იხილეთ წყარო გვერდისთვის ჯო ბაიდენი

{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი = ჯო ბაიდენი<br />Joe Biden
| სურათი= Joe Biden presidential portrait.jpg
| სურათის ზომა = 250px
| დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1942|11|20}}
| დაბადების ადგილი= [[სკრენტონი (პენსილვანია)|სკრენტონი]], [[პენსილვანია]]
| გარდაცვალების თარიღი = 
| გარდაცვალების ადგილი=
| მოქალაქეობა = {{დროშა|აშშ}}
| ეროვნება = 
| საარჩევნო ოლქი =
| მეუღლე = [[ნეილია ჰანტერი]] (1966-1972) </br> [[ჯილ ბაიდენი]] (1977-დღემდე)
| მამაკაცი = 
| პროფესია = იურისტი
| განათლება = [[დელავერის უნივერსიტეტი]], [[სირაკიუსის უნივერსიტეტი]]
| საქმიანობა = პოლიტიკოსი, იურისტი, ავტორი
| რელიგია = [[კათოლიციზმი|კათოლიკე]]
| პარტია = [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიული პარტია]]
| საიტი=[https://joebiden.com/ კამპანიის საიტი]
| ხელმოწერა = Joe Biden Presidential Signature.svg
| რიგი = [[აშშ]]-ის [[აშშ-ის პრეზიდენტების სია|46-ე პრეზიდენტი]]
| თანამდებობა დაიკავა = [[20 იანვარი]], [[2021]]
| თანამდებობა დატოვა = 
| ვიცე-პრეზიდენტი  =[[კამალა ჰარისი]]
| პრეზიდენტი =
| წინამორბედი = [[დონალდ ტრამპი]]
| ჯილდოები = {{წმინდა გიორგის სახელობის გამარჯვების ორდენი}} {{თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი}}
| რიგი2 =[[აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი|აშშ-ის 47-ე ვიცე-პრეზიდენტი]]
| თანამდებობა დაიკავა2 = [[20 იანვარი]], [[2009]]
| თანამდებობა დატოვა2 = [[20 იანვარი]], [[2017]]
| ვიცე-პრეზიდენტი2  =
| პრეზიდენტი2 =[[ბარაკ ობამა]]
| პრემიერ-მინისტრი =
| წინამორბედი2= [[დიკ ჩეინი]]
| მემკვიდრე2   = [[მაიკ პენსი]]
| რიგი3 =  [[აშშ-ის სენატი|სენატორი]] [[დელავერი (შტატი)|დელავერიდან]]
| თანამდებობა დაიკავა3 = [[3 იანვარი]], [[1973]]
| თანამდებობა დატოვა3= [[15 იანვარი]], [[2009]]
| წინამორბედი3 = [[ჯეიმზ კელებ ბოგზი]]
| მემკვიდრე3 = [[ტედ კაფმენი]]
}}

'''ჯოზეფ რობინეტ „ჯო“ ბაიდენი უმცროსი''' ({{lang-en|Joseph Robinette „Joe” Biden, Jr}}; დ. [[20 ნოემბერი]], [[1942]], სკრეტონი, [[პენსილვანია|პენსილვანიის შტატი]], [[აშშ]]) — [[ამერიკელი]] [[პოლიტიკოსი]], [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიული პარტიის]] წევრი, [[ამერიკის შეერთებული შტატები]]ს პრეზიდენტი [[2021]] წლიდან,<ref name="მთავარი">{{Cite web | url = https://mtavari.tv/news/21761-ashsh-s-prezidenti-demokrati-jo-baideni-gakhda | title = აშშ-ს პრეზიდენტი დემოკრატი ჯო ბაიდენი გახდა | publisher = „[[მთავარი არხი]]“. ''mtavari.tv'' | date = 2020-11-07 | accessdate = 7 ნოემბერი, 2020}}</ref> რომელმაც [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები 2020|2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში]] მოქმედი პრეზიდენტი [[დონალდ ტრამპი]] დაამარცხა. 2009–2017 წლებში იყო [[აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი]] ([[ბარაკ ობამა|ბარაკ ობამას]] პრეზიდენტობის დროს), ხოლო 1973–2009 წლებში — [[აშშ]]-ის სენატორი [[დელავერი (შტატი)|დელავერიდან]].

დაიბადა [[პენსილვანია|პენსილვანიის შტატის]] ქალაქ [[სკრენტონი (პენსილვანია)|სკრენტონში]];<ref name="witcover">{{cite book|last=Witcover|first=Jules|title=Joe Biden: A Life of Trial and Redemption|year=2010|publisher=William Morrow|location=New York City|isbn=978-0-06-179198-7|url=https://archive.org/details/isbn_9780061791987}}</ref>{{rp|5}} ბავშვობის დიდი ნაწილი ასევე [[ნიუ-კასლის ოლქი|ნიუ-კასლის ოლქშიც]] ([[დელავერის შტატი|დელავერი]]) გაატარა. სწავლობდა [[დელავერის უნივერსიტეტი|დელავერის უნივერსიტეტში]], სადაც [[1965]] წელს ბაკალავრის ხარისხი მოიპოვა,<ref name="ap-timeline">{{cite news|url=http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/n/a/2008/08/22/politics/p222636D16.DTL |title=A timeline of U.S. Sen. Joe Biden's life and career |agency=Associated Press |newspaper=San Francisco Chronicle |date=2008-08-23 |accessdate= 6 სექტემბერი, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080925021142/http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=%2Fn%2Fa%2F2008%2F08%2F22%2Fpolitics%2Fp222636D16.DTL |archivedate= 2008-09-25 |url-status=dead }}</ref><ref name="See How They Run">{{cite book |last=Taylor |first=Paul |title=See How They Run: Electing the President in an Age of Mediaocracy |publisher=Alfred A. Knopf |year=1990 |isbn=0-394-57059-6 |url=https://books.google.com/books?id=JMxWRDTR_sMC }}</ref>{{rp|98}} ხოლო [[1968]] წელს [[სირაკიუსის უნივერსიტეტი|სირაკიუსის უნივერსიტეტში]] სამართლის დოქტორის ხარისხი მიიღო.<ref name=wpbclina>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1987/09/22/biden-academic-claims-inaccurate/932eaeed-9071-47a1-aeac-c94a51b668e1/ |work=Washington Post |last=Dickenson |first=James R. |title=Biden academic claims 'inaccurate'|date=1987-09-22 |accessdate=სექტემბერი 21, 2020}}</ref><ref name=ctbadmerr>{{cite news |url=https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-1987-09-22-8703110780-story.html|work=Chicago Tribune |last=Margolis |first=Jon |title=Biden admits errors in school claims |date= 1987-09-22 |accessdate= 21 სექტემბერი, 2020}}</ref> [[1970]] წელს აირჩიეს ნიუ-კასლის ოლქის საბჭოს წევრად. [[1972]] წელს გახდა [[აშშ-ის სენატი|ამერიკის სენატის]] წევრი დელავერის შტატიდან<ref name="npr-72">{{cite news |last=Naylor|first=Brian |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=14999603 |title=Biden's Road to Senate Took Tragic Turn |publisher=National Public Radio |date= 2007-10-08 |accessdate= 12 სექტემბერი, 2008 }}</ref> და მეექვსე ყველაზე ახალგაზრდა სენატორი ამერიკის ისტორიაში.<ref>{{cite web |url=https://www.senate.gov/artandhistory/history/minute/Youngest_Senator.htm |title=Youngest Senator |publisher=[[აშშ-ის სენატი|United States Senate]] |accessdate= 25 აგვისტო, 2008}}</ref><ref>{{Cite book | last1 = Byrd |first1 = Robert |last2 = Wolff | first2 = Wendy | url = https://books.google.com/books?id=PeHByMYxVm8C&pg=PA285 | title = Senate, 1789–1989: Historical Statistics, 1789–1992, Volume 4 | page = 285 | publisher = Government Printing Office | year = 1993}}</ref> დიდი ხნის განმავლობაში იყო სენატის საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის წევრი, მოგვიანებით — საგარეო ურთიერთობათა კომიტეტის თავმჯდომარე.<ref name="aap08-365">''Almanac of American Politics'' 2008, p. 365.</ref> [[1991]] წელს [[სპარსეთის ყურის ომი (1990-1991)|სპარსეთის ყურის ომის]] წინააღმდეგ გამოვიდა,<ref name="lat-foreign"/> თუმცა მხარს უჭერდა [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპაში]] [[ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის (ნატოს)]] გაფართოებას და მის ჩარევას [[იუგოსლავიის ომები|იუგოსლავიის ომებში]] [[1990-იანები|1990-იან წლებში]].<ref name="nyt-foreign"/> [[2002]] წელს მხარი დაუჭირა  რეზოლუციას [[ერაყის ომი|ერაყთან ომის]] დაწყების შესახებ,<ref name="lat-foreign" /> მაგრამ არ დაეთანხმა [[2007]] წელს ერაყში ამერიკის ჯარის რიცხოვნობის გაზრდას.<ref name="lat-foreign" /><ref name="wapo-bosnia"/> [[1987]]–[[1995]] წლებში ხელმძღვანელობდა ამერიკის სენატის იურიდიულ კომიტეტს, რომელიც დაკავებული იყო ნარკოპოლიტიკის, კრიმინალის აღმოფხვრისა და სამოქალაქო თავისუფლებების საკითხებით. ბაიდენის ძალისხმევით კონგრესმა მიიღო ორი მნიშვნელოვანი კანონი: ძალადობრივი დანაშაულის კონტროლისა და სამართალდაცვის აქტი<ref>{{cite news |url=https://www.ft.com/content/412f47b0-5694-11e2-aad0-00144feab49a |title=Biden faces key role in second term |last=Fifield |first=Anna |newspaper=Financial Times |date= 2013-01-04}}</ref><ref name="time-cov-0113">{{cite news |url=http://swampland.time.com/2013/01/16/americas-new-gunfight-inside-the-campaign-to-avert-mass-shootings/ | title=The Next Gun Fight | last=Scherer|first=Michael | magazine=Time | date= 2013-01-28}}</ref> და ქალთა მიმართ ძალადობის აქტი.<ref>{{cite news|url=https://www.denverpost.com/2014/09/19/biden-men-who-dont-stop-violence-against-women-are-cowards/ |title=Biden: Men who don't stop violence against women are "cowards" |last=Finley|first=Bruce |newspaper=The Denver Post |date= 2014-09-19 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151013133013/http://www.denverpost.com/environment/ci_26568257/vice-president-biden-denver-discuss-domestic-violence-issues |archivedate= 13 ოქტომბერი, 2015 |accessdate = 4 ნოემბერი, 2020}}</ref> ზედამხედველობას უწევდა [[აშშ-ის უზენაესი სასამართლო|ამერიკის უზენაესი სასამართლოში]] მოსამართლეების თანამდებობაზე დამტკიცების საკითხთან დაკავშირებით გამართულ ექვს მოსმენას, მათ შორის ორ ყველაზე საკამათოს.<ref name="aap08-bio">''Almanac of American Politics'' 2008, p. 364.</ref> პრეზიდენტის არჩევნებზე [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატიული პარტიის]] ნომინაციის მოსაპოვებლად ორჯერ ([[1988]] და [[2008]] წლებში) უშედეგოდ წამოაყენა საკუთარი კანდიდატურა: პირველად პრეზიდენტობის კანდიდატი [[ნილ კინოკი]] გახდა,<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/09/24/us/biden-withdraws-bid-for-president-in-wake-of-furor.html | title= Biden Withdraws Bid for President in Wake of Furor |last=Dionne Jr. |first=E. J. | newspaper=The New York Times | date= 1987-09-24}}</ref> ხოლო მეორე ჯერზე — [[ბარაკ ობამა]].<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/01/04/AR2008010400260.html |title=Biden, Dodd Withdraw From Race |last=Murray |first=Shailagh |work=The Washington Post |date= 2008-01-04 |accessdate= 29 აგვისტო, 2008}}</ref>

