იხილეთ წყარო გვერდისთვის ჰედი ლამარი

{{ინფოდაფა პიროვნება
| ფერი = 
| სახელი = ჰედი ლამარი
| ფოტო = Hedy Lamarr 1939 crop.jpg
| ფოტოს სიგანე = 200პქ
| წარწერა = ჰედი ლამარი (1939)
| დაბსახელი = ჰედვიგ ევა მარია კიესლერი
| დაბთარიღი  = [[9 ნოემბერი]], [[1914]]
| დაბადგილი = [[ვენა]], [[ავსტრია]]
| გარდთარიღი = [[19 იანვარი]], [[2000]]<br />(86 წლის)
| გარდადგილი = [[ორლანდო]], [[ფლორიდა]], [[აშშ]]
| სხვა სახელები= 
| აქტიურობის წლები = [[1930]] – [[1958]]
| მეუღლეები= [[ფრიდრიხ მანდლი]]<br />(1933 - 1937)<br />(განქორწინებული) <br /> [[ჯინ მარკი]]<br />(1939 - 1941) <br />(განქორწინებული, 1 შვილი)<br />[[ჯონ ლოდერი (მსახიობი)|ჯონ ლოდერი]]<br />(1943 - 1947)<br />(განქორწინებული, 2 შვილი)<br />[[ტედი სტოფერი]]<br />(1951 - 1952)<br />(განქორწინებული)<br />ვ. ჰოვარდ ლი<br />(1953 - 1960)<br />(განქორწინებული)<br />ლუის ჯ. ბოიზი<br />(1963 - 1965)<br />(განქორწინებული)<br />
| მამა =
| საცხოვრებელი ადგილი=
| საიტი= [http://www.hedylamarr.com/ ოფიციალური საიტი]
| გამორჩეული როლები = 
| აკადემიის ჯილდოები= 
| ემმის ჯილდოები= 
| სხვა ჯილდოები=
| BAFTA ჯილდოები
| ოქროს გლობუსის ჯილდოები
| ტონის ჯილდოები
}}

'''ჰედი ლამარი''' ({{lang-en|Hedy Lamarr;}} დ. [[9 ნოემბერი]], [[1914]] — გ. [[19 იანვარი]], [[2000]]) — [[ავსტრიელები|ავსტრიელ]]-[[ამერიკელები|ამერიკელი]] მსახიობი, MGM-ის ოქროს ხანის პერიოდის ერთ-ერთი დიდებული ვარსკვლავი. ლამარი ასევე გამომგონებელიც იყო, იგი ერთ-ერთი მათგანია, ვინც განფენილობის სპექტრის კომუნიკაციების ადრეული ტექნიკა გამოიგონა, რაც კომპიუტერამდელი ეპოქიდან დღევანდელ დღემდე უკაბელო კომუნიკაციის სხვადასხვა ფორმების საწყისია.<ref name="EFF1997">{{cite press release
  | title =კინო-ლეგენდა ჰედი ლამარს EFF-ის მეექვსე წლიურ პიონერთა დაჯილდოებაზე სპეციალური ჯილდო გადაეცემა
  | publisher =ელექტრონული სასაზღვრო ფონდი
  | date =11 მარტი, 1997
  | url =http://www.eff.org/awards/pioneer/1997.php
  | accessdate =4 ივლისი, 2007
  | archiveurl =https://web.archive.org/web/20080518225429/http://w2.eff.org/awards/pioneer/1997.php
  | archivedate =2008-05-18
  }}</ref>
== ადრეული წლები ==
ჰედი [[ვენა]]ში, ავსტია-უნგრეთში დაიბადა, როგორც ჰედვიგ ევა მარია კიესლერი. ის იყო ებრაელი მშობლების - [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტელ]] პიანისტ გერტრუდისა და ლემბერგში დაბადებული, წარმატებულ ბანკის მმართველ ემილ კიესლერის ერთადერთი შვილი.<ref>{{Cite web |url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-78975068.html |title=HighBeam-ის გამოკვლევა |accessdate=2011-06-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110812050144/http://www.highbeam.com/doc/1G1-78975068.html |archivedate=2011-08-12 }}</ref><ref>{{cite news|url=http://nl.newsbank.com/nl-search/we/Archives?p_product=AK&s_site=ohio&p_multi=AK&p_theme=realcities&p_action=search&p_maxdocs=200&p_topdoc=1&p_text_direct-0=0EB6D5639CBDD2C6&p_field_direct-0=document_id&p_perpage=10&p_sort=YMD_date:D&s_trackval=GooglePM|title=ძიების შედეგები}}</ref>  მისი მამა ვენაში ჰოლოკოსტამდე გარდაიცვალა.

