იხილეთ წყარო გვერდისთვის უზბეკეთის შეიარაღებული ძალები

{{ინფოდაფა სამხედრო ძალები
| ქვეყანა             = უზბეკეთი
| სახელი             = <small>უზბეკეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალები</small>
| მშობლიური სახელი = Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari
| სურათი            = Uzbekistan Armed Forces (Latin script).svg
| სურათის ზომა      = 220პქ
| ტიტრი             = შეიარაღებული ძალების დროშა
| სურათი2           = 
| სურათის ზომა2     = 
| ტიტრი2            = 
| შეიქმნა             = 
| მიმდინარე ფორმა   = 
| დაიშალა           = 
| ნაწილები           = {{nowrap|[[უზბეკეთის სახმელეთო ჯარები]]<br>[[უზბეკეთის საჰაერო ძალები]]<br>[[უზბეკეთის სამხედრო-საზღვაო ძალები]]<br>[[უზბეკეთის სასაზღვრო სამსახური]]<br>[[უზბეკეთის ეროვნული გვარდია]]}}
| შტაბი              = [[ტაშკენტი]], [[უზბეკეთი]]
| საფრენი საათი      = 
<!-- ხელმძღვანელობა -->
| მთავარსარდალი     = შავკათ მირზიიოევი
| მთავარსარდლის ტიტული = [[უზბეკეთის პრეზიდენტი|მთავარსარდალი]] პრეზიდენტი
| მინისტრი           = კაბულ ბერდიევი
| მინისტრის ტიტული = 
| სარდალი           = 
| სარდლის ტიტული  = 
<!-- ცოცხალი ძალა -->
| ასაკი               = 18 წლის ასაკიდან სავალდებულო სამხედრო სამსახური; ვადიანი სავალდებულო სამსახურის ვადა - 12 თვე
| გაწვევა             = 
| მონაცემის წელი     = 2005
| გამოსადეგი ასაკი    = 18-49
| ხელმისაწვდომი     = 6,340,220
| ხელმისაწვდომი ქალები = 6,432,072
| გამოსადეგი         = 
| გამოსადეგი ქალები  = 
| გაწვევის ასაკი      = 
| გაწვევის ასაკი ქალები = 
| აქტიური           = 65,000<ref>{{cite web|url=http://www.globalsecurity.org/military/world/centralasia/uzbek-policy.htm|title=Uzbekistan  - Security Policy|author=John Pike|publisher=|accessdate=23 October 2014}}</ref>
| ნომერი            = 
| რეზერვი           = 
| დისლოცირებული   = 
<!-- ფინანსები -->
| ბიუჯეტი           = 
| მშპ-ს პროცენტი    = 2% (2005)
<!-- ინდუსტრია -->
| ადგილობრივი მომწოდებლები = 
| უცხოელი მომწოდებლები = {{RUS}}<br/>{{KAZ}}<br/>{{GRE}}<br/>{{IRN}}<br/>{{TUR}}<br/>{{USA}}<br/>{{ISR}}<br/>{{ARM}}<br/>{{BLR}}<br/>{{CHN}}<br/>{{BUL}}<br/>{{ROU}}<br/>{{VEN}}<br/>{{SRB}}<br/>{{PAK}}<br/>{{IND}}<br/>{{FRA}}<br/>{{PRK}}<br/>{{KOR}}<br/>{{UKR}}<br/>{{CZE}}
| იმპორტი           = 
| ექსპორტი          = 
<!-- დაკავშირებული სტატიები -->
| ისტორია           = 
| წოდებები          = 
}}

