იხილეთ წყარო გვერდისთვის სოციოლოგიის ისტორია

{{სოციოლოგიის თემები}}
'''სოციოლოგიის ისტორია''' — მეცნიერება სოციოლოგიის, როგორც დისციპლინისა და ჰუმანიტარული ცოდნის დარგის, ჩამოყალიბებისა და განვითარების შესახებ.
[[სოციოლოგია]] წარმოიშვა [[განმანათლებლობა|განმანათლებლობის]] აზრიდან, [[საფრანგეთის რევოლუცია|საფრანგეთის რევოლუციიდან]] მალევე, როგორც [[პოზიტივიზმი|პოზიტივისტური]] ''[[მეცნიერება]] [[საზოგადოება|საზოგადოების]] შესახებ''. მისი წარმოშობა სხვადასხვაგვარი გადამწყვეტი ძვრების შედეგი იყო [[მეცნიერების ფილოსოფია]]სა და [[ცოდნის ფილოსოფია]]ში. სოციალურ ანალიზს ფართო გაგებით, როგორც არ უდნა იყოს, საერთო ფესვები აქვს ფილოსოფიასთან. თანამედროვე აკადემიური სოციოლოგია წარმოიშვა, როგორც რეაქცია [[მოდერნიზმი|მოდერნიზმზე]], [[კაპიტალიზმი|კაპიტალიზმზე]], [[ურბანიზაცია|ურბანიზაციაზე]], [[ფემინიზმი|ფემინიზმზე]], [[რაციონალიზაცია (სოციოლოგია)|რაზიონალიზაციაზე]] და [[სეკულარიზაცია]]ზე, ჰქონდა რა განსაკუთრებით დიდი ინტერესი თანამედროვე ეროვნული სახელმწიფოს წარმოშობისადმი; მისი შემადგენელი ინსტიტუტების, [[სოციალიზაცია|სოციალიზაციის]] ერთეულებისა და კონტროლის  მისი ხერხებისადმი. აქცენტირება თანამედროვეობის, ვიდრე [[განმანათლებლობა|განმანათლებლობის]] გაგებისადმი, ხშირად გამოჰყოფს სოციოლოგიურ დისკუსიებს კლასიკური [[პოლიტიკური ფილოსოფია|პოლიტიკური ფილოსოფიისგან]]<ref>ჯონ ჰარისი ''The Second Great Transformation? Capitalism at the End of the Twentieth Century'' in Allen, T. და ალან ტომასი (ედ.) ''Poverty and Development in the 21st Century', Oxford University Press, ოქსფორდი. გვ.325.</ref>.

==მეცნიერებამდელი ეტაპი==
ანტიკურობაში ორი ტრადიციული მიდგომა არსებობდა საზოგადოებისადმი: საზოგადოება ბუნებრივია ([[არისტოტელე]]) და საზოგადოება ხელვონურია ([[პლატონი]]).

=== შუა საუკუნეები===
ადამიანი წარმოგვიდგება, როგორც მსოფლიოს მოქალაქე, საუბარი მიდის კაცობრიობაზე მთლიანობაში. სამყარო — დიდი სახელმწიფოა. კაცობრიობა მასში ერთიანია. დომინირებდა რეგრესის იდეა: ადამიანი ბუნებით ცოდვილია.

===აღორძინების ეპოქა===
დაიწყო ისეთი მოაზროვნეების უტოპიური იდეების წარმოშობა, როგორებიც იყვნენ: [[ტომას მორი]] ([[1478]]—[[1538]]), [[ტომაზო კამპანელა]] ([[1568]]—[[1639]]),
[[ფრენსის ბეკონი]] ([[1561]]—[[1626]]). [[მაკიაველი]] მოასწავებს სოციალური უტოპიზმიდან პოლიტიკურ რეალიზმზე გადასვლას. შექმნა სახელმწიფოსა და სამოქალაქო საზოგადოების გაყოფის თეორია.

=== ახალი ეპოქა ===
[[ტომას ჰობზი|თომას ჰობსმა]] ([[1588]]—[[1679]]) შექმნა საზოგადოებრივი ხელშეკრუბელის მცნება. მის ნაშრომ „[[ლევიათანი|ლევიათანში]]“ ახორციელებს სამოქალაქო საზოგადოებისადმი გადასვლას და ხელისუფლების ლეგიტიმურობის ახსნას.

