იხილეთ წყარო გვერდისთვის ტამპერე

{{ინფოდაფა დასახლება
 |სტატუსი                  =ქალაქი
 |ქართული სახელი        = ტამპერე
 |მშობლიური სახელი   =Tampere / Tammerfors
 |ქვეყანა                  =  ფინეთი
 |პანორამა = Downtown Tampere4.jpg
|პანორამის სიგანე = 280px
|წარწერა = 
 |დროშა  =
 |გერბი = Tampere.vaakuna.svg
 |გერბის სიგანე            = 
 |დროშის სიგანე            =
 |lat_dir = N |lat_deg= 61 |lat_min=30 |lat_sec=
 |lon_dir = E |lon_deg= 23  |lon_min= 45  |lon_sec=
 |CoordAddon              = type:city()_region:
 |CoordScale              = 
 |ქვეყნის რუკის ზომა     = 200
 |რეგიონის რუკის ზომა    = 200
 |რაიონის რუკის ზომა     = 
 |რეგიონის ტიპი             = რეგიონი
 |რეგიონი                  = დასავლეთი ფინეთი
 |რეგიონი ცხრილში        = 
 |შიდა დაყოფა =
|რაიონის ტიპი = პროვინცია
 |რაიონი                   =პირკანმა
 |მმართველის ტიპი        = ქალაქის მერი
 |მმართველი                   = ტიმო ნიენიმენი
 |დაარსების თარიღი          = 1775 
 |პირველი ხსენება       = 
 |წინა სახელები           = 
|დაქვემდებარება =
 |სტატუსი-დან                = 1779
 |ფართობი                 = 687.9
|სიმაღლის ტიპი=სიმაღლე
|დასახლების ცენტრის სიმაღლე= 
 |მოსახლეობა              = 211,691
  |აღწერის წელი           = 2009
  |სიმჭიდროვე              = 403.2
  |აგლომერაცია            = 
  |ეროვნული შემადგენლობა    = 
 |დროის სარტყელი            = +2
 |DST                     = 3
 |სატელეფონო კოდი          =
 |საფოსტო ინდექსი         = 
|საავტომობილო კოდი=
 |საიტი                    = http://www.tampere.fi
|კატეგორია ვიკისაწყობში = Tampere
|add1n= ოფიციალური ენები
|add1=[[ფინური ენა|ფინური]], [[შვედური ენა|შვედური]]
}}

'''ტამპერე''' ({{lang-fi|Tampere}}, {{lang-sv|Tammerfors}}) — [[ქალაქი]] სამხრეთ [[ფინეთი|ფინეთში]]. ქალაქში ცხოვრობს 211,691 კაცი, ხოლო მის [[აგლომერაცია]]ში 340,000 კაცი. ტამპერეს მოსახლეობის რაოდენობის მხრივ ფინეთში მესამე ადგილი უკავია, ის ჩამორჩება მხოლოდ [[დიდი ჰელსინკი|დიდ ჰელსინკისა]] და [[ესპოო]]ს. [[2007]] წელს [[პირკანმა]]ს რეგიონში ცხოვრობდა 470,000 ადამიანი, მოსახლეობის თითქმის ნახევარი სწორედ ტამპერზე მოდის.

ტამპერე მდებარეობს [[ნიასიარვი|ნიასიარვისა]] და [[პიუხიარვის ტბა|პიუხიარვის]] ტბებს შორის. დასახლებული პუნქტის საშუალო სიმაღლე შეადგენს 18 მეტრს. ქალაქში მიედინება მდინარე [[ტამერკოსკი]], რომელიც  მას ორ ნაწილად ჰყოფს. მდინარის სიგრძე 945 მეტრს შეადგენს, დინება საკმაოდ სწრაფია, სწორედ ამიტომ ის გამოიყენება ელექტროენერგიის მისაღებად.

== ისტორია ==

[[1775]] წელს შვედეთის მეფის [[გუსტავ III]]-ის ბრძანებით მდინარე ტამერკოსკის ნაპირებზე, სავაჭრო მიზნებისთვის დაარსდა პატარა დასახლება. თუმცა ოთხი წლის შემდეგ, [[1779]] წელს დაბა გახდა [[ქალაქი]]. თავდაპირველად ტამპერეს ფართობი რამდენიმე კვადრატულ კილომეტრს შეადგენდა.

=== ფინეთის დიდი საჰერცოგო ===

[[XIX საუკუნე]]ში ტამპერე უკვე მნიშვნელოვანი სავაჭრო და ინდუსტრიული ცენტრი გახდა. XIX საუკუნის მეორე ნახევარში, აქ იწარმოებოდა ფინური სამრეწველო პროდუქციის თითქმის ნახევარი. სწორედ ამიტომ ამ დასახლებულ პუნქტს უწოდეს „ჩრდილოეთი მანჩესტერი“.

ტამპერეს ფართობი სულ უფრო იზრდებოდა, მის შემადგენლობაში შევიდა მეზობელი პატარა დასახლებული პუნქტები.

[[1905]] წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]], აქ გაიმართა პირველი ბოლშევიკური კონფერენცია, სწორედ აქ პირველად ერთმანეთს შეხვდნენ [[ლენინი]] და [[სტალინი]].

