იხილეთ წყარო გვერდისთვის ხანტი ენა

'''ხანტი ენა''', ''ოსტიაკური ენა'' ({{lang-kca|ханты ясаӈ}}) — ურალურ ენათა ოჯახის, ფინურ-უნგრული ჯგუფის, ობურ-უნგრული შტო. გავრცელებულია ჩრდილო-დასავლეთ ციმბირში მდინარე ობის ნაპირებზე ხანტი-მასისა და იამალ-ნენთა ავტონომიურ ოკრუგებში. ხანტი ენაზე მოლაპარაკეთა რიცხვი 14.000-ს აღემატება. ენაში მრავლადაა დიალექტები. აქვს სახელთა 3 რიცხვი: მხოლობითი, ორობითი და მრავლობითი. ბევრია კუთვნილების აღმნიშვნელი ფორმა. ლექსიკაში გვხვდება კომი-ზირიანული, ნენური, თურქული და რუსული ენებიდან ნასესხები სიტყვები. 

==დამწერლობა==
[[ხანტიური დამწერლობა]] ეფუძნება [[კირილიცა]]ს და მისი 4 დიალექტის გაერთიანებული ანბანი მოიცავს 52 [[ასო (ნიშანი)|ასო]]–ნიშანს ([[გრაფემა|გრაფემას]]). დამწერლობა შემოიღეს ოქტომბრის რევოლუციის შემდეგ ჯერ ლათინური (1930), შემდეგ რუსული (1937) ანბანის საფუძველზე.