ჯო ბაიდენი [[დელავერის შტატი|დელავერის]] სენატორად ექვსჯერ აირჩიეს. [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (2008)|2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში]] ბარაკ ობამას გამარჯვების შემდეგ, ბაიდენი [[აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტი|ამერიკის ვიცე-პრეზიდენტად]] დაინიშნა.<ref>{{cite news|date= 2009-01-20|title=In culminating moment, Biden is vice president|work=OregonLive.com|agency=Associated Press |url=https://www.oregonlive.com/politics/2009/01/in_culminating_moment_biden_is.html |accessdate= 27 ივლისი, 2016}}</ref> [[2009]] წლამდე იგი მეოთხე ყველაზე ხნიერი სენატორი იყო. ობამა და ბაიდენი [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები (2012)|2012 წელს]] ხელახლა აირჩიეს.<ref>{{cite news |url=https://www.foxnews.com/politics/obama-defeats-romney-to-win-second-term-vows-he-has-more-work-to-do | title=Obama defeats Romney to win second term, vows he has 'more work to do' | publisher=[[Fox News]] | date=2012-11-07}}</ref> 2009 წელს, ვიცე-პრეზიდენტის რანგში, [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|2008 წლის ფინანსური კრიზისის]] დასაძლევად ზედამხედველობდა [[აშშ-ის ეკონომიკის სტიმულირების გეგმა 2009|აშშ-ის ეკონომიკის სტიმულირების გეგმას]].<ref>{{cite news|last=Scherer|first=Michael|date= 2009-07-01|title=What Happened to the Stimulus?|work=Time|url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,1908417,00.html|accessdate= 8 ივლისი, 2009}}</ref> [[2010]] წელს [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკელებთან]] მისი მოლაპარაკების შედეგად,  მოხერხდა გადასახადების შემსუბუქების კანონის მიღება, რომელმაც ქვეყანა საგადასახადო ჩიხიდან გამოიყვანა. [[2011]] წელს მისი ძალისხმევით მიიღეს საბიუჯეტო კონტროლის კანონი, რომელმაც ვალის მაქსიმალური ზღვრის კრიზისი გადაჭრა,<ref name="pol-bca2">{{cite news|last1=Thrush|first1=Glenn|last2=Brown|first2=Carrie Budoff|last3=Raju|first3=Manu|last4=Bresnahan|first4=John|date= 2011-08-02|title=Joe Biden, Mitch McConnell and the making of a debt deal|newspaper=Politico|url=https://www.politico.com/story/2011/08/biden-mcconnell-and-the-making-of-a-deal-060463|accessdate= 4 აგვისტო, 2011}}</ref><ref name="ap-bca2">{{cite news|date= 2011-08-03|title=The real drama was in private as debt deal hatched|work=Fox News|agency=Associated Press|url=https://www.foxnews.com/us/the-real-drama-was-in-private-as-debt-deal-hatched|accessdate= 4 აგვისტო, 2011}}</ref><ref>{{cite news|last1=Bohan|first1=Caren|last2=Sullivan|first2=Andy|last3=Ferraro|first3=Thomas|date= 2011-08-03|title=Special report: How Washington took the U.S. to the brink|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/article/us-usa-debt-brink/special-report-how-washington-took-the-u-s-to-the-brink-idUSTRE77271R20110803|accessdate= 4 აგვისტო, 2011}}</ref> [[2012]] წელს ძალაში შევიდა  გადასახადის გადამხდელთათვის საშეღავათო კანონი, რომელიც მიმართული იყო მოახლოებული ე. წ. „[[ფისკალური კლდე|ფისკალური კლდის]]“ წინააღმდეგ.<ref>{{cite news |url=https://lasvegassun.com/news/2013/jan/01/its-over-house-passes-fiscal-cliff-deal/ |title=It's over: House passes 'fiscal cliff' deal |last=Demirjian |first=Karoun |newspaper=Las Vegas Sun |date= 2013-01-01}}</ref><ref name="ap-cliff">{{cite news|url=http://www.startribune.com/politics/national/185276422.html |title=Congress' OK of fiscal cliff deal gives Obama a win, prevents GOP blame for tax boosts |last=Fram|first=Alan |agency=Associated Press |newspaper=Star Tribune |location=Minneapolis |date= 2013-01-02 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130105020524/http://www.startribune.com/politics/national/185276422.html |archivedate= 2013-01-01 }}</ref> ბაიდენი ხელმძღვანელობდა [[აშშ]]-სა და [[რუსეთი|რუსეთს]] შორის სტრატეგიული თავდასხმითი შეიარაღების შემცირებისა და შეზღუდვის შესახებ ხელშეკრულების გაფორმებას,<ref name="pol1209102">{{cite news|last1=Lee|first1=Carol E.|last2=Bresnahan|first2=John|date= 2010-12-09|title=Joe Biden expands role as White House link to Congress|newspaper=Politico|url=https://www.politico.com/story/2010/12/biden-steps-into-rahms-shoes-046173|accessdate= 10 დეკემბერი, 2010}}</ref><ref name="nyt1211102">{{cite news|last=Cooper|first=Helene|date= 2010-12-11|title=As the Ground Shifts, Biden Plays a Bigger Role|newspaper=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2010/12/12/us/politics/12biden.html|accessdate= 13 დეკემბერი, 2010}}</ref> მხარს უჭერდა [[სამხედრო ინტერვენცია ლიბიაში|ლიბიაში სამხედრო ინტერვენციას]],<ref>{{cite web|last=Memoli|first=Michael A.|date= 2011-10-20|title=Kadafi death: Joe Biden says 'NATO got it right' in Libya|url=https://www.latimes.com/politics/la-xpm-2011-oct-20-la-pn-santorum-kadafi-20111020-story.html|newspaper=Los Angeles Times}}</ref> [[ერაყი|ერაყიდან]] ამერიკული ჯარების გამოყვანის გზით დახმარება გაუწია ერაყის მიმართ ამერიკის პოლიტიკის ფორმულირებას.<ref>{{cite news|last=Osnos|first=Evan|date= 2014-08-12|title=Breaking Up: Maliki and Biden|work=The New Yorker|url=https://www.newyorker.com/news/daily-comment/breaking-maliki-biden|accessdate= 26 აგვისტო, 2015}}</ref> [[2012]] წელს სენდი-ჰუკის დაწყებით სკოლაში მომხდარი სროლის შემდეგ ხელმძღვანელობდა იარაღით ძალადობის შემსწავლელ სპეციალურ კომისიას.<ref name="Caldwell">{{cite news|last=Caldwell|first=Leigh Ann|date= 2012-12-19|title=Obama sets up gun violence task force|publisher=[[CBS News]]|url=https://www.cbsnews.com/news/obama-sets-up-gun-violence-task-force/}}</ref> [[2017]] წელს პრეზიდენტმა [[ბარაკ ობამა]]მ დააჯილდოვა [[თავისუფლების საპრეზიდენტო მედალი|თავისუფლების საპრეზიდენტო მედლით]].<ref name="bostonglobe11217">{{cite news |title=Obama awards Biden Presidential Medal of Freedom |url=https://www.bostonglobe.com/news/politics/2017/01/12/obama-awards-biden-presidential-medal-freedom/5zhMW6IRJFAreoJLB0FXWN/story.html |accessdate=12 იანვარი, 2017 |work=Boston Globe |date=2017-01-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190331042554/https://www.bostonglobe.com/news/politics/2017/01/12/obama-awards-biden-presidential-medal-freedom/5zhMW6IRJFAreoJLB0FXWN/story.html |archivedate=2019-03-31 }}</ref><ref name="nyt-Shear">{{Cite news|last=Shear|first=Michael D.|date= 2017-01-12|title=Obama Surprises Joe Biden With Presidential Medal of Freedom|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2017/01/12/us/politics/joe-biden-presidential-medal-freedom.html|accessdate= 24 ოქტომბერი, 2018}}</ref> დაჯილდოებულია საქართველოს [[წმინდა გიორგის სახელობის გამარჯვების ორდენი]]თ (2009 წლის ვიზიტის დროს).{{გადასვლა|#საქართველო}}

[[2019]] წლის აპრილში ბაიდენმა გამოაცხადა, რომ მონაწილეობას მიიღებდა [[აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩვენები 2020|2020 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში]] (კამპანია 25 აპრილს დაიწყო).<ref>{{Cite news |url=https://www.washingtonpost.com/politics/former-vice-president-joe-biden-jumps-into-white-house-race/2019/04/25/093ff596-0aef-11e9-88e3-989a3e456820_story.html |title=Former vice president Joe Biden jumps into White House race |last1=Scherer |first1=Michael |date= 2019-04-25 |work=The Washington Post |accessdate= 25 აპრილი, 2019 |last2=Wagner |first2=John}}</ref> 2020 წლის ივნისში, არჩევნებში მონაწილეობისათვის საჭირო დემოკრატიული პარტიის დელეგატთა მხარდაჭერის ბარიერს მიაღწია.<ref name="delegates">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/biden-clinches-the-democratic-nomination-after-securing-more-than-1991-delegates/2020/06/09/ee8a4e66-a7e3-11ea-b473-04905b1af82b_story.html|title=Biden clinches the Democratic nomination after securing more than 1,991 delegates|first1=Annie|last1=Linskey|date= 2020-06-09 | accessdate = 4 ნოემბერი, 2020}}</ref> 11 აგვისტოს [[კალიფორნია|კალიფორნიის]] სენატორი [[კამალა ჰარისი]] თავისი საპრეზიდენტო მარათონის მეწყვილედ (ანუ მომავალ ვიცე-პრეზიდენტად) გამოაცხადა.<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-53739323 |title=Biden VP pick: Kamala Harris chosen as running mate |publisher=[[BBC]] News |date= 2020-08-11 |accessdate= 11 აგვისტო, 2020}}</ref> მან საარჩევნო კოლეგიის 306 დელეგატის ხმა მოაგროვა და ამერიკის არჩეული პრეზიდენტი გახდა.
თანამდებობა ოფიციალურად დაიკავა [[2021]] წლის 20 იანვარს, ინაუგურაციის შემდეგ.<ref>{{Cite news | url = https://mtavari.tv/news/29589-jo-baidenma-pitsi-dado-shtatebs-akhali-prezidenti | title = ჯო ბაიდენმა ფიცი დადო — შტატებს ახალი პრეზიდენტი ჰყავს | website = mtavari.tv | date = 2021-01-20 | access-date = 20 იანვარი, 2021}}</ref>

==ადრეული წლები (1942–1965)==
ჯოზეფ რობინეტ ბაიდენ უმცროსი 1942 წლის 20 ნოემბერს პენსილვანიის ქალაქ [[სკრენტონი (პენსილვანია)|სკრენტონის]] სენტ-მერის ჰოსპიტალში დაიბადა.<ref name="witcover" />{{rp|5}} მისი მშობლები იყვნენ კეტრინ ევგენია „ჯინ“ ბაიდენი (''გათხოვებამდე'' ფინეგანი) (1917–2010) და ჯოზეფ რობინეტ ბაიდენ უფროსი (1915–2002).<ref name="ap010810">{{cite news |url=https://www.witn.com/home/headlines/81062772.html |title=Vice President Biden's mother, Jean, dies at 92 |last=Chase |first=Randall |agency=Associated Press |publisher=WITN-TV |date=2010-01-09 |access-date=2020-11-04 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200520012620/https://www.witn.com/home/headlines/81062772.html |archivedate=2020-05-20 }}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-2002-09-03-0209030023-story.html |title=Joseph Biden Sr., 86, father of the senator |newspaper=The Baltimore Sun |date=2002-09-03 |accessdate=15 აპრილი, 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191230113231/https://www.baltimoresun.com/news/bs-xpm-2002-09-03-0209030023-story.html |archivedate=2019-12-30 }}</ref> ბაიდენი [[კათოლიციზმი|კათოლიკურ ოჯახში]] დაიბადა. დასა და ორ ძმას შორის იგი ყველაზე უფროსი იყო. <ref name="witcover" />{{rp|9}} ჯო ბაიდენის დედის, ჯინის, [[ირლანდიელები|ირლანდიელი წინაპრები]] წარმომავლობით [[ლაუთის საგრაფო]]სა<ref>{{cite news |url=https://www.huffpost.com/entry/joe-bidens-irish-roots_b_1641678 |title=Joe Biden's Irish Roots |last=Smolenyak |first=Megan |work=Huffington Post|date=July 2, 2012|accessdate=December 6, 2012}}</ref> და [[ლონდონდერის საგრაფო]]დან იყვნენ.<ref>{{cite news |url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/sunday-life/number-two-biden-has-a-history-over-irish-debate-28454443.html |title=Number two Biden has a history over Irish debate |work=[[The Belfast Telegraph]] |date= 2008-11-09 |accessdate= 22 იანვარი, 2008}}</ref><ref name="witcover" />{{rp|8}} მამის, ჯოზეფ რობინეტ ბაიდენ უფროსის მშობლები მერი ელიზაბეტი (''გათხოვებამდე'' რობინეტი) და მამა, ჯოზეფი, [[ინგლისი|ინგლისში]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთსა]] და [[ირლანდია]]ში ცხოვრობდნენ.<ref>{{cite news |url=https://irishamerica.com/2013/03/joey-from-scranton-vice-president-bidens-irish-roots/ |title=Joey From Scranton—Vice President Biden's Irish Roots |magazine=[[Irish America (magazine)|Irish America]] |date=April–May 2013 |accessdate= 15 აპრილი, 2020 |last=Smolenyak|first=Megan}}</ref><ref name="witcover" />{{rp|8}}

ჯოს დაბადებისას, ბაიდენების შეძლებული ოჯახი მნიშვნელოვან ფინანსურ პრობლემებს განიცდიდა. რამდენიმე წლის განმავლობაში ოჯახი ბაიდენის დედის მხრიდან ბებიასა და ბაბუასთან ცხოვრობდა. <ref name="nyt-father">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/10/24/us/politics/24biden.html |title=Father's Tough Life an Inspiration for Biden |last=Broder |first=John M. |newspaper=The New York Times |date= 2008-10-23 |accessdate= 24 ოქტომბერი, 2008}}</ref> სქრენტონი ეკონომიკურ უკუსვლას განიცდიდა და ჯოს მამას სამსახურის პოვნა უჭირდა.<ref name="ap-scranton">{{cite news |url=https://www.foxnews.com/wires/2008Aug27/0,4670,CVNBidenapossScrantonRoots,00.html |title=Biden's Scranton childhood left lasting impression |last=Rubinkam |first=Michael |agency=Associated Press |publisher=Fox News |date= 2008-08-27 |accessdate= 7 სექტემბერი, 2008}}</ref> 1953 წლიდან ოჯახი დელავერის შტატის ქალაქ კლეიმონტში, ხოლო მოგვიანებით ქალაქ [[უილმინგტონი (დელავერი)|უილმინგტონში]] ცხოვრობდა.<ref name="nyt-father" /> ჯო ბაიდენ უფროსი მალე გახდა მეორადი მანქანების დილერი, რამაც ოჯახს მდგრადი ფინანსური შემოსავალი და საშუალო ფენის ეკონომიკური სტაბილურობა შეუქმნა.<ref name="nyt-father" /><ref name="ap-scranton" /><ref name="aap08-bio"/>

