იხილეთ წყარო გვერდისთვის სირია

{{ინფოდაფა ქვეყანა|
|მშობლიური_სახელი = الجمهورية العربية السورية
|სრული_სახელი = სირიის არაბთა რესპუბლიკა
|საერთო_სახელი = სირია
|დროშა = Flag_of_Syria.svg‎
|გერბი = Coat of arms of Syria.svg
|რუკა = Syria (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = Homat el Diyar
|დევიზი = 
|ოფიციალური_ენები = [[არაბული ენა|არაბული]]
|დედაქალაქი = [[დამასკო]]
|latd=33
|latm=30
|latNS=N
|longd=36
|longm=18
|longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = [[დამასკო]]
|მთავრობის_ტიპი = [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[სირიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის_სახელი_1 =[[ბაშარ ალ-ასადი]]
|ლიდერის_ტიპი_2 = [[სირიის პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ მინისტრი]]
|ლიდერის_სახელი_2 = [[რიად ჰიჯაბი]]
|რანგი_ფართობით = 89-ე
|ფართობი = 186 475
|წყალი_% = 1.1
|სავარაუდო_მოსახლეობა = 22 530 746<ref name="CIA" />
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = 54-ე
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2012
|მოსახლეობის_ცენზი = 
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 118,3
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 101-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2012
|მშპ_ppp = $107.831 მილიარდი<ref name=CIA>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=59&pr1.y=13&c=463&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Syria |publisher=International Monetary Fund |accessdate=22 April 2012}}</ref>
|მშპ_ppp_რანგი = 
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $5100<ref name="CIA" />
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = 
|აგი =0.648<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_EN_Table1.pdf |title=Human Development Index and its components. Human Development Report 2011 |format=PDF |date= |accessdate=2013-01-25}}</ref>
|აგი_ტენდენცია = {{ზრდა}}
|აგი_კატეგორია = <span style="color:#ffcc00;">საშუალო</span>
|აგი_რანგი = 116-ე
|აგი_წელი = 2013
|ვალუტა = [[სირიული ფუნტი]]
|ვალუტის_კოდი = SYP
|ქვეყნის_კოდი = SYR
|დროის_სარტყელი = [[UTC+02:00]]
|ზაფხულის_დრო = [[UTC+03:00]]
|cctld = [[.sy]]
|სატელეფონო_კოდი = +963
|სატელეფონო_კოდი_მითითება = 
|სქოლიო = 
}}
'''სირია''' ({{lang-ar|سورية}}‎; [[სირიული დამწერლობა|სირიული]]: ܣܘܪܝܐ), ოფიციალურად '''სირიის არაბთა რესპუბლიკა'''  {{lang-ar|الجمهورية العربية السورية}}‎) — ქვეყანა [[დასავლეთი აზია|დასავლეთ აზიაში]]. [[დასავლეთი]]დან ესაზღვრება [[ლიბანი]] და [[ხმელთაშუა ზღვა]], [[ჩრდილოეთი]]დან [[თურქეთი]], [[აღმოსავლეთი]]დან [[ერაყი]], [[სამხრეთი]]დან [[იორდანია]] და სამხრეთ-დასავლეთიდან [[ისრაელი]].

თანამედროვე სირიის სახელმწიფოებრიობა დაიწყო 70 წლის წინ, ხოლო ცივილიზაცია ჩაისახა ჯერ კიდევ [[ძვ. წ. IV ათასწლეული|ძვ. წ. IV ათასწლეულში]]. დედაქალაქია [[დამასკო]], ერთ-ერთი ყველაზე ძველი ხანგრძლივად დასახლებული ქალაქი მსოფლიოში, გარდა ამისა, [[დამასკო]] დღევანდელ მსოფლიოს დედაქალაქებს შორის ყველაზე ძველი დასახლებაა<ref>[http://www.aif.ru/archive/1696555 Дамаск — самая древняя живая столица в мире | Архив | Аргументы и Факты<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>.

[[2015]] წლის მონაცემებით სირიის მოსახლეობა შეადგენს 18,5 მლნ ადამიანს. მოსახლეობის 70 %-ზე მეტი [[სუნიზმი|სუნიტია]]<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |title=The World Factbook<!-- Заголовок добавлен ботом --> |accessdate=2017-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225073748/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |archivedate=2018-12-25 }}</ref><ref>[http://www.indexmundi.com/syria/demographics_profile.html Syria Demographics Profile 2014<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>. სირიაში ასევე ცხოვრობენ [[ალავიტები]] - 16 % და [[ქრისტიანობა|ქრისტიანები]] - 10 %. სახელმწიფო ენაა - [[არაბული ენა|არაბული]].

[[1963]] წლიდან დღემდე რესპუბლიკას მართავს პარტია [[ბაასი]] და მისი მოკავშირეები. [[2011]] წლიდან სირიაში მიმდინარეობს [[სირიის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომი]] ერთი მხრივ ქვეყნის ხელისუფლებას, ხოლო მეორე მხრივ  შეიარაღებულ ოპოზიციას, [[ქურთები]]ს დაჯგუფებებსა და [[2014]] წლიდან [[ისლამური სახელმწიფო|ისლამურ სახელმწიფოს]] შორის. კონფლიქტის ყველა მხარე მნიშვნელოვან დახმარებას იღებს საზღვარგარეთის ქვეყნებიდან.

== სახელწოდება ==
* '''ოფიციალური''': სირიის არაბთა რესპუბლიკა.
* '''ეროვნული''': سورية; Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah.