'''უზბეკეთის რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალები''' ({{lang-uz|''Oʻzbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari''}}) — [[უზბეკეთი]]ს ერთიანი შეიარაღებული ძალების სახელი, რომელიც შედგება სახმელეთო, საჰაერო, ეროვნული გვარდიასა<ref>{{cite web|url=http://www.globalsecurity.org/military/world/centralasia/uzbek-army.htm|title=Uzbekistan- Army|author=John Pike|publisher=|accessdate=23 October 2014}}</ref> და სასაზღვრო სამსახურის ძალებისგან.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html|title=The World Factbook|publisher=|accessdate=23 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160709035649/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html|archivedate=9 ივლისი 2016}}</ref> ცნობით, უზბეკეთის შეიარაღებული ძალები [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიაში]] უდიდესი და უძლიერესია.<ref>{{cite web|url=http://www.today.az/news/politics/55062.html|title=Today.Az » Politics » Uzbekistan would prefer to be policeman of Central Asia: expert|publisher=|accessdate=23 October 2014}}</ref> [[1992|1992 წლის]] თავდაცვის კანონის მიხედვით, უზბეკეთის სამხედრო ძალები, გამოიყენება მხოლოდ თავდაცვითი მიზნებისთვის.<ref>[http://www.gov.uz/en/constitution/#a1860 Constitution of the Republic of Uzbekistan.Chapter 26.Defence and Security. Article 125]</ref>

[[ტაშკენტი]], უზბეკეთის დედაქალაქი, გამოყენებული იყო [[სსრკ]]-ს მიერ თურქესტანის სამხედრო ოლქის შტაბად, ხოლო 1992 წლის 20 თებერვლიდან, გახდა ახალი თავდაცვის სამინისტროს შტაბი.<ref>Richard Woff, 'Independence and the Uzbek Armed Forces,' Jane's Intelligence Review, December 1993, p.567</ref> 1992 წლის 2 ივლისს, პრეზიდენტის ბრძანებით შეიქმნა თავდაცვის სამინისტრო, რომელიც ჩაანაცვლა სამინისტრო თავდაცვის საკითხებში. ბოლო წლებში, უზბეკეთმა [[რუსები|რუსი]] ოფიცრები შეცვალა ეთნიკური უზბეკებით და მოახდინა სამხედროების რესტრუქტურიზაცია, ხოლო მთავარი ფოკუსირება გაკეთდა შემდეგ სამიზნეებზე: სამოქალაქო არეულობა, არალეგალური ნარკოტრაფიკინგი და ბრძოლა პან-ისლამურ „ჰიზბ-უტ-ტაჰრირთან“.

2005 წელს, უზბეკეთმა და რუსეთმა ხელი მოაწერეს ორმხრივ თავდაცვის პაქტზე, რომელიც ასევე გამოიწვევს უფრო მჭიდრო სამხედრო თანამშრომლობას. ეს იყო განმასხვავებელი კონტრასტი რამდენიმე წლით ადრე, როდესაც [[აშშ]] აღმოჩნდა უზბეკეთის უპირატესი უცხოელი მეგობარი და რუსეთთან ურთიერთობები იყო ცივი.<ref>[[BBC]], [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4467736.stm]</ref>

უზბეკეთმა, ასევე დაიწყო სამხედროების წვრთნა, რომელსაც აქვს მხოლოდ შეზღუდული წარმატება და არ გააჩნია ხელისუფლების მხარდაჭერა. უზბეკი სამხედროები არაადეკვატურები არიან, მაგრამ ბევრად აღემატებიან თავიანთ მეზობლებს.<ref>McDermott, JSMS, 2002, p.30</ref> უზბეკეთის სამხედრო ძალები, ყაზახეთის სამხედრო ძალებთან ერთად, მდიდარი და სწრაფად განვითარებადი ძალებია.

==საქმიანობა და საგარეო ურთიერთობები==
[[2001 წლის 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტები]]ს შემდეგ, [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა]] უზბეკეთისგან იჯარით აიღო [[კარში-ჰანაბადის ავიაბაზა]], რომელიც მდებარეობს სამხრეთ უზბეკეთში და ესაზღვრება [[ავღანეთი|ავღანეთს]]. ამერიკულ ბაზას ეწოდა „Camp Stronghold Freedom“, მაგრამ  უფრო ხშირად მოიხსენიებოდა, როგორც „K2 AirBase“.