ქლეიმორში ბაიდენი არჩმერის აკადემიაში სწავლობდა. <ref name="witcover" />{{rp|27, 32}} სკოლის [[ამერიკული ფეხბურთი]]ს გუნდში ის იყო ჰაფბექი და რისივერი,<ref name=nyt-father /><ref name=tnj092808>{{cite news |title=Biden was the stuttering kid who wanted the ball |last=Frank |first=Martin |newspaper=The News Journal |date=2008-09-28 |page=D.1 |url=https://pqasb.pqarchiver.com/delawareonline/access/1742718581.html?FMT=ABS |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130601081204/http://pqasb.pqarchiver.com/delawareonline/access/1742718581.html?FMT=ABS |archivedate= 2013-01-01 }}</ref> ასევე თამაშობდა [[ბეისბოლი|ბეისბოლს]].<ref name="nyt-father" /> სკოლაში სწავლის პერიოდში ის იყო კლასის პრეზიდენტი.<ref name="witcover" />{{rp|40–41}}<ref name="See How They Run" />{{rp|99}} სკოლა ბაიდენმა 1961 წელს დაამთავრა.<ref name="witcover" />{{rp|40–41}}

[[დელავერის უნივერსიტეტი|დელავერის უნივერსიტეტში]] ჩაბარების შემდეგ ბაიდენმა გააგრძელა [[ამერიკული ფეხბურთი]]ს თამაში.<ref>Biden, ''Promises to Keep'', pp. 27, 32–33.</ref><ref>{{Cite web | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121221225751/http://firstread.nbcnews.com/_news/2012/10/16/14489712-fact-check-bidens-too-tall-football-tale | title = Fact Check: Biden's too tall football tale? | publisher = First Read. ''firstread.nbcnews.com'' | archivedate = 21 დეკემბერი, 2012 | date = 2012-10-16 | accessdate = 5 ნოემბერი, 2020 | url = http://firstread.nbcnews.com/_news/2012/10/16/14489712-fact-check-bidens-too-tall-football-tale}}</ref> 1965 წელს მან მიიღო ბაკალავრის ორმაგი ხარისხი [[ისტორია]]სა და [[პოლიტიკა|პოლიტიკურ მეცნიერებეში]], ხოლო მაინორ — ინგლისურ ენაში <ref name="ap-timeline" /><ref name="See How They Run" />{{rp|98}} ბაიდენის საშუალო ნიშანი იყო C&nbsp;და მან დაიკავა 506-ე ადგილი 688 კურსდამთავრებულს შორის.<ref name="wpbclina" /><ref name="ctbadmerr" />

ცხოვრების ადრეულ წლებში ბაიდენი ლაპარაკისას ბორძიკობდა, თუმცა მან ეს ნაკლი ახალგაზრდობაშივე გამოასწორა.<ref>{{cite web |last=Biden |first=Joseph R., Jr. |url=http://www.westutter.org/pdfs/Joe_Biden-PublicGreeting_NationalStutteringAssoc_7.1.09.pdf |title=Letter to National Stuttering Association chairman |publisher=National Stuttering Association |date= 2009-07-09 |accessdate= 9 დეკემბერი, 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728173845/http://www.westutter.org/pdfs/Joe_Biden-PublicGreeting_NationalStutteringAssoc_7.1.09.pdf |archivedate= 28 ივლისი, 2011 }}</ref> მისი თქმით, ამ საქმეში მას სარკის წინ პოეზიის კითხვა დაეხმარა.<ref name="See How They Run" />{{rp|99}}<ref>{{Cite web|last= |first= |date= 2019-09-16|title=Joe Biden's childhood struggle with a stutter: How he overcame it and how it shaped him|url=https://www.latimes.com/politics/story/2019-09-15/joe-bidens-childhood-struggle-with-a-stutter|accessdate= 24 ივლისი, 2020|publisher=Los Angeles Times}}</ref>

ბაიდენი არ სვამს ალკოჰოლს.<ref name="nyt-father" /><ref>{{cite news |url=https://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/09/16/riding-the-rails-with-amtrak-joe/ |title=Riding the Rails With Amtrak Joe |last=Leibovich |first=Mark |newspaper=The New York Times |date= 2008-09-16 |accessdate= 17 სექტემბერი, 2008}}</ref>

== პირველი ქორწინება, სამართლის სკოლა და ადრეული კარიერა (1966–1972) ==

[[File:Joe Biden in 1965 Edition of Blue Hen Yearbook.jpg|მინი|upright=0.75|ჯო ბაიდენი დელავერის უნივერსიტეტის 1965 წლის ალბომში. ]]
[[File:Delaware Senate Election Results by County, 1972.svg|მინი|upright=0.5|1972 წლის აშშ სენატის არჩევნები დელავერში.]]
1966 წელს ჯო ბაიდენმა ცოლად მოიყვანა [[სირაკიუსის უნივერსიტეტი]]ს სტუდენტი<ref name="ap-timeline" /> [[ნეილია ჰანტერი]] (დ. 28 ივლისი, 1942 — გ. 18 დეკემბერი, 1972). ნეილიას მშობლების თავდაპირველი წინააღმდეგობის მიუხედავად, რომლებსაც არ მოსწონდათ ბაიდენის კათოლიკური წარმომავლობა, წყვილმა ქორწილი ნიუ-იორკის შტატის კათოლიკურ ეკლესიაში გადაიხადა.<ref>Biden, ''Promises to Keep'', pp. 32, 36–37.</ref> წყვილს სამი შვილი ჰყავდა: [[ბო ბაიდენი|ჯოზეფ რ. „ბო“ ბაიდენ III]] (დ. 3 თებერვალი, 1969 — გ. 30 მაისი, 2015), [[ჰანტერ ბაიდენი]] (დ. 1970), და ნაომი ქრისტინა „ემი“ ბაიდენი (დ. 8 ნოემბერი, 1971 — გ. 18 დეკემბერი, 1972).<ref name="ap-timeline" />

1968 წელს ბაიდენმა დაასრულა სწავლა [[სირაკიუსის უნივერსიტეტი|სირაკიუსის უნივერსიტეტში]]<ref name=wpbclina /><ref name=ctbadmerr /> და გახდა დელავერის ადვოკატთა ასოციაციის წევრი 1969 წელს.<ref name="cong-bio">{{cite dictionary |dictionary=[[Biographical Directory of the United States Congress]]|url=http://bioguide.congress.gov/scripts/biodisplay.pl?index=B000444 |title=Biden, Joseph Robinette, Jr.|accessdate= 19 აგვისტო, 2008}}</ref>
უნივერსიტეტში სწავლის დროს მას გადაუვადდა სამხედრო სამსახური,<ref name="ap-draft">{{cite news |url=https://www.newsday.com/news/nation/biden-got-5-draft-deferments-during-nam-as-did-cheney-1.884250 |title=Biden got 5 draft deferments during Nam, as did Cheney |last=Chase |first=Randall |agency=[[Associated Press]] |newspaper=Newsday |date=2008-09-01 |access-date=2020-11-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210103080705/https://www.newsday.com/news/nation/biden-got-5-draft-deferments-during-nam-as-did-cheney-1.884250 |archivedate=2021-01-03 }}</ref> ხოლო მოგვიანებით, [[ასთმა|ასთმის]] გამო, იგი სამხედრო სამსახურისთვის შეუსაბამოდ იქნა მიჩნეული.<ref name="ap-draft" /><ref name="wapo-romano87">{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1987/06/09/joe-biden-the-politics-of-belief/c19fd9f1-3c4a-44c2-97e2-fd30cbdb22bc/ |title=Joe Biden & the Politics of Belief |last=Romano |first=Lois |newspaper=The Washington Post |date= 1987-06-09}}</ref>

1968 წლიდან ბაიდენი მუშაობდა ვილმინგტონის სამართლის ფირმაში. ფირმის ხელმძღვანელი იყო შტატის [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკელი]] მოღვაწე უილიამ პრიქეტი. როგორც ბაიდენი იხსენებდა, ამ პერიოდში იგი საკუთარ თავს [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკელად]] მოიაზრებდა.<ref name="dmn-87">{{cite news|last=Leubsdorf|first=Carl P.|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_text_direct-0=0ED3CF5858543A33&p_field_direct-0=document_id|title=Biden Keeps Sights Set On White House|date= 1987-09-06|newspaper=[[The Dallas Morning News]]}} Reprinted in {{cite news|url=http://www.dallasnews.com/sharedcontent/dws/news/washington/cleubsdorf/stories/082308dnpolbiden87profile.4d6e19b.html|title=Lifelong ambition led Joe Biden to Senate, White House aspirations|date= 2008-08-23|newspaper=[[The Dallas Morning News]]|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080919060037/http://www.dallasnews.com/sharedcontent/dws/news/washington/cleubsdorf/stories/082308dnpolbiden87profile.4d6e19b.html|archivedate= 19 სექტემბერი, 2008}}</ref><ref name="time-barrett">{{cite news |url=http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,964716,00.html |title=Campaign Portrait, Joe Biden: Orator for the Next Generation |last=Barrett |first=Laurence I. |magazine=[[Time (magazine)|Time]] |date= 1987-06-22 }}</ref> ბაიდენი ეწინააღმდეგებოდა დელავერის [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატი]] გუბერნატორის ჩარლზ ტერის კონსერვატიულ რასისტულ [[ფოლისი]]ს და მხარს უჭერდა რესპუბლიკელ რასელ პეტერსონს, რომელმაც ტერი დაამარცხა 1968 წელს.<ref name="dmn-87" /> ბაიდენი მონაწილეობდა ადგილობრივი რესპუბლიკელების საქმიანობაში, მაგრამ [[რიჩარდ ნიქსონი]]სადმი ცუდი დამოკიდებულების გამო რეგისტრირებული იყო დამოუკიდებელ ამომრჩევლად. <ref name="dmn-87" />

1969 წლიდან ბაიდენი იურიდიულ კარიერას აგრძელებდა, ჯერ როგორც საჯარო ადვოკატი, ხოლო მოგვიანებით ადგილობრივი [[დემოკრატიული პარტია (აშშ)|დემოკრატი]] აქტივისტის იურიდიულ ფირმაში გადავიდა,<ref name="cby-43">''Current Biography Yearbook 1987'', p. 43.</ref><ref name="dmn-87" /> რომელმაც ბაიდენი პოლიტიკით დაინტერესებული ადამიანების ჯგუფში — დემოკრატიულ ფორუმში წარადგინა, რომელსაც შტატში დემოკრატიული პარტიის განახლება სურდა,<ref name="witcover" />{{rp|86}} რასაც ბაიდენის დემოკრატად რეგისტრაცია მოყვა. <ref name="dmn-87" /> მალევე, საკუთარ კოლეგასთან ერთად მან იურიდიული ფირმა დააარსა.<ref name="cby-43" />

იმავე წელს ბაიდენი ნიუ-კასლის ოლქის საბჭოში მოხვდა.<ref name="cby-43" /><ref>{{Cite news|last=Harriman|first=Jane|url=http://www.newspapers.com/image/?clipping_id=8326887|title=Joe Biden: Hope for Democratic Party in '72?|date=1969-12-31|accessdate= 1 მაისი, 2019|publisher=The News Journal|page=3|website=Newspapers.com}}</ref><ref name="cby-43" /><ref name="witcover" />{{rp|59}} იგი იურიდიულ კარიერას და ოლქის საბჭოში მოღვაწეობას 1972 წლამდე აგრძელებდა.<ref name="cong-bio" /><ref>{{cite news|url=http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/joe-biden |title=2008 Presidential Candidates: Joe Biden |newspaper=[[The Washington Post]] |accessdate= 24 ოქტომბერი, 2008 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081022055510/http://projects.washingtonpost.com/2008-presidential-candidates/joe-biden/ |archivedate= 22 ოქტომბერი, 2008 }}</ref> საბჭოში ყოფნის დროს ბაიდენი ეწინააღმდეგებოდა ვილმინგტონში დიდი საგზაო მაგისტრალური პროექტების განხორციელებას.<ref name="witcover" />{{rp|62}}

