NDA3NDE2MTkmZm9yY2VEb3dubG9hZD0x |date=2018-01-08 }}, by Niels Kaiser, [[hr2]], 26 January 2011 {{de icon}}</ref>

== ლიტერატურა ==
''წიგნები და კვლევითი სტატიები:''
* Buch, Esteban, [http://www.press.uchicago.edu/cgi-bin/hfs.cgi/00/15634.ctl ''Beethoven's Ninth: A Political History''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080608230214/http://www.press.uchicago.edu/cgi-bin/hfs.cgi/00/15634.ctl |date=2008-06-08 }}, translated by Richard Miller, {{ISBN|0-226-07824-8}} (University Of Chicago Press)
* {{Cite book|title=Beethoven: Symphony No. 9|last=Cook|first=Nicholas |author-link=Nicholas Cook|publisher=Cambridge University Press|year=1993|isbn=0-521-39039-7|location=Cambridge|ref=harv}}
* [[Antony Hopkins|Hopkins, Antony]] (1981) ''The Nine Symphonies of Beethoven''. London: Heinemann.
* [[David Benjamin Levy|Levy, David Benjamin]], "Beethoven: the Ninth Symphony", revised edition (Yale University Press, 2003).
* Makell, Talli, "Ludwig van Beethoven" in ''Classical Music: The Listener's Companion'' ed. Alexander J. Morin (San Francisco: Backbeat Books, 2002)
* Parsons, James, "''Deine Zauber binden wieder'': Beethoven, Schiller, and the Joyous Reconciliation of Opposites" ("Your magic binds again"), ''Beethoven Forum'' (2002) 9/1, 1–53.
* Rasmussen, Michelle, [http://schillerinstitute.org/music/2015/0626-beethoven-m_rasmussen.html "All Men Become Brothers: The Decades-Long Struggle for Beethoven's Ninth Symphony"], The Schiller Institute, June, 2015.
* [[Harvey Sachs|Sachs, Harvey]] (2010), ''The Ninth: Beethoven and the World in 1824'', [[Faber and Faber|Faber]]. ([https://www.telegraph.co.uk/culture/books/bookreviews/7865902/The-Ninth-Beethoven-and-the-World-in-1824-by-Harvey-Sachs-review.html review] by [[Philip Hensher]], ''[[The Daily Telegraph]]'', 5 July 2010)
* [[Richard Taruskin|Taruskin, Richard]], "Resisting the Ninth", in his ''Text and Act: Essays on Music and Performance'' (Oxford University Press, 1995).

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons category|Symphony No. 9 (Beethoven)}}

'''ნოტები, ხელნაწერები და ტექსტი '''
* {{IMSLP|work=Symphony No.9, Op.125 (Beethoven, Ludwig van)|cname=Symphony No. 9, Op. 125}}
* {{Cantorion|pieces/147/Symphony_No._9|Symphony No. 9}}
* [http://beethoven.staatsbibliothek-berlin.de/beethoven/de/sinfonien/9/1/1.html Original manuscript] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111203034022/http://beethoven.staatsbibliothek-berlin.de/beethoven/de/sinfonien/9/1/1.html |date=2011-12-03 }} (site in German)
* [http://www.dlib.indiana.edu/variations/scores/cab4188/index.html Score], William and Gayle Cook Music Library, [[Indiana University School of Music]]
* [https://web.archive.org/web/20060525171802/http://edboyden.org/beet9.html Text/libretto, with translation, in English and German]
* {{MUSEDATA|id=beethoven/sym-9|title=Symphony No. 9}}
	