[[ჯონ ლოკი]] ([[1632]]—[[1704]]). ბუნებრივი მდგომარეობა ლოკის მიხედვით — თანაბარუფლებიანობა, სადაც ბატონობენ გონის კანონები. სახელმწიფო — სურვილი შეინახოს თავისუფლება და ბუნებრივობა. მთავარი განსხვავება ბუნებრივი მდგომარეობისა სამოქალაქოსგან — საერთო დადგენილი კანონის არსებობა. საზოგადოებრივი ხელშეკრულების დადება, ზღუდავს სახელმწიფოს თავისუფლებას.

[[ანრი რობერტ ჟაკ ტიურგო|ტიურგომ]] ([[1727]]—[[1781]]) შექმნა სოციალური პროგრესის იდეა, შემდგომში მას ავითარებდა [[მარი ჟან ანტუან კონდორსე|კონდორსე]]. პროგრსი — კაცობრიობის არსებობის ძირითადი კანონი. ყველაფერს მივყავართ პროგრესისაკენ. სხვადასხვა ერები სხვადასხვაგვარად ვითარდებიან, რადგან მათში ნიჭიერი ადამიანების განსხვავებული რაოდენობაა. განათლებას მივყავართ პროგრესისკენ. პროგრესის სისწრაფე დამოკიდებულია ვითარებაზე.

==საზოგადოების აღწერის პირველი მცდელობები==
[[ფაილი:Buste Auguste Comte.jpg|thumb|250პქ|[[ოგიუსტ კონტი]] ]]

მეცნიერულ ხმარებაში ტერმინი „სოციოლოგია“ პირველად [[ოგიუსტ კონტი|ოგიუსტ კონტმა]] ([[1798]]—[[1857]]) შემოიტანა (1832 წელს<ref>Socium.ge: ''[http://socium.ge/downloads/socshesavali/sociologiis-adreuli-wlebi-ritceri.pdf '' სოციოლოგიური თეორიების ისტორიული მიმოხილვა: ადრინდელი წლები]</ref>) , რომელიც 1842 წელს  [[პოზიტიური ფილოსოფია|პოზიტიური ფილოსოფიის]] დამაარსებელი გახდა. ოგიუსტ კონტი  თავის ნაშრომებს ცნობილი უტოპისტი-ფილოსოფოსის [[კლოდ სენ-სიმონი|სენ-სიმონის]] ([[1760]]—[[1825]]) პირად მდივნად ყოფნისას ქმნიდა, მისმა სწავლებამ დიდი გავლენა იქონია ახალგაზრდა ოგიუსტ კონტის მეცნიერული შეხედულებების ჩამოყალიბებაზე.

სოციოლოგიაში კონტს ესმოდა ცოდნის მთელი ერთობლიობა საზოგადოების შესახებ. მისი აზრით, სოციოლოგიამ [[ბუნებისმეტყველება|ბუნებისმეტყველებიდან]] უნდა აიღოს ისეთი მეთოდები, როგორიც არის [[დაკვირვება]], [[ცდა]] და შედარებითი [[ანალიზი]]. კონტი სოციოლოგიას სოციალურ სტატიკად და სოციალურ დინამიკად ყოფდა. კონტის მიხედვით სოციოლოგია იკვლევს ისტორიული განვითარების კანონებს, რადგან საზოგადოებრივი მოვლენების არსი მათ ისტორიულობაშია. ოგიუსტ კონტი ითვლება სოციოლოგიის დამაარსებლად, რადგან მან პირველმა დააყენა საკითხი საზოგადოების შესახებ შემაჯამებელი მეცნიერების შექმნის აუცილებლობის შესახებ, თუმცაღა რეალური ფუნდამენტი ამ მეცნიერების შექმნისთვის ჯერ კიდევ ადრეულ პერიოდში ჩაიყარა სხვადასხვა მკვლევარების მიერ.

==იხილეთ აგრეთვე==
*[[სოციოლოგიის სქემა]]
:*[[სოციოლოგიის სქემა|სოციოლოგიის თემები]]
:*[[სოციოლოგების ჩამონათვალი]]

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://voluntary.ru ნაციონალური სოციოლოგიური ენციკლოპედია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220510234000/https://voluntary.ru/ |date=2022-05-10 }} {{ref-ru}}
* [http://socium.ge/downloads/socshesavali/sociologiis-adreuli-wlebi-ritceri.pdf სოციოლოგიური თეორიების ისტორიული მიმოხილვა: ადრინდელი წლები] {{ref-ka}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:სოციოლოგია]]