=== 1972 წლის სენატის კამპანია ===
[[File:Joe Biden first official photo.jpg|thumb|მარცხნივ|upright=0.75|ჯო ბაიდენი 1973 წელს.]]
1972 წელს ბაიდენმა დაამარცხა შტატის მოქმედი [[რესპუბლიკური პარტია (აშშ)|რესპუბლიკელი]] წარმომადგენელი [[კალებ ბოგსი]] და გახდა აშშ-ის უმცროსი სენატორი დელავერიდან. ჯო ბაიდენი იყო ერთადერთი დემოკრატი, რომელმაც გადაწყვიტა ბოგსთან შერკინება<ref name="cby-43" /> მის კამპანიას თითქმის არ ჰქონდა ფული და გამარჯვების ძალიან დაბალი შანსი ჰქონდა.<ref name="nyt-father" /> ბაიდენის ოჯახის წევრები თავად იყვნენ კამპანიის მონაწილენი და თავადვე წარმართავდნენ მას, რომელიც უმთავრესად ამომრჩეველთან პირისპირ შეხვედრებისგან შედგებოდა.<ref name="npr-72" /> დელავერის მცირე ზომის გათვალისწინებით, ამ მიდგომით გამარჯვება შესაძლებელი იყო.<ref name="watn020109">{{cite news|last=Palmer|first=Nancy Doyle|url=https://www.washingtonian.com/2009/02/01/joe-biden-everyone-calls-me-joe/ |accessdate= 4 თებერვალი, 2009|title=Joe Biden: 'Everyone Calls Me Joe'|magazine=Washingtonian|date= 2009-02-01}}</ref> ბაიდენის კამპანიას მხარდაჭერა გაუწია [[AFL–CIO]]-მ და დემოკრატმა სოციოლოგმა პატრიკ კადელმა.<ref name="cby-43" /> მისი პლატფორმის ძირითადი გზავნილები იყო [[ვიეტნამი]]დან აშშ-ის გამოსვლა, გარემო, ადამიანის უფლებები, საგზაო საკითხები, ჯანდაცვა და „ჩვეულებრივი პოლიტიკით“ ამომრჩევლის უკმაყოფილება.<ref name="cby-43" /><ref name="npr-72" /> არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე ბაიდენს კონკურენტი 30 პროცენტით უსწრებდა, <ref name="cby-43" /> თუმცა მან მოახერხა ამომრჩეველთან კავშირის დამყარება და<ref name="aap08-bio" /> გაიმარჯვა 50.5 პროცენტით.<ref name="npr-72" />

=== მეუღლისა და შვილის გარდაცვალება ===

1972 წლის 18 დეკემბერს ბაიდენის მეუღლე ნეილია და მათი ერთი წლის ქალიშვილი ემი, ავტოავარიის შედეგად დაიღუპნენ.<ref name="ap-timeline" /> ბაიდენის ვაჟები, ბო და ჰანტერი, ასევე დაშავდნენ,<ref name="witcover" />{{rp|93, 98}} თუმცა სრული გამოჯანმრთელება მოახერხეს.<ref name="witcover" />{{rp|96}} ბაიდენი განიხილავდა გადადგომის საკითხს ბიჭების აღსაზრდელად,<ref name="aap08-bio" /> თუმცა [[მაიკ მანსფილდი|მაიკ მანსფილდმა]] დაარწმუნა დარჩენილიყო სენატში.<ref name="lat-joe">{{cite news |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2008-aug-24-na-biden24-story.html | title=In his home state, Biden is a regular Joe |last=Levey |first=Noam M. |newspaper=Los Angeles Times |date= 2008-08-24 |accessdate= 7 სექტემბერი, 2008}}</ref>

==აშშ-ის სენატი (1973–2009) ==
=== მეორე ქორწინება ===
[[File:Joe and Jilly Biden early photo.jpg|thumb|upright=1.2|ჯო ბაიდენი და მისი მეორე მეუღლე, [[ჯილ ბაიდენი]].]]

ბაიდენმა ფიცი 1973 წლის 5 იანვარს დადო. ცერემონიას, რომელიც დელავერის სამედიცინო ცენტრში ჩატარდა, სადაც ბაიდენის ვაჟები მკურნალობდნენ ავტოსაგზაო შემთხვევის შემდეგ, [[აშშ სენატის მდივანი]], ფრენსის ვალეო, უძღვებოდა.<ref name="ap-sworn">{{cite news|url=https://news.google.com/newspapers?id=yadYAAAAIBAJ&pg=5556,1874966|title=Oath Solemn|agency=Associated Press|newspaper=Spokane Daily Chronicle|date=1973-01-06|page=11}}</ref><ref name="witcover"/>{{rp|93, 98}}<ref name="ap-sworn"/><ref name="witcover"/>{{rp|93, 98}} 30 წლის ასაკში ბაიდენი ერთ-ერთი ყველაზე ახალგაზრდა სენატორი გახდა აშშ-ის ისტორიაში.<ref>{{cite web|url=https://www.senate.gov/artandhistory/history/minute/Youngest_Senator.htm |title=Youngest Senator|publisher=United States Senate|accessdate= 25 აგვისტო, 2008}} {{PD-notice}}</ref><ref>Byrd, Robert and Wolff, Wendy ''[https://books.google.com/books?id=PeHByMYxVm8C&pg=PA285 Senate, 1789–1989: Historical Statistics, 1789–1992, Volume 4]'', p. 285 (Government Printing Office 1993) {{PD-notice}}</ref>

შვილების სანახავად<ref name="family values">{{cite news|last=Pride|first=Mike|url=http://concordmonitor.com/apps/pbcs.dll/article?AID=/20071201/OPINION/712010307|title=Biden a smart guy who has lived his family values|newspaper=Concord Monitor|date= 2007-12-01|access-date=October 4, 2008|archivedate= 3 დეკემბერი, 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071203001952/http://concordmonitor.com/apps/pbcs.dll/article?AID=%2F20071201%2FOPINION%2F712010307|url-status=dead}}</ref> ბაიდენი ვაშინგტონიდან დელავერში ყოველდღე მატარებლით ჩადიოდა — 90 წუთი თითო გზა — და ამას 36 წლის განმავლობაში აკეთებდა.<ref name="aap08-bio"/> საგზაო შემთხვევის შემდეგ ბაიდენის ცხოვრებაში გაურკვევლობისა და რელიგიური ძიების პერიოდში დადგა,<ref>Biden, ''Promises to Keep'', p. 81</ref> მას უჭირდა სამსახურზე ფოკუსირება.<ref name="nyt-ease">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/12/14/us/politics/14biden.html|title=Biden Campaigning With Ease After Hardships|last=Bumiller|first=Elisabeth|newspaper=The New York Times|date=2007-12-14 |accessdate= 13 სექტემბერი, 2008}}</ref><ref name="npr-int">{{cite news|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=12389154|title=On Becoming Joe Biden|work=Morning Edition
|publisher=NPR|date= 2007-08-01|accessdate= 12 სექტემბერი, 2008}}</ref>

როგორც ბაიდენი იხსენებს, ცხოვრებისა და პოლიტიკისადმი ინტერესი მას მეორე მეუღლემ, მასწავლებელმა ჯილ ბაიდენმა დაუბრუნა. <ref>Biden, ''Promises to Keep'', p. 113.</ref> წყვილი 1975 წელს ბაიდენის ძმამ შეახვედრა (რომელიც ჯილს კოლეჯიდან იცნობდა).<ref name="nyt082508">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/08/25/us/politics/25wife.html|title=Jill Biden Heads Toward Life in the Spotlight |last=Seelye|first=Katharine Q.|newspaper=The New York Times|date= 2008-08-24|accessdate= 25 აგვისტო, 2008}}</ref> ორი წლის შემდეგ წყვილი ნიუ-იორკის გაერთიანებული ერების ეკლესიაში დაქორწინდა.<ref name="coxns-jill">{{cite news|url=https://www.orlandosentinel.com/news/os-xpm-2008-10-24-a3bidenwife24-story.html|title=Bidens met, forged life together after tragedy|last=Dart|first=Bob|agency=Cox News Service |newspaper=Orlando Sentinel|date=2008-10-24}}</ref><ref>Biden, ''Promises to Keep'', p. 117</ref> ორივე მეუღლე [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკეა]] და მესას გრინვილის წმინდა იოსების ეკლესიაში ესწრებიან.<ref>{{cite news|title=Parishioners not surprised to see Biden at usual Mass|last=Gibson|first=Ginger|newspaper=The News Journal|date= 2008-08-25|page=A.12 |url=https://pqasb.pqarchiver.com/delawareonline/access/1742751081.html?FMT=ABS|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130601093036/http://pqasb.pqarchiver.com/delawareonline/access/1742751081.html?FMT=ABS |archivedate= 1 ივნისი, 2013}}</ref> მათი შვილი, [[ეშლი ბაიდენი]], სოციალური მუშაკია.<ref name="ap-timeline"/><ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2012/06/03/fashion/weddings/ashley-biden-howard-krein-wedding.html|title=Ashley Biden and Howard Krein|newspaper=The New York Times|date= 2012-06-03|page=ST15}}</ref>

[[ბო ბაიდენი|ბო ბაიდენი]] სამხედრო იურისტი გახდა, რომელიც [[ერაყის ომი|ერაყის ომში]] მსახურობდა, ხოლო მოგვიანებით დელავერის შტატის მთავარი პროკურორი გახდა.<ref>{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/SB121919956426355701|title=Biden's Foreign Policy Background Carries Growing Cachet|last=Cooper|first=Christopher|newspaper=The Wall Street Journal|date= 2008-08-20|page=A4|accessdate= 23 აგვისტო, 2008}}</ref> ბო 2015 წელს თავის ტვინის კიბოთი გარდაიცვალა.<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/news/us-news/vice-president-joe-bidens-son-beau-dies-n367171|first=Phil|last=Helsel|title=Beau Biden, Son of Vice President Joe Biden, Dies After Battle With Brain Cancer |publisher=NBC News|date=2015-05-31|accessdate= 30 დეკემბერი, 2019}}</ref><ref>{{cite news|first=Paul|last=Kane|date= 2015-05-31|newspaper=The Washington Post|title=Family losses frame Vice President Biden's career|url=https://www.washingtonpost.com/politics/beau-biden-vice-presidents-son-dies-of-brain-cancer-at-46/2015/05/31/4198da78-07c6-11e5-9e39-0db921c47b93_story.html|accessdate= 30 დეკემბერი, 2019|url-status=live}}</ref> [[ჰანტერ ბაიდენი]] არის ვაშინგტონში მოღვაწე ადვოკატი და ლობისტი.<ref name="nydn122808">{{cite news|url=http://www.nydailynews.com/news/politics/2008/12/27/2008-12-27_from_a_blind_date_to_second_lady_jill_bi.html|title=From a blind date to second lady, Jill Biden's coming into her own|last=Evans|first=Heidi|newspaper=Daily News|location=New York|date=2008-12-28|accessdate=3 იანვარი, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090104002628/http://www.nydailynews.com/news/politics/2008/12/27/2008-12-27_from_a_blind_date_to_second_lady_jill_bi.html|archivedate=2009-01-04}}</ref>

=== ადრეული აქტივობა სენატში ===
[[File:Joe Biden and Jimmy Carter.jpg|thumb|upright=1.2|right|ბაიდენი და პრეზიდენტი [[ჯიმი კარტერი]]]]
[[File:Reagan Contact Sheet C20355 (cropped).jpg|thumb|upright=1.2|right|ბაიდენი და პრეზიდენტი [[რონალდ რეიგანი]], 1984.]]

სენატში შესვლის შემდეგ ბაიდენი მომხმარებელთა უფლებებისა და გარემოს დაცვით იყო დაკავებული. მისი ძირითადი საქმიანობის სფერო სახელმწიფო ინსტიტუტების ანგარიშვალდებულების გაზრდის აუცილებლობა იყო.<ref name="time-200-fut" /> 1974 წელს ჟურნალმა ''[[Time|Time]]'' ბაიდენი „მომავლის 200 სახეს“ შორის დაასახელა.<ref name="time-200-fut">{{cite news|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,879402-6,00.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130813045404/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,879402-6,00.html |archivedate=August 13, 2013 |title=200 Faces for the Future |magazine=[[Time]] |date= 1974-07-15 |accessdate= 23 აგვისტო, 2008 }}</ref> 1974 წელს მიცემულ ინტერვიუში ბაიდენი საკუთარ თავს პოზიციონირებდა როგორც ლიბერალს სამოქალაქო თავისუფლებების, ჯანმრთელობისა და ხანში შესული მოქალაქეების საკითხებში, მაგრამ საკუთარ თავს კონსერვატორად მიიჩნევდა აბორტისა და სამხედრო სავალდებულო სამსახურის საკითხებში. <ref name="The Washingtonian-June-1974">{{Cite news|url=https://www.washingtonian.com/1974/06/01/joe-biden-kitty-kelley-1974-profile-death-and-the-all-american-boy/|title=Death and the All-American Boy|last=Kelley|first=Kitty|date=1974-06-01|work=The Washingtonian|accessdate= 8 მარტი, 2020}}</ref>

