იხილეთ წყარო გვერდისთვის ჯეიმზ მადისონი

{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი = ჯეიმზ მადისონი<br />James Madison
| სურათი=James Madison.jpg
| სურათის ზომა = 250px
| ხელმოწერა = James Madison Signature.png
| თანამდებობა დაიკავა = [[4 მარტი]], [[1809]]
| თანამდებობა დატოვა = [[4 მარტი]], [[1817]]
| ვიცე-პრეზიდენტი  = [[ჯორჯ კლინტონი]] (1809–1812),<br />''არავინ'' (1812-1813),<br />[[ელბრიჯ ჯერი]] (1813–1814),<br />''არავინ'' (1814-1817)
| პრეზიდენტი =
| პრემიერ-მინისტრი =
| წინამორბედი= [[ტომას ჯეფერსონი]]
| მემკვიდრე   = [[ჯეიმზ მონრო]]
| დაბადების თარიღი = [[16 მარტი]] [[1751]] 
| დაბადების ადგილი= [[პორტ კონვეი (ვირჯინია)|პორტ კონვეი]], [[ვირჯინია]]
| გარდაცვალების თარიღი = [[28 ივნისი]] [[1836]] 
| გარდაცვალების ადგილი= [[მონპელიე(ვირჯინია)|მონპელიე]], [[ვირჯინია]]
| მოქალაქეობა =
| ეროვნება = [[ამერიკელები|ამერიკელი]]
| საარჩევნო ოლქი =
| მეუღლე = [[დოლი მედისონი]] 
| პროფესია = იურისტი
| რელიგია = [[დეიზმი]]
| პარტია = [[აშშ-ის დემოკრატიულ-რესპუბლიკური პარტია|დემოკრატიულ-რესპუბლიკური პარტია]]
| რიგი = [[აშშ]]-ის მე-4 [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
| რიგი2 = [[აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი|აშშ-ის მე-5 სახელმწიფო მდივანი]]
| თანამდებობა დაიკავა2 = [[2 მაისი]], [[1801]]
| თანამდებობა დატოვა2= [[3 მარტი]], [[1809]]
| წინამორბედი2 = [[ჯონ მარშალი]]
| მემკვიდრე2 = [[რობერტ სმითი]]
| პრეზიდენტი2=[[თომას ჯეფერსონი]]
| პრემიერ-მინისტრი2=
| რიგი3 = [[წარმომადგენელთა პალატა (აშშ)|წარმომადგენელთა პალატის]] წევრი [[ვირჯინია|ვირჯინიიდან]]
| თანამდებობა დაიკავა3 = 1789
| თანამდებობა დატოვა3 = 1797
| წინამორბედი3 = 
| მემკვიდრე3 = 
| პრეზიდენტი3 = 
| პრემიერ-მინისტრი3=
| რიგი4 = 
| თანამდებობა დაიკავა4 = 
| თანამდებობა დატოვა4 = 
| წინამორბედი4 = 
| მემკვიდრე4 = 
| პრეზიდენტი4 =
| პრემიერ-მინისტრი4=
| რიგი5 = 
| თანამდებობა დაიკავა5 = 
| თანამდებობა დატოვა5 =
| წინამორბედი5 = 
| მემკვიდრე5 = 
| პრეზიდენტი5 =
| პრემიერ-მინისტრი5=
}}