== ისტორია ==
[[სურათი:PalmyraPanoramaZoom.jpg|მინი|center|850px|სახელგნთქმული ქალაქ [[პალმირა (სირია)|პალმირას]] ნანგრევები, რომელიც სირიის უდაბნოში I და II საუკუნეებში აღორძინდა.]]
[[1946]] წელს მოიპოვა სრული დამოუკიდებლობა [[საფრანგეთი]]საგან. [[1958]]-[[1958|61]] წლებში [[ეგვიპტე]]სთან ერთად შედიოდა არაბთა გაერთიანებულ რესპუბლიკაში. ექვსდღიანი ომის შედეგად ([[1967]]) დაკარგა [[გოლანის მაღლობები]], რომელსაც ახლაც [[ისრაელი]] აკონტროლებს. [[1981]]-[[1982|82]] წლებში ჰქონდა სამხედრო კონფლიქტი [[ლიბანი|ლიბანთან]]. [[1991]] წელს [[სპარსეთის ყურე|სპარსეთის ყურის]] ომში მონაწილეობდა [[ერაყი]]ს წინააღმდეგ. ჰაფეზ ასადის გარდაცვალების შემდეგ ადამიანის უფლებების დაცვის მხრივ სირიაში მდგომარეობა ოდნავ გაუმჯობესდა.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Syria-CIA WFB Map.png|thumbnail|left]]
სირია მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვის]] სანაპიროზე. ეს არის ნაყოფიერი ველების, მთებისა და უდაბნოების ქვეყანა. სირიის მოსაზღვრე ქვეყნებია: [[თურქეთი]], [[ერაყი]], [[იორდანია]], [[ისრაელი]], [[ლიბანი]]. ფართობი შეადგენს 185 180 კვ. კმ-ს.

== სახელმწიფო ==
* '''სახელმწიფო სისტემა''' - ერთპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
* '''სახელმწიფოს მეთაური''' - პრეზიდენტი Bashar al-ASAD (2000).
* '''საკანონმდებლო ორგანო''' - ერთპალატიანი პარლამენტი (250 წევრი).
* '''ადმინისტრაციული დაყოფა''' - 14 რეგიონი (mufazah).

== დემოგრაფია ==
* '''მოსახლეობა''' - 22 530 746 (2012)<ref name="CIA" />, აქ ცხოვრობს სხვადასხვა ეთნიკური და რელიგიური ჯგუფის წარმომადგენელი, მათ შორის - სუნიტი [[არაბები]] (ისინი უმრავლესობას შეადგენენ - 90 %), [[ქურთები]] (5 %), [[სომხები]], [[ასურელები]], ალავიტები (შიიტი მუსლიმები).
* '''სახელმწიფო ენა''' - [[არაბული ენა|არაბული]]. გავრცელებულია აგრეთვე - [[ქურთული ენა|ქურთული]], [[სომხური ენა|სომხური]], [[არამეული ენა|არამეული]], [[ფრანგული ენა|ფრანგული]], [[ინგლისური ენა|ინგლისური]].
* '''რელიგია''' - [[ისლამი|მუსლიმი]] 85 %, [[ქრისტიანობა|ქრისტიანი]] 15 %.
* '''დედაქალაქი''' - [[დამასკო]] (1.862 ათასი).
* '''ქალაქები''' - [[ალეპო]] (1.934), ჰიმსი (752), ლატაკია (417), ჰამა (380).

== ეკონომიკა ==
* '''რესურსები''' - [[ნავთობი]], [[ფოსფატები]], [[ქრომი]] და [[მანგანუმი]], [[ასფალტი]], [[რკინის მადანი]], [[ქვამარილი]], [[მარმარილო]], [[თაბაშირი]], ჰიდროენერგია.
* '''ექსპორტი''' - ნავთობპროდუქტები, ბამბა, ფოსფატები, ხილ-ბოსტნეული.
* '''ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე''' - 1130 $.
* '''ვალუტა''' - [[სირიული ფუნტი]] (SYP);

== მემკვიდრეობა ==
* [[კრაკ-დე-შევალიე]] ([[ჯვაროსნები|ჯვაროსანთა]] ერთ-ერთი საუკეთესო ციხე),
* [[პალმირა]] (რომაული პერიოდის ბრწყინვალე ნაქალაქარი),
* [[ალეპო]] (ციხე-სიმაგრე, მეჩეთები, მუზეუმები, სუკები).

<gallery>
ფაილი:Ananias house.jpg|[[წმინდა ანანიას სახელობის ეკლესია]], ძველ [[დამასკო]]ს ქრისტიანულ სექტორში
ფაილი:Hama-AlNouri minaret.jpg|[[ნურ ალ-დინის მეჩეთი]]ს მინარეთი [[ჰამა]]ში
ფაილი:Khaled Ibn Al-Waleed Mosque.jpg|[[ხალიბ იბნ ალ-ვალიდის მეჩეთი]] [[ჰომსი|ჰომსში]]
ფაილი:Deir Mar Musa 02.jpg|[[წმინდა მოსე აბისინიელის მონასტერი]]
</gallery>

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons category|Syria}}
* [http://www.mofa.gov.sy სირიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191016000230/http://www.mofa.gov.sy/ |date=2019-10-16 }}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{აზიის ქვეყნები}}
{{არაბული რესპუბლიკები}}
{{შუა აღმოსავლეთის თემები}}
{{არაბულენოვანი ქვეყნები}}

[[კატეგორია:სირია|*]]
[[კატეგორია:აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:არაბულენოვანი ქვეყნები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]