ბაიდენი გახდა დემოკრატიული პარტიის უმცირესობის ხელმძღვანელი აშშ-ის იურიდიულ კომიტეტში 1981 წელს. 1984 მისი ძალისხმევით სენატმა მიიღო კრიმინალის კონტროლის ყოვლისმომცველი აქტი, თუმცა მოგვიანებით, როდესაც კანონის აღსრულება 2009 წელს საკამათო გახდა, ბაიდენმა მის მიღებაში მონაწილეობა შეცდომად შეაფასა.<ref>{{Cite news|last=Herndon|first=Astead W.|url=https://www.nytimes.com/2019/01/21/us/politics/biden-crime-bill-regrets.html|title=Biden Expresses Regret for Support of Crime Legislation in the 1990s|date= 2019-01-21|work=The New York Times|accessdate= 21 იანვარი, 2019|issn=0362-4331}}</ref><ref>[https://www.nytimes.com/2019/01/06/us/politics/joe-biden-2020-president.html "Biden in 2020? Allies Say He Sees Himself as Democrats' Best Hope"], By Jonathan Martin and Alexander Burns. ''New York Times''. January 6, 2019</ref> მიუხედავად კანონის ხისტი ენისა, ბაიდენმა მოახერხა მისი ყველაზე საკამათო დებულებების შერბილება და, საბოლოო ჯამში, ეს კანონი იმ პერიოდის ერთ-ერთი მთავარი მიღწევა იყო.<ref name="cby-44">''Current Biography Yearbook 1987'', p. 44.</ref> ბაიდენი მალევე გახდა ცნობილი როგორც კარგი ორატორი - ის ახერხებდა დემოკრატების ერთდროულად გაკიცხვასა და მოტივირებას.<ref name="Whose Broad Stripes">{{cite book|last1=Germond|first1=Jack|url=https://archive.org/details/whosebroadstripe00germ|title=Whose Broad Stripes and Bright Stars? The Trivial Pursuit of the Presidency 1988|last2=Witcover|first2=Jules|publisher=[[Warner Books]]|year=1989|isbn=0-446-51424-1}}</ref>{{rp|216}}

1993 წელს ბაიდენმა ხმა მისცა საკანონმდებლო ცვლილებას, რომელმაც [[ჰომოსექსუალობა]] სამხედრო საქმიანობასთან შეუასაბამოდ მიიჩნია. ამ კანონის მიღებით [[ჰომოსექსუალობა|ჰომოსექსუალების]] მსახურობა აშშ-ის შეიარაღებულ ძალებში შეუძლებელი გახდა.<ref>{{Cite web|url=https://www.govinfo.gov/app/details/USCODE-2010-title10/USCODE-2010-title10-subtitleA-partII-chap37-sec654|title=govinfo|publisher=''govinfo.gov''|accessdate= 6 მაისი, 2019}}</ref><ref>{{Cite news|last1=Epstein|first1=Reid J.|url=https://www.nytimes.com/2019/09/20/us/politics/lgbt-forum-2020.html|title=Joe Biden Has Tense Exchange Over L.G.B.T.Q. Record|date= 2019-09-20|work=The New York Times|accessdate= 15 აპრილი, 2020|last2=Lerer|first2=Lisa|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/politics/sanders-calls-biden-my-friend-then-he-goes-on-the-attack/2020/03/08/20a23f86-60d0-11ea-9055-5fa12981bbbf_story.html|title=Sanders attacks Biden's record on gay rights and women's issues|last=A. Del|first=Jose|date=|website=Washington Post|url-status=live|archiveurl=|archivedate=|accessdate= 15 აპრილი, 2020}}</ref> 1996 წელს მან მხარი დაუჭირა ქორწინების დაცვის აქტს, რომელმაც აუკრძალა ფედერალურ მთავრობა ერთსქესიანი ქორწინების აღიარება, რითაც შეუზღუდა ასეთ პარტნიორობაში მყოფ ინდივიდებს ფედერალური კანონმდებლობის წინაშე თანაბარი დაცვა და გზა გაუხსნა შტატებს ანალოგიური ქმედებებისთვის.<ref>{{Cite web|url=https://www.senate.gov/legislative/LIS/roll_call_lists/roll_call_vote_cfm.cfm?congress=104&session=2&vote=00280|title=U.S. Senate: U.S. Senate Roll Call Votes 104th Congress—2nd Session|publisher=''senate.gov''|accessdate= 12 ივნისი, 2019}}</ref> 2015 წელს ეს აქტი არაკონსტიტუციურად მიიჩნია აშშ-ის უზენაესმა სასამართლომ ''[[Obergefell&nbsp;v. Hodges]]''-ის ქეისში.<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2015/06/26/politics/supreme-court-same-sex-marriage-ruling/index.html|title=Supreme Court rules states must allow same-sex marriage |first1=Ariane|last1=de Vogue |first2=Jeremy|last2=Diamond|publisher=[[CNN]]|accessdate= 12 ივნიაი, 2019}}</ref>

სენატში ყოფნის პირველ ათწლეულში ბაიდენი ყურადღებას უთმობდა [[შეიარაღებების კონტროლი|შეიარაღებების კონტროლს]].<ref name="nyt-foreign" /><ref name="cby-45">''Current Biography Yearbook 1987'', p. 45.</ref> 1979 წელს [[ლეონიდ ბრეჟნევი|ლეონიდ ბრეჟნევმა]] და [[ჯიმი კარტერი|ჯიმი კარტერმა]] ხელი მოაწერეს [[სტრატეგიული შეიარაღების შეზღუდვის შეთანხმება|სტრატეგიული შეიარაღების შეზღუდვის II შეთანხმებას]], თუმცა კონგრესმა უარი თქვა ამ ხელშეკრულების რატიფიცირებაზე. რატიფიცირების ჩავარდნის შემდეგ ბაიდენი შეხვდა სსრკ-ის საგარეო საქმეთა მინისტრ [[ანდრეი გრომიკო]]ს. ამ შეხვედრაზე ბაიდენმა გააჟღერა სენატის საგარეო კომიტეტის პოზიცია და მოახერხა კომპრომისული შეთანხმების მიღწევა. <ref>{{cite book|last=Salacuse|first=Jeswald W.|url=https://archive.org/details/leadingleaders00jesw|title=Leading Leaders: How to Manage Smart, Talented, Rich and Powerful People|publisher=American Management Association|year=2005|isbn=0-8144-0855-9}} p. 144.</ref> 1972 წელს ბაიდენი ეწინააღმდეგებოდა რეიგანის ადმინისტრაციის სრუვილს, [[სტრატეგიული შეიარაღების შეზღუდვის შეთანხმება|სტრატეგიული შეიარაღების შეზღუდვის I შეთანხმების]] ფართო ინტერპრეტაციასთან დაკავშირებით და მოუწოდებდა ხელშეკრულების მკაცრი შესრულებისკენ. <ref name="nyt-foreign" /> ბაიდენი მოხვდა აშშ-ის მედიის ყურადღების ცენტრში, როდესაც მან გაკიცხა რეიგანის სახელმწიფო მდივანი [[ჯორჯ შულცი]] აპარტეიდის მიუხედავად სამხრეთ აფრიკის მხარდაჭერისთვის. <ref name="dmn-87" />

===ბასინგის საკითხი===
1970-იან წლებში ბაიდენი იყო ბასინგის ერთ-ერთი მთავარი ოპონენტი. ბასინგი იყო პრაქტიკა, რომელიც აიძულებდა სკოლებს მიეღოთ მოსწავლეები საკუთარი ოლქის მიღმა, რაც ემსახურებოდა სკოლებში რასობრივი მრავალფეროვნების მიღწევას. დელავერის ამომრჩეველი მკვეთრად ეწინააღმდეგებოდა ამ მიდგომას. ეროვნულ დონეზე ამ პრაქტიკისადმი წინააღმდეგომა აიძულა დემოკრატიულ პარტიას უარი ეთქვა სასკოლო ინტეგრაციულ [[ფოლისი]]ზე. <ref name="Gadsen">{{cite news|last1=Gadsden|first1=Brett|url=https://www.politico.com/magazine/story/2019/05/05/joe-biden-busing-problem-226791|title=Here's How Deep Biden's Busing Problem Runs|date=May 5, 2019|work=Politico|accessdate=May 5, 2019}}</ref>

სენატისთვის პირველ რბოლაში ბაიდენი მხარს უჭერდა ბასინგის პრაქტიკას იმ შტატებში, რომლებიც [[დე იურე]] ეწეოდნენ რასობრივ სეგრაციას, მაგრამ ეწინააღმდეგებოდა ამ პრაქტიკის დანერგვას იმ შტატებში, რომლებშიც ეს პრაქტიკა არ იყო სამართლებრივად დაკანონებული, თუმცა მან არ დაუჭირა საკონსტიტუციო ჩასწორებას რომელიც სრულიად კრძალავდა ბასინგს.{{sfn|Gadsen|2012|page=214}} 1974 წლის მაისში ბაიდენმა წამოაყენა საკანონმდებლო წინადადება, რომელიც შეიცავდა ბასინგის საწინააღმდეგო და დესეგრეგაციის საწინააღმდეგო ჩანართებს, თუმცა მოგვიანებით ხმა მისცა კანონპროექტის შერბილებულ ვერსიას, რომელიც არ ეწინააღმდეგებოდა სასამართლოს უფლებამოსილებას, დაიცვას აშშ კონსტიტუციის V და XIV შესწორებები.<ref name="Sokol">{{cite news |last1=Sokol |first1=Jason |title=How a Young Joe Biden Turned Liberals Against Integration |url=https://www.politico.com/magazine/story/2015/08/04/joe-biden-integration-school-busing-120968 |accessdate=April 25, 2019 |work=Politico |date=April 25, 2019}}</ref>

ბასინგის საკითხზე დელავერელ მშობლებთან შეხვედრისას ბაიდენმა აუდიტორიისგან მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება გამოიწვია, როდესაც შეეცადა საკითხის შერბილება.{{sfn|Gadsen|2012|pages=2–3}} ამ დამოკიდებულებამ, დელავერში ბასინგის შესაძლო დაწყებასთან ერთად, გამოიწვია ბაიდენის გადასვლა ბასინგის მოწინააღმდეგეთა ბანაკში.<ref name="Gadsen" /> 1975 წელს მან მხარი დაუჭირა კანონპროექტს, რომელიც უზღუდავდა ჯანმრთელობის, განათლებისა და კეთილდღეობის დეპარტამენტს შესაძლობას, თანხები შეუკვეცოს იმ სასწავლო დაწესებულებებისთვის, რომლებიც ინტეგრაციაზე უარს იტყოდნენ. {{sfn|Gadsen|2012|pages=220–221}} ბაიდენი მიიჩნევდა, რომ ბასინგი ეწინააღმდეგებოდა საღ აზრს და მიიჩნევდა, რომ მისი პოზიცია დაეხმარებოდა სხვა დემოკრატებს წინააღმდეგობა გაეწიათ ამ ინიციატივისთვის.<ref name="cby-44" /> ამავე დროს ბაიდენი მხარს უჭერდა ინიციატივებს, რომლებიც მხარს უჭერდა საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესებას, სამუშაო ადგილბის შექმნასა და ხმის მიცემის უფლებებს.<ref name="Sokol" />

ბაიდენმა ასევე მხარი დაუჭირა ინიციატივას, რომელიც კრძალავდა ფედერალური ფინანსების გამოყენებას იმ სტუდენტებისთვის, რომლებიც ცხოვრობდნენ სკოლის ოლქს მიღმა. 1977 წელს მან მხარი დაუჭირა და თანაწარადგინა კანონი, რომელიც არსებულ კანონმდებლობაში აღმოჩენილ ხვრელებს ავსებდა. პრეზიდენტმა კარტერმა კანონს ხელი 1978 წელს მოაწერა..<ref name="Raffel1998">{{cite book|first=Jeffrey A.|last=Raffel|title=Historical Dictionary of School Segregation and Desegregation: The American Experience|url=https://books.google.com/books?id=gA1JljCpxzEC&pg=PA90|year=1998|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-29502-7|page=90}}</ref>
=== 1988 წლის საპრეზიდენტო კამპანია ===
[[File:Joe Biden in 1987 at White House.png|thumb|right|upright=0.75|ბაიდენი 1987 წელს]]

ბაიდენმა საკუთარი კანდიდატურა დემოკრატიული პარტიის ნომინაციის მოსაპოვებლად ოფიციალურად 1987 წლის 9 ივნისს წამოაყენა.<ref name="nyt-1987-ann">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/06/10/us/biden-joins-campaign-for-the-presidency.html |title= Biden Joins Campaign for the Presidency |last=Dionne Jr. |first=E. J. | newspaper=The New York Times | date=June 10, 1987 | authorlink= E. J. Dionne}}</ref> ის განიხილებოდა როგორც ძლიერი კანდიდატი, რასაც რამდენიმე ფაქტორი განაპირობებდა: მისი ზომიერი იმიჯი, ორატორული ნიჭი, სენატის იურიდიული კომიტეტის თავმჯდომარის პოზიცია, უზენაეს სასამართლოში რობერტ ბორკის ნომინაციის აუცილებლობა და ბები ბუმერების მოწონება. ნომინაციის მოპოვებისა და პრეზიდენტად გახდომის შემთხვევაში, იგი იქნებოდა აშშ-ის ყველაზე ახალგაზრდა პრეზიდენტი [[ჯონ კენედი]]ს შემდეგ. <ref name="dmn-87" /><ref name="nyt083187">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/08/31/us/biden-once-the-field-s-hot-democrat-is-being-overtaken-by-cooler-rivals.html |title= Biden, Once the Field's Hot Democrat, Is Being Overtaken by Cooler Rivals | last=Toner|first=Robin | newspaper=The New York Times | date=August 31, 1987}}</ref><ref name="See How They Run" />{{rp|83}} მის შანსებს ასევე ამყარებდა წარმატებული ფანდრაიზინგის კამპანია: 1987 წლის პირველ კვარტალში მან მოახერხა სხვა კანდიდატებზე მეტი თანხის მოგროვება.<ref name="nyt083187" /><ref name="See How They Run" />{{rp|83}}

