იხილეთ წყარო გვერდისთვის ტალღური ვექტორი

[[ფიზიკა]]ში '''ტალღური ვექტორი''' — ტალღის მახასიათებელი ვექტორი. მისი სიგრძე წარმოადგენს ტალღის [[ტალღური რიცხვი|ტალღურ რიცხვს]] (ეს უკანასკნელი კი [[ტალღის სიგრძე|ტალღის სიგრძის]] უკუპროპორციული სიდიდეა), ხოლო მისი მიმართულება უმეტესად ტალღის გავრცელების მიმართულებას ემთხვევა (ამ წესიდან არსებობს გამონაკლისებიც). 

==ფიზიკური განმარტება==

გავრცელებადი [[ტალღა]] აღიწერება განტოლებით 
:<math>\psi(x,t) = A \cos (k x - \omega t+\varphi)</math>
სადაც:
*''x'' არის მდებარეობა სივრცეში;
*''t'' არის დრო;
*<math>\psi</math> (''x'' და ''t''-ს ფუნქცია) არის ტალღის მიერ შეშფოთებული რაიმე ფიზიკური სიდიდე (მაგალითად [[ბგერითი ტალღა|ბგერითი ტალღისთვის]] <math>\psi</math> შეიძლება იყოს ჰაერის წნევა;
*''A'' არის ტალღის [[ამპლიტუდა]];
*<math>\varphi</math> არის საწყისი ფაზა; 
*<math>\omega</math> არის ტალღის  [[კუთხური სიხშირე]];
*<math>k</math> არის [[ტალღური რიცხვი]], რომელიც [[ტალღის სიგრძე]]სთან დაკავშირებულია როგორც <math>k=2\pi/\lambda</math>.

ასეთი განტოლებით მოცემული ტალღა ვრცელდება +x მიმართულებით  და მისი გავრცელების [[ფაზური სიჩქარე]] არის <math>\omega/k</math>.

ამ ფორმულის განზოგადებას სამ განზომილებაში აქვს შემდეგი სახე:
:<math>\psi \left({\mathbf r}, t \right) = A \cos \left({\mathbf k} \cdot {\mathbf r} - \omega t + \varphi \right)</math>
სადაც:
*'''r''' არის მდებარეობა სამგანზომილებიან სივრცეში; 
*<math>\cdot</math> აღნიშნავს [[სკალარული ნამრავლი]]ს ოპერაციას; 
*'''k''' არის ტალღური ვექტორი.

ეს ფორმულა აღწერს [[ბრტყელი ტალღა|ბრტყელ ტალღას]]. ტაკღური ვექტორის სიდიდე არის [[კუთხური ტალღური რიცხვი]] ზემოთ განხილული ერთგანზომილებიანი შემთხვევის ანალოგიურად  <math>|{\mathbf k}| = 2\pi/\lambda</math>. ტალღური ვექტორის მიმრთულება როგორც წესი ემთხვევა ბრტყელი ტალღის გავრცელების მიმართულებას, თუმცა ეს დამთხვევა შეიძლება ზუსტი არ იყოს ანაიზოტროპულ გარემოში.

[[კატეგორია:ტალღები]]
[[კატეგორია:ფიზიკური სიდიდეები]]