'''ჯეიმზ მადისონი''' ({{lang-en|James Madison;}} დ. [[16 მარტი]] [[1751]] — გ. [[28 ივნისი]] [[1836]]) — ამერიკელი პოლიტიკოსი, [[აშშ|ამერიკის შეერთებული შტატების]] რიგით მე-4 [[აშშ-ის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] [[1809]]-[[1817]] წლებში. იგი იყო აშშ-ის ერთ-ერთი დამაარსებელი და აშშ-ის კონსტიტუციის ერთ-ერთი მთავარი ავტორი. [[1788]] წელს მან დაწერა „[[ფედერალისტი]]ს“ (Federalist Papers) მესამედი, რომელიც დღემდე ითვლება [[აშშ-ის კონსტიტუცია|კონსტიტუციის]] უმნიშვნელოვანეს კომენტარებად. მადისონი იყო პირველი პრეზიდენტი, ვინც მანამდე მოღვაწეობდა [[აშშ-ის კონგრესი|აშშ-ის კონგრესში]]. იგი იყო აშშ-ის პირველი კონგრესის ლიდერი, მის მიერ იქნა შემუშავებული აშშ-ის ძირითადი კანონების დიდი ნაწილი, იგი იდგა კონსტიტუციაში პირველი ათი შესწორების უკან და ასევე ცნობილია როგორც  „უფლებათა შესახებ კანონპროექტის მამად“ (Father of the Bill of Rights).<ref name="autogenerated1">Wood, 2006b.</ref> როგორც პოლიტიკურ თეორეტიკოსს მადისონს მიაჩნდა, რომ ახალი რესპუბლიკას სჭირდებოდა კონტროლი და წონასწორობა, რათა დაეცვათ პიროვნების უფლებები უმრავლესობის ტირანიისგან.<ref>[http://avalon.law.yale.edu/18th_century/debates_626.asp Madison Debates in Convention - Tuesday June 26, 1787] "There will be particularly the distinction of rich & poor. ***....In framing a system which we wish to last for ages, we should not lose sight of the changes which ages will produce. An increase of population will of necessity increase the proportion of those who will labor under all the hardships of life, and secretly sigh for a more equal distribution of its blessings. These may in time outnumber those who are placed above the feelings of indigence. According to the equal laws of suffrage, the power will slide into the hands of the former."</ref><ref>[http://avalon.law.yale.edu/18th_century/yates.asp Notes of the Secret Debates of the Federal Convention of 1787, TUESDAY JUNE 26TH] "The man who is possessed of wealth, who lolls on his sofa, or rolls in his carriage, cannot judge of the wants or feelings of the day laborer. The government we mean to erect is intended to last for ages. The landed interest, at present, is prevalent; but in process of time, when we approximate to the states and kingdoms of Europe; when the number of landholders shall be comparatively small, through the various means of trade and manufactures, will not the landed interest be overbalanced in future elections, and unless wisely provided against, what will become of your government? In England, at this day, if elections were open to all classes of people, the property of the landed proprietors would be insecure. An agrarian law would soon take place. If these observations be just, our government ought to secure the permanent interests of the country against innovation. Landholders ought to have a share in the government, to support these invaluable interests, and to balance and check the other. The [[checks and balances]] ought to be so constituted as to protect the [privatized property of the] minority of the opulent against the [will of the] majority."</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.cyberjournal.org/authors/fresia/ |title=Jerry Fresia, "Toward an American Revolution - Exposing the Constitution and other Illusions" (South End Press, 1988) |accessdate=2009-11-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100607102331/http://cyberjournal.org/authors/fresia/ |archivedate=2010-06-07 }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.cyberjournal.org/authors/fresia/c3.shtml |title=Fresia (1988) Chapter 3: The Constitution: Resurrection of an Imperial System |accessdate=2009-11-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100211142626/http://cyberjournal.org/authors/fresia/c3.shtml |archivedate=2010-02-11 }}</ref>

როგორც [[წარმომადგენელთა პალატა (აშშ)|წარმომადგენელთა პალატის]] ლიდერი, იგი მჭიდროდ თანამშრომლობდა [[ჯორჯ ვაშინგტონი|პრეზიდენტ ვაშინგტონთან]], რათა ჩამოეყალიბებინათ ფედერალური მთავრობა. ხაზინის მდივან [[ალეგზანდერ ჰამილტონი|ალეგზანდერ ჰამილტონთან]] დაპირისპირების გამო, მადისონმა და [[თომას ჯეფერსონი|თომას ჯეფერსონმა]] ჩამოაყალიბეს, როგორც ისინი უწოდებდნენ, ''რესპუბლიკური პარტია'' (შემდგომში [[დემოკრატიულ-რესპუბლიკური პარტია]]), რომელიც ეწინააღმდეგებოდა [[აშშ-ის ფედერალისტთა პარტია|ფედერალისტებს]] წამყვან პოლიტიკურ საკითხებში, განსაკუთრებით ეროვნული ბანკის და [[ჯეის ხელშეკრულება|ჯეის ხელშეკრულების]] საკითხებში. ჯეფერსონთან ერთად იგი იყო ფარული თანაავტორი [[კენტუკისა და ვირჯინიის რეზოლუცია|კენტუკისა და ვირჯინიის რეზოლუციისა]] [[Alien and Sedition Acts]] პროტესტის ნიშნად.

როგორც [[აშშ-ის სახელმწიფო მდივანი|სახელმწიფო მდივანი]] ჯეფერსონის ადმინისტრაციაში, მადისონი ხელმძღვანელობდა [[ლუიზიანის შესყიდვა]]ს, რითაც ქვეყნის ზომა ორჯერ გაიზარდა, და 1807 წლის ემბარგოს კანონს. პრეზიდენტის რანგში იგი ხელმძღვანელობდა ქვეყანას [[1812 წლის ომი|1812 წლის ომში]] [[დიდი ბრიტანეთი]]ს წინააღმდეგ. ომის მიმდინარეობის დროს და ასევე ომის შემდეგ მადისონმა ბევრი პოზიცია შეიცვალა. [[1815]] წლისთვის მან მხარი დაუჭირა [[აშშ-ის მეორე ბანკი|მეორე ეროვნული ბანკის]] და ძლიერი არმიის შექმნას, ასევე მაღალ ტარიფებს ომის დროს შექმნილი ახალი ქარხნების დასაცავად.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{Commons|James Madison|ჯეიმზ მადისონი}}

{{სამოქალაქო უფლებების დამცველები}}
{{აშშ-ის პრეზიდენტები}}
{{აშშ-ის სახელმწიფო მდივნები}}
{{ავტორიტეტული წყაროები}}
{{DEFAULTSORT:მადისონი, ჯეიმზ}}

[[კატეგორია:აშშ-ის პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის სახელმწიფო მდივნები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატის წევრები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1751]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1836]]
[[კატეგორია:დაბადებული 16 მარტი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 28 ივნისი]]