წარმატებული სტარტის მიუხედავად, აგვისტოსთვის მისი კამპანიის მესიჯინგი გახდა გაუგებარი კამპანიის თანამშრომლებს შორის არსებული დაპირისპირების გამო.<ref name="See How They Run" />{{rp|108–109}} სექტემბერში ბაიდენის კამპანია ჩაება სკანდალში: იგი დაადანაშაულეს [[ლეიბორისტული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|ბრიტანელი ლეიბორისტის]], [[ნილ კინოკი]]ს, სიტყვის პლაგიატში..<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/09/12/us/biden-s-debate-finale-an-echo-from-abroad.html |title=Biden's Debate Finale: An Echo From Abroad |last=Dowd |first=Maureen |newspaper=The New York Times |date=September 12, 1987 |authorlink= Maureen Dowd }}</ref> კინოკის სიტყვა შეიცავდა შემდეგ ხაზებს:
{| class="wikitable"
|+ 
! ქართული თარგმანი !! ინგლისური ორიგინალი
|-
| რატომ ვარ მე პირველი კინოკი ათას თაობაში, რომელმაც შეძლო უნივერსიტეტში ჩაბარება? [აუდიტორიაში მყოფ საკუთარ მეუღლეზე მითითებით] რატომ არის გლენისი პირველი ქალი საკუთარი ოჯახის ათას თაობაში, რომელმაც მოახერხა უნივერსიტეტში ჩაბარება? ნუთუ იმიტომ, რომ ჩვენი წინაპრები ჩლუნგები იყვნენ? || Why am I the first Kinnock in a thousand generations to be able to get to university? [Then pointing to his wife in the audience] Why is Glenys the first woman in her family in a thousand generations to be able to get to university? Was it because all our predecessors were thick? 
|}
ბაიდენის სიტყვა კი შეიცავდა შემდეგ სიტყვებს:
{| class="wikitable"
|+ 
!  ქართული თარგმანი !! ინგლისური ორიგინალი
|-
| აქ მოსვლამდე დავიწყე ფიქრი - რატომ არის ჯო ბაიდენი პირველი საკუთარ ოჯახში, ვინც უნივერსიტეტში ჩააბარა?  [აუდიტორიაში მყოფ საკუთარ მეუღლეზე მითითებით] რატომ არის აქ მჯდომი ჩემი მეუღლე პირველი საკუთარ ოჯახში, ვინც ჩააბარა კოლეჯში? იმიტომ, რომ ჩვენს დედებსა და მამებს არ გააჩნდათ ნათელი გონება? ნუთუ ის, რომ მე ვარ პირველი ბაიდენი ათას თაობაში, რომელმაც ჩააბარა კოლეჯში და მიიღო უნივერსიტეტის ხარისხი, ნიშნავს, რომ მე სხვებზე უფრო ჭკვიანი ვარ? ||I started thinking as I was coming over here, why is it that Joe Biden is the first in his family ever to go to a university? [Then pointing to his wife in the audience] Why is it that my wife who is sitting out there in the audience is the first in her family to ever go to college? Is it because our fathers and mothers were not bright? Is it because I'm the first Biden in a thousand generations to get a college and a graduate degree that I was smarter than the rest?
|}
ბაიდენმა ახსენა კინოკი, როგორც სიტყვის თავდაპირველი ვერსიის ავტორი,<ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1987/09/13/plagiarism-suggestion-angers-bidens-aides/912bfcf1-b3f3-4850-a14d-e8b0bee1ed63/ |title=Plagiarism Suggestion Angers Biden's Aides |first=Eleanor |last=Randolph |newspaper=The Washington Post |date=September 13, 1987 |page=A6}}</ref><ref name="lat-speech" /> თუმცა აგვისტოს ბოლოს კინოკი აღარ უხსენებია.<ref name="Whose Broad Stripes" />{{rp|230–232}}<ref name="lat-speech">{{cite news | newspaper=Los Angeles Times |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1987-09-16-mn-5412-story.html |title=Differing Versions Cited on Source of Passages: Biden Facing New Flap Over Speeches |date= September 16, 1987 |first1=James |last1=Risen |authorlink=James Risen |first2=Robert |last2=Shogan }}</ref> იმავე წელს, ავტორის ხსენების გარეშე, მან ასევე გამოიყენა 1967 წლის [[რობერტ კენედი]]ს სიტყვა (რაზეც პასუხისმგებლობა ბაიდენის თანამშრომელმა აიღო) და ასევე მოკლე ფრაზა [[ჯონ კენედი]]ს საინაუგურაციო სიტყვიდან. ორი წლით ადრე მან ასევე გამოიყენა [[ჰუბერტ ჰამფრი]]ს 1976 წლის სიტყვიდან ამონარიდი.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/09/16/us/biden-is-facing-growing-debate-on-his-speeches.html | title=Biden Is Facing Growing Debate On His Speeches | first=Maureen | last=Dowd | newspaper=The New York Times | date=September 16, 1987 | authorlink= Maureen Dowd}}</ref> ბაიდენის პასუხი კრიტიკაზე იყო იმ გარემოების ხაზგასმა, რომ პოლიტიკოსები ხშირად იყენებენ ერთმანეთის სიტყვებს სათანადო ციტირების გარეშე და რომ მისმა კონკურენტმა, ჯესი ჯექსონმა, თავად აღიარე ჰამფრის იმავე მონაკვეთის გამოყენება.<ref name="aap08-bio" /><ref name="nyt091887"/>

რამდენიმე დღის შამდეგ გახმაურდა ასევე მისი უნივერსიტეტში სწავლის დროინდელი ინციდენტი:<ref name="nyt091887" />
უნივერსიტეტში სწავლის პირველ წელს მან ჩააბარა დავალება, რომელიც თითქმის სრუალდ ეფუძნებოდა ''[[Fordham Law Review]]''-ის სტატიას, საიდანაც მან გადმოიტანა „მძიმე სამართლებრივი სტილი“.<ref name="nyt091887" /> ბაიდენის განცხადებით, უნივერსიტეტში სწავლის დაწყენისას ის სათანადოდ არ იცნობდა ციტერების წესებს.<ref name="nyt091887">{{cite news | url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B0DE3DB143FF93BA2575AC0A961948260 | title= Biden Admits Plagiarism in School But Says It Was Not 'Malevolent' | last=Dionne | first=E. J., Jr. | newspaper=[[The New York Times]] | date=September 18, 1987 | authorlink= E. J. Dionne}}</ref> მას მოუწია კურსის განმეორებით გავლა და მან საგანი მაღალი ნიშნით დახურა.<ref>{{cite news | first=Lee|last=May | title=Biden Admits Plagiarism in Writing Law School Brief | newspaper=[[Los Angeles Times]] | date=September 18, 1987 |url=http://articles.latimes.com/print/1987-09-18/news/mn-5748_1_law-school}}</ref> ბაიდენის მოთხოვნით დელავერის სასამართლოს პროფესიული პასუხისმგებლობის საბჭომ განიხილა ინციდენტი და დაასკვნა, რომ მას წესები არ დაურღვევია.<ref name="nyt-cleared">{{cite news | title=Professional Board Clears Biden In Two Allegations of Plagiarism | url=https://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=950DE1DD1230F93AA15756C0A96F948260 | agency=[[Associated Press]] |newspaper=[[The New York Times]] | date=May 29, 1989}}</ref>

კამპანიის დროს ბაიდენმა ასევე გააკეთა რამდენიმე მცდარი ან გადაჭარბებული განცხადება უნივერსტიტეტში სწავლის პერიოდზე,<ref name="nyt092287">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/09/22/us/biden-admits-errors-and-criticizes-latest-report.html |title= Biden Admits Errors and Criticizes Latest Report |last=Dionne |first=E. J., Jr. |newspaper=The New York Times |date=September 22, 1987 |authorlink=E. J. Dionne}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=D1j0FS0Z6ho |publisher=[[C-SPAN]] via YouTube |title=1988 Road to the White House with Sen. Biden |date=August 23, 2008 |accessdate=October 3, 2012}}</ref><ref name="nyt092287" /> მათ შორის ამერიკის სამოქალაქო უფლებების მოძრაობაში აქტიური ჩართულობის შესახებ.<ref>{{cite news | newspaper=New York Times |url=https://www.nytimes.com/2019/06/03/us/politics/biden-1988-presidential-campaign.html | title=Biden's First Run for President Was a Calamity. Some Missteps Still Resonate. | date=June 3, 2019 | first=Matt | last = Flegenheimer | access-date=June 3, 2019}}</ref> ნომინაციის შესახებ სიახლეების მცირე რაოდენობის გამო ბაიდენის შეცდომებზე დიდი ყურადღება გამახვილდა,<ref>{{cite book | last=Pomper | first=Gerald M. | chapter=The Presidential Nominations | title=The Election of 1988 | publisher=Chatham House Publishers | year=1989 | isbn=0-934540-77-2 | chapter-url=https://archive.org/details/electionof1988re00pomp | page=[https://archive.org/details/electionof1988re00pomp/page/37 37] |url=https://archive.org/details/electionof1988re00pomp/page/37 }}</ref> რასაც მოყვა 1987 წლის 3 სექტემბერს მისი კანდიდატურის მოხსნა.

=== ოპერაციები ტვინზე ===
1988 წლის თებერვალში, კისრის ტკივილების შემდეგ, ბაიდენი [[უოლტერ რიდის არმიის ჰოსპიტალი|უოლტერ რიდის არმიის ჰოსპიტალში]] გადაიყვანეს, სადაც ანევრიზმის ოპერაცია გაუკეთს.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1988/02/23/science/the-doctors-world-subtle-clues-are-often-the-only-warnings-of-perilous-aneurysms.html |title=The Doctor's World; Subtle Clues Are Often The Only Warnings Of Perilous Aneurysms |last=Altman|first=Lawrence K. |newspaper=The New York Times|date=February 23, 1998| accessdate=August 23, 2008}}</ref><ref name="nyt-4cmed">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/10/20/us/politics/20health.html | title=Many Holes in Disclosure of Nominees' Health |last=Altman|first=Lawrence K.| newspaper=The New York Times|date=October 19, 2008|accessdate=October 26, 2008}}</ref> ოპერაციას მძიმე გართულება მოყვა. <ref name="nyt-4cmed" />

მაისში მეორე ანევრიზმის ქირურგიულად მოშორების შემდეგ,<ref name="nyt-4cmed" /><ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1988/05/04/us/biden-resting-after-surgery-for-second-brain-aneurysm.html |title=Biden Resting After Surgery For Second Brain Aneurysm | agency=[[Associated Press]] | newspaper=The New York Times | date=May 4, 1988}}</ref> ბაიდენს დაჭირდა შვიდი თვე აღსადგენად და სენატში დასაბრუნებლად.<ref name="ap-aug22">{{cite news|url=https://www.seattletimes.com/nation-world/vp-candidate-profile-sen-joe-biden/ |title=V.P. candidate profile: Sen. Joe Biden |agency=[[Associated Press]] |newspaper=[[The Seattle Times]] |date=August 22, 2008 |accessdate=September 7, 2008 |first=Calvin |last=Woodward |url-status=live }}</ref>
=== სენატის იურიდიული კომიტეტი ===
<!---
[[File:Biden Crime Bill.jpg|thumb|right|upright=1.20|Biden spoke at the signing of the [[Violent Crime Control and Law Enforcement Act]] in 1994.]]

Biden was a longtime member of the [[United States Senate Committee on the Judiciary|Senate Committee on the Judiciary]]. He chaired it from 1987 to 1995 and was [[ranking member|ranking minority member]] from 1981 to 1987 and from 1995 to 1997.