== დაძმობილებული ქალაქები ==

* {{flagicon|Romania}} [[ბრაშოვი]], [[რუმინეთი]]
* {{flagicon|GER}}  [[ჰემნიცი]], [[გერმანია]]
* {{flagicon|GER}} [[ესენი]], [[გერმანია]]<ref name="RuhrTwins2010">{{cite web|url=http://www.twins2010.com/fileadmin/user_upload/pic/Dokumente/List_of_Twin_Towns_01.pdf?PHPSESSID=2edd34819db21e450d3bb625549ce4fd|title=List of Twin Towns in the Ruhr Destrict|publisher=© 2009 [http://www.twins2010.com/index.php?id=home&L=1 Twins2010.com]|accessdate=2009-10-28|archiveurl=https://www.webcitation.org/5lctsW5KG?url=http://www.twins2010.com/fileadmin/user_upload/pic/Dokumente/List_of_Twin_Towns_01.pdf?PHPSESSID=2edd34819db21e450d3bb625549ce4fd|archivedate=2009-11-28}}</ref>
* {{flagicon|Lithuania}} [[კაუნასი]], [[ლიეტუვა]]
* {{flagicon|UKR}} [[კიევი]], [[უკრაინა]]
* {{flagicon|Faroe Islands}} [[კლაქსვიკი]], [[ფარერის კუნძულები]]
* {{flagicon|Iceland}} [[კუპავოგური]], [[ისლანდია]]
* {{flagicon|AUT}} [[ლინცი]], [[ავსტრია]]
* {{flagicon|POL}} [[ლოძი]], [[პოლონეთი]] <small>''([[1996]] წლიდან)''<ref name="Łódź">{{cite web |url=http://en.www.uml.lodz.pl/index.php?str=2029 |title=Twin Cities |accessdate=2008-10-23 |work=The City of Łódź Office |publisher=<small>[[ფაილი:Flag of the United Kingdom.svg|14px]] {{fontcolor|Green|(in [[English language|{{fontcolor|Green|English}}]])}} [[copyright|©]] 2007 UMŁ</small> |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091009012259/http://en.www.uml.lodz.pl/index.php?str=2029 |archivedate=2009-10-09 }}</ref></small></small>
* {{flagicon|HUN}} [[მიშკოლცი]], [[უნგრეთი]]
* {{flagicon|RUS}} [[ნიჟნი-ნოვგოროდი]], [[რუსეთი]]
* {{flagicon|SWE}} [[ნორჩეპინგი]], [[შვედეთი]]
* {{flagicon|Denmark}} [[ოდენსე]], [[დანია]]
* {{flagicon|Czech Republic}} [[ოლომოუცი]], [[ჩეხეთი]]
* {{flagicon|Canada}} [[სასკატუნი]], [[კანადა]]
* {{flagicon|USA}} [[სირაკიუსი]], [[აშშ]]
* {{flagicon|Estonia}} [[ტარტუ]], [[ესტონეთი]]
* {{flagicon|NOR}} [[ტრონჰეიმი]], [[ნორვეგია]] <small>''([[1946]] წლიდან)''<ref name="Trondheim">{{Cite web |url=http://www.trondheim.com/content.ap?thisId=93081934 |title=Trondheims offisielle nettsted - Vennskapsbyer |accessdate=2010-06-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120221223208/http://www.trondheim.com/content.ap?thisId=93081934 |archivedate=2012-02-21 }}</ref></small>
* {{flagicon|China}} [[გუანჯოუ]], [[ჩინეთი]]<ref name="Guangzhou">{{cite web|url=http://www.gzwaishi.gov.cn/Item/3970.aspx|title=Sister  Cities of Guangzhou|publisher=Guangzhou Foreign Affairs Office|accessdate=2010-02-10|archiveurl=https://www.webcitation.org/619PSmN70?url=http://www.gzwaishi.gov.cn/Item/3970.aspx|archivedate=2011-08-23}}</ref>
* {{flagicon|Tanzania}} [[მვანზა]], [[ტანზანია]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.tampere.fi/english/index.html ქალაქის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170814184321/http://www.tampere.fi/english/index.html |date=2017-08-14 }} 
* [http://map3.navici.com/NTP.bHZtIDMzMjIyMDYuNDQ3MDEgNjgyOTMwMS43NzgzOSA4NjAgNTc0IDUgYmtnZCAzNTM0NzkwIDY5NzcyMjAgbW92ZXRvIHsgIkt1b3BpbyIgbGFiZWwgeyB9IHdhbGsgbGVnIHsgMCAwIH0gd2FsayBsZWcgeyAtMTEyIC01MyAtNDggMzA1IDk2IC05MSAwIDAgfSB3YWxrIGxlZyAiS3VvcGlvIiBsYWJlbCB9IHJvdXRlLmRyYXcgc2hpcG91dA==.Y8oT-7CKUEiDGgLi9UicoSwDB1g=.png ტამპერეს რუკა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140811203633/http://map3.navici.com/NTP.bHZtIDMzMjIyMDYuNDQ3MDEgNjgyOTMwMS43NzgzOSA4NjAgNTc0IDUgYmtnZCAzNTM0NzkwIDY5NzcyMjAgbW92ZXRvIHsgIkt1b3BpbyIgbGFiZWwgeyB9IHdhbGsgbGVnIHsgMCAwIH0gd2FsayBsZWcgeyAtMTEyIC01MyAtNDggMzA1IDk2IC05MSAwIDAgfSB3YWxrIGxlZyAiS3VvcGlvIiBsYWJlbCB9IHJvdXRlLmRyYXcgc2hpcG91dA==.Y8oT-7CKUEiDGgLi9UicoSwDB1g=.png |date=2014-08-11 }}
* [http://vapriikki.net/tammerkoskenkaupunki/index.php?lang=en Tammerkoski Heritage] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110719213741/http://vapriikki.net/tammerkoskenkaupunki/index.php?lang=en |date=2011-07-19 }}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ფინეთის ქალაქები]]