10 წლის ასაკში მან ბალეტი და პიანინოზე დაკვრა ისწავლა. როდესაც [[ბერლინი|ბერლინში]] მაქს რეინჰარდთან მუშაობდა, ის მას მოიხსენიებდა როგორც „ყველაზე მშვენიერი ქალი ევროპაში“. მალე მოზარდმა გოგონამ ისეთ ვარსკვლავებთან, როგორებიცაა ჰეინზ რუჰმანი და ჰანს მოსერი,  გერმანულ ფილმებში აღსანიშნავი როლები შეასრულა.

== კარიერა ==
[[ფაილი:Hedy Lamarr in Come Live With Me trailer.JPG|thumb|left|ჰედი ლამარი ფილმში "მოდი ჩემთან იცხოვრე" (1941)]]
ადრეულ [[1933]] წელს მან მონაწილეობა მიიღო გუსტავ მახატის გახმაურებულ ფილმში "ექსტაზი", რომელიც იყო [[პრაღა]]ში გადაღებული [[ჩეხოსლოვაკია|ჩეხოსლოვაკური]] ფილმი და რომელშიც მან სიყვარულსმისწრაფებული ახალგაზრდა ცოლი განასახიერა, რომელსაც გულგრილი ხანში შესული ქმარი ჰყავდა. მისი სახის ე.წ. ქლოუზ-აფებმა და გრძელმა კადრებმა, სადაც ის ტყეში შიშველი დარბის ფილმს სკანდალური რეპუტაცია შესძინა. ეს იყო დაახლოებით ოცდაათი წლით ადრე, სანამ კინოში სიშიშვლე ჩვეული გახდებოდა.

1933 წლის [[10 აგვისტო]]ს ის ფრიდრიხ მანდლზე დაქორწინდა, რომელიც ქალაქ ვენის მკვიდრი და მასზე 13 წლით უფროსო იყო. თავის ავტობიოგრაფიაში „ექსტაზი და მე“ ლამარმა მანდლი დაახასიათა, როგორც ძლიერ კონტროლიორი მამაკაცი, რომელიც მას ხანდახან თავიანთ დიდ სახლში გამოკეტავდა ხოლმე. ის ყიდულობდა „ექსტაზის“ იმდენ ასლს, რამდენსაც კი იპოვნიდა და ამით პროტესტს უცხადებდა ჰედის მიერ ფილმში მონაწილეობის მიღებასა და „გამომეტყველებას მის სახეზე“ (მოგვიანებით ლამარმა აღნიშნა, რომ ფილმში ვნების გამომხატველობა იყო შედეგი იმისა, რომ რეჟისორი ქინძისთავს არსობდა).<ref name=Independent>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/film-and-tv/features/the-ecstasy-488903.html |title=ექსტაზი |publisher=''[[The Independent]]'' |date=30 იანვარი, 2005 |accessdate=2008-02-21 | location=ლონდონი}}</ref>

მანდლი მას ხელს უშლიდა სამსახიობო კარიერის გაგრძელებაში და ამის მაგივრად ტექნიკოსებთან და ბიზნეს პარტნიორებთან შეხვედრებზე დაჰყავდა. ამ შეხვედრებზე მათემატიკური ნიჭის მქონე ლამარმა სამხედრო ტექნოლოგია შეისწავლა. თუ ის შეხვედრაზე არ წავიდოდა, მაშინ სასახლეში უნდა დარჩენილიყო. მან მოგვიანებით აღნიშნა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ მანდლი ნახევრად ებრაელი იყო, მას ნაცისტ მრეწველებთან შეხმატკბილებული ურთიერთობა ჰქონდა, რის გამოც თავად ჰედი ბრაზობდა. „ექსტაზსა და მეში“ ლამარმა დაწერა, რომ დიქტატორები [[ბენიტო მუსოლინი]] და [[ადოლფ ჰიტლერი]] მანდლის დიდ წვეულებებს ესწრებოდნენ ხოლმე. ჰედიმ აღნიშნა, რომ [[1937]] წელს მან თავის ერთ-ერთ მოახლედ გაასაღა თავი და [[პარიზი|პარიზში]] ჩაფრინდა, სადაც განქორწინება გააფორმა, შემდეგ კი [[ლონდონი|ლონდონში]] გადავიდა. სხვა ვერსიის თანახმად, მან დაითანხმა მანდლი, რომ წვეულებაზე დასწრების ნება მიეცა, რომელზეც თავისი ყოველი ძვირადღირებული სამკაული ეკეთა. შემდეგ მოახლის დახმარებით მოწამლა და სამკაულებთან ერთად ის ქვეყნიდან გააქცია.