As chairman, Biden presided over two highly contentious [[Supreme Court of the United States|U.S. Supreme Court]] confirmation hearings.<ref name="aap08-bio" />
When [[Robert Bork Supreme Court nomination|Robert Bork was nominated]] in 1988, Biden reversed his approval{{mdashb}}given in an interview the previous year{{mdashb}}of a hypothetical Bork nomination. Conservatives were angered,<ref name="bronner">Bronner, ''Battle for Justice'', pp. 138–139, 214, 305.</ref> but at the hearings' close Biden was praised for his fairness, humor and courage.<ref name="bronner" /><ref name="nyt-lg-87">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1987/10/08/us/washington-talk-the-bork-hearings-for-biden-epoch-of-belief-epoch-of-incredulity.html | title= Washington Talk: The Bork Hearings; For Biden: Epoch of Belief, Epoch of Incredulity | last=Greenhouse|first=Linda | newspaper=The New York Times | date=October 8, 1987 | authorlink= Linda Greenhouse}}</ref> Rejecting some Bork opponents' less intellectually honest arguments,<ref name="aap08-bio" /> Biden framed his objections to Bork in terms of the conflict between Bork's strong [[originalism]] and the view that the [[U.S. Constitution]] provides rights to liberty and privacy beyond those explicitly enumerated in its text.<ref name="nyt-lg-87" /> Bork's nomination was rejected in the committee by a 9–5 vote<ref name="nyt-lg-87" /> and then in the full Senate, 58–42.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1987/10/24/us/senate-s-roll-call-on-the-bork-vote.html|title=Senate's Roll-Call On the Bork Vote|date=October 24, 1987 |newspaper=The New York Times |agency=Associated Press}}</ref>

During [[Clarence Thomas Supreme Court nomination|Clarence Thomas's nomination hearings]] in 1991, Biden's questions on constitutional issues were often convoluted to the point that Thomas sometimes lost track of them,<ref name="mayer-abramson">Mayer; Abramson, ''Strange Justice'', p. 213, 218, 336.</ref> and Thomas later wrote that Biden's questions had been akin to "[[beanball]]s".<ref name="thomas-vi">{{cite news |title=Clarence Thomas: A Silent Justice Speaks Out: Part VI: Becoming a Judge—and perhaps a Justice |last=Greenburg |first=Jan Crawford |publisher=[[ABC News]] |date=September 30, 2007 |url=http://www.abcnews.go.com/TheLaw/Story?id=3664944&page=4 |accessdate=October 18, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110622121644/https://abcnews.go.com/TheLaw/Story?id=3664944&page=4 |archive-date=June 22, 2011 |url-status=dead }}</ref> After the committee hearing closed, the public learned that [[Anita Hill]], a [[University of Oklahoma]] law school professor, had accused Thomas of [[Sexual harassment|making unwelcome sexual comments]] when they had worked together.<ref>{{cite news |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=2101289|title=Nina Totenberg, NPR Biography|accessdate=May 31, 2008|publisher=NPR}}</ref><ref>{{cite news |title=Excerpt from Nina Totenberg's breaking National Public Radio report on Anita Hill's accusation of sexual harassment by Clarence Thomas.|url=http://jwa.org/feminism/_html/_transcripts/transcript_JWA071a.htm|accessdate=October 5, 2008|date=October 6, 1991|publisher=NPR}}</ref> Biden had known of some of these charges, but had initially shared them only with the committee because at the time Hill had been unwilling to testify.<ref name="aap08-bio" /> The committee hearing was reopened and Hill testified, but Biden did not permit testimony from other witnesses, such as a woman who had made similar charges and experts on harassment;<ref name="nyt-hill">{{cite news |url=https://thecaucus.blogs.nytimes.com/2008/08/23/biden-and-anita-hill-revisited/ |title=Biden and Anita Hill, Revisited |last=Phillips |first=Kate | newspaper=The New York Times |date=August 23, 2008 | accessdate=September 12, 2008}}</ref> Biden said he wanted to preserve Thomas's privacy and the hearings' decency.<ref name="mayer-abramson" /><ref name="nyt-hill" /> The full Senate confirmed Thomas by a 52–48 vote, with Biden opposed.<ref name="aap08-bio" /> Liberal legal advocates and women's groups felt strongly that Biden had mishandled the hearings and not done enough to support Hill.<ref name="nyt-hill" /> Biden later sought out women to serve on the Judiciary Committee and emphasized women's issues in the committee's legislative agenda.<ref name="aap08-bio" /> In 2019, he told Hill he regretted his treatment of her, but Hill said afterward she remained unsatisfied.<ref name="NYT-Stolberg-Hulse">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2019/04/25/us/politics/joe-biden-anita-hill.html|title=Joe Biden Expresses Regret to Anita Hill, but She Says 'I'm Sorry' Is Not Enough|last1=Stolberg|first1=Sheryl Gay|date=April 25, 2019|work=The New York Times|access-date=April 25, 2019|last2=Martin|first2=Jonathan|issn=0362-4331}}</ref>

Biden has helped craft many federal crime laws. He spearheaded the [[1994 Crime Bill]]; this included the [[Federal Assault Weapons Ban]]<ref>{{cite news |url=https://www.ft.com/content/412f47b0-5694-11e2-aad0-00144feab49a |title=Biden faces key role in second term |last=Fifield |first=Anna |newspaper=[[Financial Times]] |date=January 4, 2013}}</ref><ref name="time-cov-0113" /> and the [[Violence Against Women Act]],<ref>{{cite news|url=https://www.denverpost.com/2014/09/19/biden-men-who-dont-stop-violence-against-women-are-cowards/ |title=Biden: Men who don't stop violence against women are "cowards" |last=Finley|first=Bruce |newspaper=The Denver Post |date=September 19, 2014 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151013133013/http://www.denverpost.com/environment/ci_26568257/vice-president-biden-denver-discuss-domestic-violence-issues |archivedate=October 13, 2015}}</ref> which he has called his most significant legislation.<ref>{{cite web |url=http://biden.senate.gov/issues/issue/?id=975b0cf4-ce25-42cc-b63d-072fb81e8618 | title=Domestic Violence | publisher=[[United States Senate|Biden senate website]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080822144642/http://biden.senate.gov/issues/issue/?id=975b0cf4-ce25-42cc-b63d-072fb81e8618|archivedate=August 22, 2008|accessdate=September 9, 2008}}</ref>

Biden was critical of [[United States Office of the Independent Counsel|Independent Counsel]] [[Kenneth Starr]] during the 1990s [[Whitewater controversy]] and [[Lewinsky scandal]] investigations, saying "it's going to be a cold day in hell" before another independent counsel would be granted similar powers.<ref>''Almanac of American Politics'' 2000, p. 372.</ref> He voted to acquit during the [[impeachment of President Clinton]].<ref>{{cite news |url=https://edition.cnn.com/ALLPOLITICS/stories/1999/02/12/senate.vote/ |title=How the senators voted on impeachment |work=CNN |date=February 12, 1999 }}</ref>

As chairman of the [[International Narcotics Control Caucus]], Biden wrote the laws that created the U.S. "[[Drug Czar]]", who oversees and coordinates national drug control policy. In 2003, he introduced the [[RAVE Act|Reducing Americans' Vulnerability to Ecstasy Act]]. He worked to control "[[date rape]] drugs" such as [[flunitrazepam]], party drugs such as [[MDMA|ecstasy]] and [[ketamine]], and commonly abused [[steroid]]s such as [[androstenedione]].<ref name="aap08-bio" />
-->
=== სენატის საგარეო საქმეთა კომიტეტი ===
[[File:Bill Clinton and officials on Air Force One.jpg|thumb|upright=1.2|right|სენატორი ბაიდენი და პრეზიდენტი [[ბილ კლინტონი]] [[ბოსნია და ჰერცეგოვინა]]ში ოფიციალური ვიზიტის დროს 1997 წლის დეკემბერში.]]
[[File:Colin Powell, Joe Biden, and Jesse Helms.gif|thumb|upright=1.2|right|ბაიდენი, [[კოლინ პაუელი]] და [[ჯესი ჰელმსი]] 2011 წლის ოქტომბერში.]]
[[File:Joe Biden addresses the press after having a brief meeting with Iraq's interim Prime Minister lyad Allawi.jpg|thumb|right|upright=1.2|ბაიდენის მიმართვა ერაყის დროებით გარდამავალ პრემიერ-მინისტრთან [[აიად ალავი]]სთან ბაღდადში 2004 წელს.]]

ბაიდენი წლების განმავლობაში აშშ-ის სენატის საგარეო ურთიერთობების კომიტეტის წევრი. კომიტეტში წმაყვანი როლი მან 1997 წლიდან დაიკავა, ხოლო კომიტეტის თავმჯდოამრე 2001-2003 და 2007-2009 წლებში იყო.<ref name="aap08-365" /> მისი პოზიციები, როგორც წესი, [[ლიბერალური ინტერნაციონალიზმი|ლიბერალური ინტერნაციონალიზმის]] გავლენით ხასიათდებოდა.<ref name="nyt-foreign">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2008/08/24/world/americas/24iht-policy.4.15591832.html | title=In Biden, Obama chooses a foreign policy adherent of diplomacy before force | last=Gordon|first=Michael R. | newspaper=The New York Times | date=August 24, 2008 | accessdate=November 5, 2009 | authorlink=Michael R. Gordon}}</ref><ref name="lat-foreign" /> ბაიდენი ახერხებდა რესპუბლიკელებთან თანამშრომლობას და მოუწია საკუთარი პარტიის პოზიციების ელემენტების წინააღმდეგ წასვლაც.<ref name="aap08-365" /><ref name="lat-foreign" /> ბაიდენი ასევე იყო [[NATO]]-ს ზედამხედველობის ჯგუფის ხელმძღვანელი.<ref>{{cite news |url=https://www.nato.int/docu/review/1997/9705-05.htm |title=Transatlantic relations: Stormy weather on the way to enlargement? |last=Sloan |first=Stanley |work=NATO Review |date=October 1997 |accessdate=August 29, 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191104025001/https://www.nato.int/docu/review/1997/9705-05.htm |archivedate=ნოემბერი 4, 2019 }}</ref> სენატში ყოფნის დროს ბაიდენი შეხვდა 60 ქვეყნისა და საერთაშორისო ორგანიზაციის 150 ლიდერს.<ref>{{cite news |url=http://voices.washingtonpost.com/44/2008/09/23/meetings_with_foreign_leaders.html |title=Meetings with Foreign Leaders? Biden's Been There, Done That |last=Kessler |first=Glenn |newspaper=The Washington Post |date=September 23, 2008 |accessdate=November 5, 2009 |authorlink=Glenn Kessler (journalist) |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120112112314/http://voices.washingtonpost.com/44/2008/09/23/meetings_with_foreign_leaders.html |archivedate=იანვარი 12, 2012 }}</ref> ამავე დროს მას ასევე უწევდა ევროპის საქმეთა ქვეკომიტეტის თავმჯდომარეობა.<ref name="nyt-foreign" />

ბაიდენმა, სენატის 55-დან 45 დემოკრატთან ერთად, არ დაუჭირა მხარი [[სპარსეთის ყურის ომი (1990-1991)|1990-1991 წლების სპარსეთის ყურის ომს]].<ref name="lat-foreign">{{cite news |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2008-aug-24-na-foreignpol24-story.html |title=Joe Biden respected—if not always popular—for foreign policy record |last1=Richter |first1=Paul |last2=Levey |first2=Noam N. |newspaper=Los Angeles Times |date=August 24, 2008 |accessdate=November 5, 2009 }}</ref> მას ასევე არ მოსწონდა ის გარემოება, რომ [[ერაყი]]ს წინააღმდეგ შექმნილ კოალიციაში თითქმის მთელი ტვირთი ამერიკამ იტვირთა.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/1991/01/13/world/confrontation-gulf-congress-acts-authorize-war-gulf-margins-are-5-votes-senate.html |title=Congress Acts to Authorize War in Gulf |last=Clymer |first=Adam |newspaper=The New York Times | date=January 13, 1991 | authorlink=Adam Clymer}}</ref>

ბაიდენი აქტიურად ჩაერთო ყოფილი [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] საკითხებში [[იუგოსლავიის ომები]]ს ერთ-ერთ ეპიზოდში - 1991 წლის [[ომი ხორვატიის დამოუკიდებლობისათვის|ხორვატიის დამოუკიდებლობისთვის ომში]] - [[სერბები]]ს მიერ ჩადენილი დანაშაულების შესწავლის შემდეგ.<ref name="nyt-foreign" /> [[ბოსნიის ომი|ბოსნიაში შეიარაღებული კონფლიქტის]] დაწყების შემდეგი ბაიდენმა ერთ-ერთმა პირველმა დაუჭირა მხარი [[ბილ კლინტონის]] ''[[Lift and strike]]'' ფოლისის, რაც მოიცავდა ემბარგოს შეიარაღებაზე, [[ბოსნიაკები]]ს გადამზადებასა და [[NATO]]ს ძალების წერტილოვან საჰაერო დარტყმებსა და [[ომის დანაშაულები]]ს შესწავლას. <ref name="nyt-foreign" /><ref name="aap08-365" /> როგორც ჯორჯ ბუშ უფროსის, ასევე კლინტონის ადმინისტრაცია ფრთხილობდა ამ ფოლისის აღსრულებას, რადგანაც არ სურდა ბალკანეთში კონფლიქტების კიდევ უფრო გართულება.<ref name="nyt-foreign" /><ref name="lat-foreign" /> 1993 წელს ბაიდენი ჩავიდა ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე და ჩაატარა სამსაათიანი შეხვედრა [[სლობოდან მილოშევიჩი|სლობოდან მილოშევიჩთან]].<ref name="wapo-bosnia">{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/10/06/AR2008100602681.html | title=Biden Played Less Than Key Role in Bosnia Legislation | last=Kessler|first=Glenn | newspaper=The Washington Post | date=October 7, 2008 | accessdate=November 5, 2009 | authorlink=Glenn Kessler (journalist)}}</ref> ბაიდენი იხსენებდა, რომ შეხვედრაზე მან პირდაპირ უთხრა მილოშევიჩს: „მე მივიჩნევ, რომ თქვენ ხართ ომის დამნაშავე და უნდა წარსდგეთ სასამართლოს წინაშე“ ({{lang-en|I think you're a damn war criminal and you should be tried as one}}.<ref name="wapo-bosnia" /> ბაიდენი იყო 1992 წლის შესწორების ავტორი, რომელიც უბიძგებდა ბუშის ადმინისტრაციას ბოსნიელებისთვის შეიარაღების გადაცემისა და ბოსნაკების მომზადებაში წვლილის გაზრდისკენ. კლინტონის ადმინისტრაციის პერიოდში ბაიდენმა შედარებით ზომიერი პოზიცია დაიჭირა, თუმცა ხელი მოაწერა [[ბობ დოილი|ბობ დოილისა]] და [[ჯო ლიბერმანი]]ს ხისტ კანონპროექტს.<ref name="wapo-bosnia" /> აშშ-ის აქტიურმა ჩართულობის განაპირობა NATO-ს წარმატებული სამშვიდობო საქმიანობა.<ref name="nyt-foreign" /> ბალკანეთთან მიმართებაში საკუთარ პოზიციას ბაიდენი იხსენებდა, როოგრც სენატში საგარეო კომიტეტის საქმიანობისას მიღწეულ ყველაზე დიდ პიროვნულ წარმატებას.<ref name="lat-foreign" />