[[2005|2005 წლის]] მაისში, სამხედროები ჩართულები იყვნენ [[ფერღანის ხეობა]]ში, ქალაქ [[ანდიჟანი|ანდიჟანში]] არეულობების აღკვეთაში, რომელიც ცნობილია, როგორც [[ანდიჟანის ხოცვა-ჟლეტა]]. აქედან გამომდინარე, ევროკავშირმა აკრძალა იარაღის მიწოდება და შემოიღო ერთწლიანი აკრძალვა 12 უზბეკ მაღალჩინოსანს, მათ შორის, უზბეკეთის უსაფრთხოების განყოფილების უფროსს, შინაგან საქმეთა და თავდაცვის მინისტრებს, რომლებსაც ბრალი და პასუხისმგებლობა ედებათ მკვლელობებში.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/1295881.stm|title=BBC|work=BBC News|accessdate=23 October 2014}}</ref>

ინციდენტის შემდგომ, პრეზიდენტმა [[ისლამ ქარიმოვი|ქარიმოვმა]], თანამდებობიდან რამდენიმე მაღალი რანგის სამხედრო მოღვაწე გაათავისუფლა: თავდაცვის მინისტრი კადირ გულიამოვი, შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის ხელმძღვანელი ისმაილ ერგაშევი და აღმოსავლეთ სამხედრო ოლქის სარდალი ქოსიმალი ახმედოვი. ბურნაშევმა და ჩერნიხმა განაცხადეს, რომ „..ეს გათავისუფლებები ფორმალურად დიდად არაფერი არ შეუცვლია უსაფრთხოების ადმინისტრაციასა და სამხედრო სტრუქტურების სისტემაში, მაგრამ ამით აისახა სერიოზული ძვრები ძალაუფლების ურთიერთობებს შორის, ძირითადად რეგიონული ელიტებსა და მათ კლანურ წარმომადგენლობებს შორის“.<ref>Rustam Burnashev and Irina Chernykh, [http://www.silkroadstudies.org/new/docs/CEF/Quarterly/February_2007/Burnashev_Chernykh.pdf Changes in Uzbekistan's Military Policy After the Andijan Events] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090326021014/http://www.silkroadstudies.org/new/docs/CEF/Quarterly/February_2007/Burnashev_Chernykh.pdf |date=2009-03-26 }}, China and Eurasia Forum Quarterly, Volume 5, No. 1 (2007) , Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program, {{ISSN|1653-4212}}, p. 72</ref>

[[შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაცია|შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაციის]] წევრმა ქვეყნებმა ერთობლივი განცხადებით, რომელიც გამოვიდა 2005 წლის ივლისის დასაწყისში [[ნურ-სულთანი|ნურ-სულთანში]] (ყაზახეთი), მოუწოდეს [[აშშ]]-ს გაეყვანა თავისი ჯარები, ცენტრალური აზიის სამხედრო ბაზებიდან. [[2005|2005 წლის]] 29 ივლისს, უზბეკეთმა მოსთხოვა [[აშშ]]-ის დატოვოს მისმა ჯარებმა უზბეკეთი 180 დღის განმავლობაში. 2005 წლის 21 ნოემბერს, [[აშშ]]-მ დაასრულა თავისი ჯარების გაყვანა კარში-ჰანაბადის და ნებისმიერი სხვა ბაზების ტერიტორიიდან.<ref>[http://www.guardian.co.uk/worldlatest/story/0,1280,-5429874,00.html US Completes Withdrawal From Uzbek Base]</ref>

2009 წელს, ევროკავშირმა მოხსნა უზბეკეთს იარაღის მიყიდვის აკრძალვა.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:უზბეკეთის შეიარაღებული ძალები]]