'''ანალიზი'''
* [http://www.all-about-beethoven.com/symphony9.html Beethoven Symphony No. 9] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120205050144/http://www.all-about-beethoven.com/symphony9.html |date=2012-02-05 }}, an analysis from all-about-beethoven.com
* [https://web.archive.org/web/20070923024056/http://wsu.edu/~brians/hum_303/beethoven.html Analysis for students] (with timings) of the final movement, at [[Washington State University]]
* {{Cite journal|last=Hinton|first=Stephen|authorlink=Stephen Hinton|date=Summer 1998|title=Not ''Which'' Tones? The Crux of Beethoven's Ninth|journal=[[19th-Century Music]]|volume=22|issue=1|pages=61–77|id=|quote=|doi=10.1525/ncm.1998.22.1.02a00040 |jstor=746792}}
* Signell, Karl, [http://userpages.umbc.edu/~signell/Princeton2010/Beethoven.html "The Riddle of Beethoven's Alla Marcia in his Ninth Symphony"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120517111546/http://userpages.umbc.edu/~signell/Princeton2010/Beethoven.html |date=2012-05-17 }} (self-published)
* [https://web.archive.org/web/20120419181733/http://www.benjaminzander.com/recordings/boston-philharmonic/beet9/review/130 Beethoven 9], Benjamin Zander advocating a stricter adherence to Beethoven's metronome indications, with reference to Jonathan del Mar's research (before the Bärenreiter edition was published) and to Stravinsky's intuition about the correct tempo for the Scherzo Trio

'''აუდიო'''
* [https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5487727 Christoph Eschenbach conducting the Philadelphia Orchestra] from [[National Public Radio]]
* [https://archive.org/details/BeethovenSymphonyNo.9choral Felix Weingartner conducting the Vienna Philharmonic Orchestra (1935 recording)] from the [[Internet Archive]]
* [https://archive.org/details/beethoven9 Otto Klemperer conducting the Concertbegouw Orchestra (1956 live recording)] from the [[Internet Archive]]

'''ვიდეო'''
* {{YouTube|id=Yqff1F0Ijn0 |title=Furtwängler on 19 March 1942}}, [[Wilhelm Furtwängler]] conducting the [[Berlin Philharmonic]] on the eve of Hitler's 53rd birthday
* {{YouTube|id=3SZ9QzGg95g |title=1st mvt.}}, {{YouTube|id=p5favl2Qtx0|title=2nd mvt.|link=no}}, {{YouTube|id=Kri2jWr08S4 |title=3rd mvt.|link=no}}, {{YouTube|id=ljGMhDSSGFU |title=4th mvt.|link=no}}, [[Nicholas McGegan]] conducting the [[Philharmonia Baroque Orchestra]], graphical score
* {{YouTube|id=8xPuSzvCSQA&feature |title=Beethoven 9th|link=no}}, [[Leonard Bernstein]] conducting at The Freedom Concert in Berlin, Christmas 1989
* {{YouTube|id=bDsx7XA-W54 |title=Beethoven 9th – fourth movement|link=no}}, [[Leonard Slatkin]] conducting the fourth movement at [[The Proms#Last Night of the Proms|The Last Night of the Proms]] in Royal Albert Hall, a couple of days after [[9/11]] 2001
* {{YouTube|id=P4VyXW5YvbI |title=Beethoven 9th – fourth movement, pt. 1|link=no}}, {{YouTube|id=dYgVx3iJUXo |title=Beethoven 9th – fourth movement, pt. 2|link=no}}, [[Daniel Barenboim]] conducting, [[Sumi Jo]] performing

'''სხვა მასალები'''
* [http://europa.eu/abc/symbols/anthem/index_en.htm Official EU page] about the anthem
* [https://web.archive.org/web/20070515013052/http://www.kennedy-center.org/calendar/index.cfm?fuseaction=composition&composition_id=2761 Program note] from the [[Kennedy Center]] with information about the finale as it is and might have been
* [http://followingtheninth.com/ ''Following the Ninth: In the Footsteps of Beethoven's Final Symphony''], Kerry Candaele's 2013 documentary film about the Ninth Symphony

==შენიშვნები==
<references group="შ" responsive="" />

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ბეთჰოვენის სიმფონიები]]
[[კატეგორია:მსოფლიო მეხსიერების რეესტრის ობიექტები]]