1998 წელს ჟურნალმა ''[[Congressional Quarterly]]'' დაასახელა ბაიდენი „12 ადამიანს შორის, რომლებმაც შეცვალეს სამყარო“ ({{lang-en|Twelve Who Made a Difference}}) მისი განსაკუთრებული როლის ხაზგასასმელად ისეთ საგარეოპოლიტიკურ საკითხებში, როგორიცაა [[ნატოს გაფართოება]], საგარეო საკითხებზე მომუშავე სახელმწიფო სტრუქტურების საქმიანობის გამართვა და რელიგიური ნიშნით ადამიანების დასჯის აღმოსაფხვრელად მიმართული ნაბიჯები.<ref name="state-10k">{{cite web |url=http://usinfo.state.gov/journals/itps/0301/ijpe/pj61bios.htm | title=Senator Joseph Biden (Democrat, Delaware) | publisher=[[U.S. State Department]] |date=March 2001 | accessdate=November 26, 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080712124319/http://usinfo.state.gov/journals/itps/0301/ijpe/pj61bios.htm |archivedate = July 12, 2008|url-status=dead}}</ref>

1999 წელს,  [[კოსოვოს ომი]]ს დროს, ბაიდენმა მხარი დაუჭირა [[ოპერაცია სამოკავშირეო ძალა|მოკავშირეების მიერ იუგოსლავიის დაბომბვას]]. <ref name="nyt-foreign" /> ბაიდენი, სენატორ [[ჯონ მაკ-კეინი|ჯონ მაკ-კეინთან]] ერთად იყო მაკ-კეინ-ბაიდენის კოსოვოს რეზოლუციის თანაავტორი, რომელშიც მოუწოდებდა პრეზიდენტ კლინტონს [[სლობოდან მილოშევიჩი]]ს რეჟიმის წინააღმდეგ ყველანაირი საჭირო ძალა გამოეყენებინა [[კოსოვო]]ში ეთნიკური ალბანელების წინააღმდეგ ძალადობის შესაჩერებლად.<ref name="lat-foreign" /><ref name="wsj082508">{{cite news | url=https://www.wsj.com/articles/SB121954185485266719 | title=Biden, McCain Have a Friendship—and More—in Common | last=Holmes | first=Elizabeth | newspaper=The Wall Street Journal | date=August 25, 2008 | accessdate=November 5, 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20151016194520/http://www.wsj.com/articles/SB121954185485266719 | archivedate=ოქტომბერი 16, 2015 }}</ref>

ბაიდენი იყო ავღანეთში ომის აქტიური მხარდამჭერი. ომთან დაკავშირებით მას ეკუთვნის სიტყვები „რაც არ უნდა დაგვიჯდეს, ეს უნდა გავაკეთოთ“ ({{lang-en|Whatever it takes, we should do it}}).<ref name=TNR.hawk>{{cite magazine|last1=Crowley|first1=Michael|title=HawkDown|url=https://newrepublic.com/article/politics/hawk-down|magazine=The New Republic|quote=Even before Obama announced his run for president, Biden was warning that Afghanistan, not Iraq, was the 'central front' in the war against Al Qaeda, requiring a major U.S. commitment. 'Whatever it takes, we should do it,' Biden said in February 2002.}}</ref> სენატის საგარეო ურთიერთობების კომიტეტის თავმჯდომარის პოსტზე 2022 წელს ბაიდენმა [[სადამ ჰუსეინი]] ეროვნული უსაფრთხოებისთვის საფრთხედ შერაცხა და აღნიშნა, რომ ეს საფრთხე უნდა განადგურებულიყო.<ref name="MTP04292007">{{cite news |url=http://www.nbcnews.com/id/18381961 |work=[[Meet the Press]] |title=MTP Transcript for April 29, 2007 |first=Tim|last=Russert |publisher=[[NBC News]] |date=April 29, 2007 |page=2 |author-link=Tim Russert }}</ref> 2002 წლის ოქტომბერში მან მხარი დაუჭირა [[ერაყის რეზოლუცია|ერაყის წინააღმდეგ სამხედრო ძალების გამოყენების ავტორიზაციის რეზოლუციას]], რომელმაც დართო აშშ-ს უფლება დაეწყო ოპერაცია ერაყში.<ref name="lat-foreign" /> როგორც კომიტეტის თავმჯდომარე, ბაიდენმა სენატში დაგეგმა სპეციალური მოსმენა, რომელზეც დაპატიჟა ექსპერტები საბოლოო გადაწყვეტილების მისაღებად.<ref>[https://www.theguardian.com/commentisfree/2020/feb/17/joe-biden-role-iraq-war Joe Biden championed the Iraq war. Will that come back to haunt him now?], ''[[The Guardian]]'', [[Mark Weisbrot]], February 17, 2020. Retrieved February 19, 2020.</ref>

მოგვიანებით ბაიდენმა გადააფასა ომის დაწყების აუცილებლობა, თუმცა ეწინააღდმეგებოდა აშშ ჯარების გამოყვანას.<ref name="lat-foreign" /><ref name="wapo-bosnia" /> ის იზიარებდა იმ მოსაზრებას, რომ აუცილებელი იყო ოკუპაციისთვის კომპენსაციის გაწევა, თუმცა ფიქრობდა, რომ აუცილებელი იყო ომის ინტერნაციონალიზაცია. ის ასევე მიიჩნევდა, რომ ბუშის ადმინისტრაციამ ამერიკელე ხალხს კონფლიქტში ძალიან მაღალი ფასი გადაახდევინა. <ref name="aap08-365">''Almanac of American Politics'' 2008, p. 365.</ref><ref name="wsj082508" />  2006 წლის ბოლოსთვის ბაიდენმა ჩამოაყალიბა საბოლოო პოზიცია ერაყის ომთან დაკავშირებით. ის აქტიურად ეწინააღდმდეგებოდა 2007 წელს<ref name="lat-foreign" /><ref name="wapo-bosnia" /> გენერალ [[დევიდ პეტრიუსი]]ს სურვილს, მნიშვნელოვნად გაეზარდა ამერიკული კონტინგენტის რიცხვი.<ref name="nytm-traub">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2009/11/29/magazine/29Biden-t.html | title=After Cheney | last=Traub|first=James | magazine=[[The New York Times Magazine]] | date=November 24, 2009 | page=MM34 | authorlink=James Traub}}</ref> ბაიდენი ასევე მხარს უჭერდა ერაყის ფედერალიზაციას და სამი ეთნიკური ჯგუფისგან შემდგარ სუბიექტებად ტრანსფორმაციას.<ref name="Divided">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2007/08/19/weekinreview/19shanker.html | title=Divided They Stand, but on Graves | first=Thom|last=Shanker | newspaper=The New York Times | date=August 19, 2007}}</ref> <!--In November 2006, Biden and [[Leslie H. Gelb]], president emeritus of the [[Council on Foreign Relations]], released a comprehensive strategy to end [[Civil war in Iraq (2006-07)|sectarian violence in Iraq]].<ref name="LAT20071001">{{cite news |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2007-oct-01-fg-iraq1-story.html |first1=Ned |last1=Parker |first2=Raheem |last2=Salman |title=U.S. vote unites Iraqis in anger |newspaper=Los Angeles Times |date=October 1, 2007 }}</ref> Rather than continuing the present approach or withdrawing, the plan called for "a third way": federalizing Iraq and giving [[Kurd]]s, [[Shiite]]s, and [[Sunni Islam|Sunnis]] "breathing room" in their own regions.<ref name="witcover" />{{rp|572–573}} In September 2007, a non-binding resolution endorsing such a scheme passed the Senate,<ref name="LAT20071001" /> but the idea was unfamiliar, had no political constituency, and failed to gain traction.<ref name="nytm-traub" /> Iraq's political leadership denounced the resolution as ''de facto'' partitioning of the country, and the [[Embassy of the United States in Baghdad|U.S. Embassy in Baghdad]] issued a statement distancing itself from it.<ref name="LAT20071001" />

In March 2004, Biden secured the brief release of Libyan democracy activist and [[political prisoner]] [[Fathi Eljahmi]], after meeting with leader [[Muammar Gaddafi]] in [[Tripoli]].<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2004/12/27/international/africa/27libya.html | title=For a Critic, Libya's Nascent Openness Doesn't Apply | last=Smith|first=Craig S. | newspaper=The New York Times | date=December 27, 2004 | accessdate=November 5, 2009 | authorlink=Craig S. Smith}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/11/15/AR2006111501576_pf.html | title=Support Builds for Libyan Dissident | last=Boustany|first=Nora | newspaper=The Washington Post | date=November 16, 2006 | accessdate=November 5, 2009}}</ref> In May 2008, he sharply criticized President [[George W. Bush]] for a speech to [[Israel]]'s [[Knesset]] in which he compared some Democrats to Western leaders who [[Munich Agreement|appeased Hitler before World War{{nbsp}}II]]; Biden called the speech "bullshit", "malarkey", and "outrageous". He later apologized for his language.<ref>{{cite news |url=https://edition.cnn.com/2008/POLITICS/05/15/bush.dems/index.html |title=Dems fire back at Bush on 'appeasement' statement |last=Henry |first=Ed |work=CNN |date=May 16, 2008 |accessdate=September 2, 2008}}</ref>
-->

== ვიცე-პრეზიდენტი (2009–2017) ==
=== საქართველო ===
[[ფაილი:ჯო ბაიდენის გამოსვლა საქართველოს პარლამენტში.ogg|მინი|ჯო ბაიდენის გამოსვლის ამონარიდები საქართველოს პარლამენტში.]]
[[2009]] წლის 22 ივლისს ჯო ბაიდენი ორდღიანი ვიზიტით [[საქართველო]]ს ესტუმრა. [[თბილისის აეროპორტი|თბილისის აეროპორტში]] სტუმარს დახვდნენ საქართველოს პრემიერ-მინისტრი [[ნიკოლოზ გილაური]], საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილე [[გიგა ბოკერია]], საქართველოში აშშ-ის ელჩი [[ჯონ ტეფტი]] და სხვა ოფიციალური პირები. საღამოს, ბაიდენის პატივსაცემად, საქართველოს პრეზიდენტის [[მიხეილ სააკაშვილი]]ს ინიციატივით [[ავლაბრის რეზიდენცია]]ში გაიმართა ოფიციალური ვახშამი. როგორც ბაიდენმა განაცხადა, „აშშ-ის მხარდაჭერა საქართველოსადმი კვლავაც გაგრძელდება და ქვეყანაში დემოკრატიის მშენებლობის პროცესს მთელი მსოფლიო თვალს ადევნებს“. იმ დღესვე პრეზიდენტის ავლაბრის რეზიდენციაში კონცერტი გაიმართა. მეორე დღეს ბაიდენმა ოფიციალური შეხვედრები გამართა. პრეზიდენტ სააკაშვილის გარდა, იგი შეხვდება ოპოზიციის ლიდერებს და სიტყვით გამოვიდა [[საქართველოს პარლამენტი|საქართველოს პარლამენტში]].<ref>{{Cite web | url = https://www.radiotavisupleba.ge/a/1783015.html | title = ჯო ბაიდენი საქართველოს ესტუმრა | publisher = „რადიო თავისუფლება“. ''radiotavisupleba.ge'' | date = 2009-07-22 | accessdate = 4 ნოემბერი, 2020}}</ref> საქართველოს პრეზიდენტმა ამერიკელი სტუმარი [[წმინდა გიორგის სახელობის გამარჯვების ორდენი|წმინდა გიორგის სახელობის გამარჯვების ორდენით]] დააჯილდოვა.<ref>{{Cite web | url = https://www.radiotavisupleba.ge/a/1832358.html | title = ჯოზეფ ბაიდენი თბილისში | publisher = „რადიო თავისუფლება“. ''radiotavisupleba.ge'' | date = 2009-07-23 | accessdate = 4 ნოემბერი, 2020}}</ref>

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{ვიკიციტატა}}
* {{commons-inline|Joe Biden|ჯო ბაიდენი}}
* [https://joebiden.com/ ბაიდენის საპრეზიდენტო კამპანიის ოფიციალური საიტი]
* [https://obamawhitehouse.archives.gov/vp ბიოგრაფია ობამას ადმინისტრაციის საიტზე]
{{ბრიტანიკა|Joe-Biden}}
* {{Twitter|joebiden}}
* {{Instagram|joebiden}}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{დიდი რვიანის ლიდერები}}
{{დიდი შვიდიანის ლიდერები}}
{{აშშ-ის პრეზიდენტები}}
{{აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტები}}
{{ობამას კაბინეტი}}

{{DEFAULTSORT:ბაიდენი, ჯო}}
[[კატეგორია:აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის სენატორები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1942]]
[[კატეგორია:დაბადებული 20 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:XXI საუკუნის ამერიკელი მწერლები]]
[[კატეგორია:ინგლისელი ამერიკელები]]
[[კატეგორია:ფრანგი ამერიკელები]]
[[კატეგორია:ირლანდიელი ამერიკელები]]
[[კატეგორია:ამერიკელი მემუარისტები]]