{|class="wikitable centre alternance" style="text-align:center;"
|- 
! # || დიდი ასო || პატარა ასო || სახელი || გამოქმა<br />([[IPA]]) || გამოთქმა<br />(ქართულად) || ტრანსლიტერაცია<br /> ([[ISO 9]]) || [[Unicode]]
|-
| 1|| align="center" style="font-size:large" |[[А]] || align="center" style="font-size:large" | a || ''ა'' || [a] ||ა||a||U+0410 / U+0430
|-
| 2|| align="center" style="font-size:large" |[[Ӓ]] || align="center" style="font-size:large" | ӓ || ''ა'' || [a] ||ა||a||U+0410 / U+0430
|-
| 3|| align="center" style="font-size:large" |[[Ӑ]] || align="center" style="font-size:large" | ӑ || ''ა'' || [a] ||ა||a||U+0410 / U+0430
|-
| 4|| align="center" style="font-size:large" |[[Б]] || align="center" style="font-size:large" | б || ''ბე'' || [b] || ბ || b ||U+0411 / U+0431
|-
| 5|| align="center" style="font-size:large" |[[В]] || align="center" style="font-size:large" | в || ''ვე'' || [v]|| ვ ||v||U+0412 / U+0432
|-
| 6|| align="center" style="font-size:large" |[[Г]] || align="center" style="font-size:large" | г || ''ჰე'' || [h] || ჰ|| h || U+0413 / U+0433
|-
| 7|| align="center" style="font-size:large" | [[Д]] || align="center" style="font-size:large" | д || ''დე'' || [d] || დ || d||U+0414 / U+0434
|-
| 8|| align="center" style="font-size:large" | [[Е]] || align="center" style="font-size:large" | е || ''იე'' || [jie] || იე || e || U+0415 / U+0435
|-
| 9|| align="center" style="font-size:large" | [[Ё]] || align="center" style="font-size:large" | ё || ''jo'' || [ʲo]|| იო || ë || U+0401 / U+0451
|-
| 10|| align="center" style="font-size:large" | [[Ә]] || align="center" style="font-size:large" | ә || ''jo'' || [ʲo]|| იო || ë || U+0401 / U+0451
|-
| 11|| align="center" style="font-size:large" | [[Ӛ]] || align="center" style="font-size:large" | ӛ || ''jo'' || [ʲo]|| იო || ë || U+0401 / U+0451
|-
| 12|| align="center" style="font-size:large" | [[Ж]] || align="center" style="font-size:large" | ж || ''ჟე'' || [ʒ] || ჟ || ž || U+0416 / U+0436
|-
| 13|| align="center" style="font-size:large" | [[З]] || align="center" style="font-size:large" | з || ''ზე'' || [z] [zʲ] || ზ || z || U+0417 / U+0437
|-
| 14|| align="center" style="font-size:large" | [[И]] || align="center" style="font-size:large" | и || ''ი'' || [ɪ] || ი || i ||U+0418 / U+0438
|-
| 15|| align="center" style="font-size:large" | [[Й]] || align="center" style="font-size:large" | й || ''ი ნესკლადოვაიე<br /> <small>и нескладовае</small> || [j] || იი || j || U+0419 / U+0439
|- 
| 16|| align="center" style="font-size:large" | [[К]] || align="center" style="font-size:large" | к || ''კა'' || [k] || კ|| k || U+041A / U+043A
|- 
| 17|| align="center" style="font-size:large" | [[Қ]] ([[Ӄ]]) || align="center" style="font-size:large" | қ ([[ӄ]]) || ''კა'' || [k] || კ|| k || U+041A / U+043A
|-
| 18|| align="center" style="font-size:large" | [[Л]] || align="center" style="font-size:large" | л || ''ელ'' || [ɫ] ||ლ|| l || U+041B / U+043B
|-
| 19|| align="center" style="font-size:large" | [[Ӆ]] ([[Ԓ]]) || align="center" style="font-size:large" | ӆ ([[ԓ]]) || ''ელ'' || [ɫ] ||ლ|| l || U+041B / U+043B
|-
| 20|| align="center" style="font-size:large" | [[М]] || align="center" style="font-size:large" | м || ''em'' || [m] || მ|| m ||U+041C / U+043C
|-
| 21|| align="center" style="font-size:large" | [[Н]] || align="center" style="font-size:large" | н || ''ენ'' || [n] ~ [nʲ] || ნ || n|| U+041D / U+043D
|-
| 22|| align="center" style="font-size:large" | [[Ң]] ([[Ӈ]]) || align="center" style="font-size:large" | ң ([[ӈ]]) || ''ენ'' || [n] ~ [nʲ] || ნ || n|| U+041D / U+043D
|-
| 23|| align="center" style="font-size:large" | [[Н’]] || align="center" style="font-size:large" | н' || ''ენ'' || [n] ~ [nʲ] || ნ || n|| U+041D / U+043D
|-
| 24|| align="center" style="font-size:large" | [[О]] || align="center" style="font-size:large" | о || ''ო'' || [o] || ო || o || U+041E / U+043E
|-
| 25|| align="center" style="font-size:large" | [[Ӧ]] ([[Ŏ]]) || align="center" style="font-size:large" | ӧ ([[ŏ]]) || ''ო'' || [o] || ო || o || U+041E / U+043E
|-
| 26|| align="center" style="font-size:large" | [[Ө]] || align="center" style="font-size:large" | ө || ''ო'' || [o] || ო || o || U+041E / U+043E
|-
| 27|| align="center" style="font-size:large" | [[Ӫ]] || align="center" style="font-size:large" | ӫ || ''ო'' || [o] || ო || o || U+041E / U+043E
|-
| 28|| align="center" style="font-size:large" | [[П]] || align="center" style="font-size:large" | п || ''პე'' || [p] ~ [pʲ] || პ|| p || U+041F / U+043F
|-
| 29|| align="center" style="font-size:large" | [[Р]] || align="center" style="font-size:large" | р || ''ერ'' || [r] ~ [rʲ] || რ || r ||U+0420 / U+0440
|-
| 30|| align="center" style="font-size:large" | [[С]] || align="center" style="font-size:large" | с || ''ეს'' || [s] ~ [sʲ] || ს || s || U+0421 / U+0441
|-
| 31|| align="center" style="font-size:large" | [[Т]] || align="center" style="font-size:large" | т || ''ტე'' || [t] ~ [tʲ] ||ტ|| t || U+0422 / U+0442
|-
| 32|| align="center" style="font-size:large" | [[У]] || align="center" style="font-size:large" | у || ''უ'' || [u] || უ || u || U+0423 / U+0443
|-
| 33|| align="center" style="font-size:large" | [[Ӱ]] || align="center" style="font-size:large" | ӱ || ''უ'' || [u] || უ || u || U+0423 / U+0443
|-
| 34|| align="center" style="font-size:large" | [[Ў]] || align="center" style="font-size:large" | ў || ''უ'' || [u] || უ || u || U+0423 / U+0443
|-
| 35|| align="center" style="font-size:large" | [[Ф]] || align="center" style="font-size:large" | ф || ''ეფ'' || [f] ~ [fʲ] || ფ || f || U+0424 / U+0444 
|-
| 36|| align="center" style="font-size:large" | [[Х]] || align="center" style="font-size:large" | х || ''ხა'' || [x] ~ [xʲ] || ხ|| h || U+0425 / U+0445
|-
| 37|| align="center" style="font-size:large" | [[Ҳ]] ([[Ӽ]]) || align="center" style="font-size:large" | ҳ ([[ӽ]]) || ''ხა'' || [x] ~ [xʲ] || ხ|| h || U+0425 / U+0445
|-
| 38|| align="center" style="font-size:large" | [[Ц]] || align="center" style="font-size:large" | ц || ''ცე'' || [ʦ] || ც || c || U+0426 / U+0446
|-
| 39|| align="center" style="font-size:large" | [[Ч]] || align="center" style="font-size:large" | ч || ''ჩე'' || [ʧʲ] || ჩ|| č || U+0427 / U+0447 
|-
| 40|| align="center" style="font-size:large" | [[Ҷ]] || align="center" style="font-size:large" | ҷ || ''ჩე'' || [ʧʲ] || ჩ|| č || U+0427 / U+0447 
|-
| 41|| align="center" style="font-size:large" | [[Ш]] || align="center" style="font-size:large" | ш || ''შა'' || [ʃ] || შ || š  || U+0428 / U+0448 
|-
| 42|| align="center" style="font-size:large" | [[Щ]] || align="center" style="font-size:large" | щ || ''შჩა'' || [ʃ] || შჩ || šč  || U+0429 / U+0449
|-
| 43|| align="center" style="font-size:large" | [[Ъ]] || align="center" style="font-size:large" | ъ || ''მიაკი ზნაკი''<br /> <small>мяккі знак</small> || [ʲ] || || ’ || U+042C / U+044C
|-
| 44|| align="center" style="font-size:large" | [[Ы]] || align="center" style="font-size:large" | ы || ''y'' || [ɨ] || გაგრძელებული ი || y || U+042B / U+044B
|-
| 45|| align="center" style="font-size:large" | [[Ь]] || align="center" style="font-size:large" | ь || ''მიაკი ზნაკი''<br /> <small>мяккі знак</small> || [ʲ] || || ’ || U+042C / U+044C
|-
| 46|| align="center" style="font-size:large" | [[Э]] || align="center" style="font-size:large" | э || ''ე'' || [ɛ] || ე || è || U+042D / U+044D
|-
| 47|| align="center" style="font-size:large" | [[Є]] || align="center" style="font-size:large" | є || ''ე'' || [ɛ] || ე || è || U+042D / U+044D
|-
| 48|| align="center" style="font-size:large" | [[Є̈]] || align="center" style="font-size:large" | є̈ || ''ე'' || [ɛ] || ე || è || U+042D / U+044D
|-
| 49|| align="center" style="font-size:large" | [[Ю]] || align="center" style="font-size:large" | ю || ''იუ'' || [ʲu] || იუ || û || U+042E / U+044E
|-
| 50|| align="center" style="font-size:large" | [[Ю̆]] || align="center" style="font-size:large" | ю̆ || ''იუ'' || [ʲu] || იუ || û || U+042E / U+044E
|-
| 51|| align="center" style="font-size:large" | [[Я]] || align="center" style="font-size:large" | я || ''ია'' || [ʲa] || ია || â || U+042F / U+044F
|-
| 52|| align="center" style="font-size:large" | [[Я̆]] || align="center" style="font-size:large" | я̆ || ''ია'' || [ʲa] || ია || â || U+042F / U+044F
|}

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
! '''#''' !! '''ფინურ-უნგრული<br />ტრანსლიტერაცია''' !! '''ლატინიცა<br />1936''' !! '''კირილიცა<br />1937''' !! '''კირილიცა<br />1940''' !! '''კირილიცა<br />1961''' !! '''კირილიცა<br />2000'''
|-
| 1 || [a] || a || а, я || а, я || а, я || а, я
|-
| 2 || [ă] || a || а, я || а, я || ӓ, я || ӑ, я
|-
| 3 || [w] || v || в || в || в || в
|-
| 4 || [e] || e || э, е || э, е || э, е || э, е, є
|-
| 5 || [i] || i || и || и, ы || и, ы || и, ы
|-
| 6 || [j] || j || й, (йот.гл.) || й, (йот.гл.) || й, (йот.гл.) || й, (йот.гл.)
|-
| 7 || [k] || k || к || к || к || к
|-
| 8 || [l] || l || л || л || л || л
|-
| 9 || [λ] || ł || л' || л || л' || ԓ
|-
| 10 || [λ'] || ļ || л’ь, л'+йот.гл. || ль, л+йот.гл. || ль, л+йот.гл. || ԓь, ԓ+йот.гл.
|-
| 11 || [m] || m || м || м || м || м
|-
| 12 || [n] || n || н || н || н || н
|-
| 13 || [ń] || ņ || нь, н+йот.гл. || нь, н+йот.гл. || нь, н+йот.гл. || нь, н+йот.гл.
|-
| 14 || [ŋ] || ŋ || нг || нг || ӈ || ӈ
|-
| 15 || [ɔ] || o || оо, ёо || о, ё || о, ё || о, ё
|-
| 16 || [ŏ] || ө || о, ё || у, ю || ө, ӫ || у, ю
|-
| 17 || [ǫ] || ә || уу, ю || ә, йә, ё || ә, ӛ || ә, ӛ
|-
| 18 || [p] || p || п || п || п || п
|-
| 19 || [r] || r || р || р || р || р
|-
| 20 || [s] || s || с || с || с || с
|-
| 21 || [ś] || ș || сь, с+йот.гл. || сь, с+йот.гл. || сь, с+йот.гл. || сь, с+йот.гл.
|-
| 22 || [š] || ꞩ || ш || ш || ш || ш
|-
| 23 || [t] || t || т || т || т || т
|-
| 24 || [ŭ] || u || у, ю || у, ю || у, ю || ў, ю̆
|-
| 25 || [χ] || h || х || х || х || х
|-
| 26 || [ә] || ь || ы || а, ы, и, ә || ы, ө, я || ӑ, я̆, ы, ў
|}

==ლიტერატურა==
{{ქსე|11|432}}

[[კატეგორია:ხანტი ენა]]