== ჰოლივუდი ==
თავდაპირველად ის პარიზში ჩავიდა, შემდეგ ლონდონში ლუის ბ. მეიერს შეხვდა. სამსახურში აყვანის შემდეგ მისი მოთხოვნით სახელი შეიცვალა, როგორც ჰედი ლამარი. გვარი მუნჯი კინოს მშვენიერ კინოვარსკვლავ ბარბარა ლა მარის პატივსაცემად აირჩია,<ref name=Independent/> რომელიც [[1926]] წელს წამლების ზედმეტი დოზის მიღებით გარდაიცვალა.
[[ფაილი:Her Highness and the Bellboy trailer.JPG|thumb|right|200px|ჰედი ლამარი და რობერტ ჰადსონ უოკერი ფილმში "მისი უდიდებულესობა და მეკორიდორე“ (1945)]]
ჰოლივუდის ფილმებში ის ჩვეულებრივ გლამურულ და მაცდურ ქალებს თამაშობდა. მისი ამერიკული დებიუტი ფილმში „ალგიერები“ ([[1938]]) შედგა. ასევე, მის ბევრ ფილმს შორისაა „ბუმის ქალაქი“ ([[1940]]), „თეთრი კარგო“ ([[1942]]) და „ბრტყელი ნამცხვარი“ (1942), რომელიც [[ჯონ სტაინბეკი]]ს რომანზეა დაფუძნებული. „თეთრი კარგო“ - ლამარის ერთ-ერთი დიდი ჰიტი MGM-ში, შეიცავს მის ყველაზე ცნობილ კინო-გამონათქვამს: „Tondelayo make tiffin“. [[1941]] წელს მან ჰოლივუდის სხვა ლამაზმანებთან - [[ლანა ტერნერი|ლანა ტერნერთან]] და [[ჯუდი გარლანდი|ჯუდი გარლანდთან]] ერთან ითამაშა მუსიკალურ ექსტრავაგანზაში „ზიგფილდის გოგონა“.

ჰედიმ [[1940]]-დან [[1949]] წლამდე 18 ფილმში მიიღო მონაწილეობა და ამ დროისათვის ორი შვილიც გააჩინა ([[1945]]-სა და [[1947]]-ში). მან 1945 წელს MGM-ი დატოვა. ლამარს ყველაზე დიდი წარმატება დელილას როლმა მოუტანა სესილ ბ. დემილის ფილმში „სამსონი და დელილა“, რომელიც 1949 წლის ყველაზე შემოსავლიანი ფილმია და რომელშიც ძლევამოსილ ბიბლიურ პერსონაჟს ვიქტორ მეტური ანსახიერებს. ბობ ჰოუპთან ერთად კომედიაში „ჩემი საყვარელი ჯაშუში“ ([[1951]]) თამაშის შემდეგ კი მისმა კარიერამ რატომღაც დაღმასვლა განიცადა. [[1950]] წლის შემდეგ ის ფილმებში სპორადულად ჩნდებოდა. მისი ერთ-ერთი ბოლო როლი იყო [[ჟანა დ'არკი]]ს განსახიერება ირვინ ალენის კრიტიკულ ქარცეცხლში გამოვლილ ფილმში „ადამიანთა მოდგმის ისტორია“ ([[1957]]).

[[ფაილი:Hedy Lamarr in The Conspirators.jpg|thumb|left|220px|ჰედი ლამარი ფილმში „შეთქმულები“ (1944)]]

მისი ავტობიოგრაფიის „ექსტაზი და მე“ ([[1967]]) გამოცემა მოხდა დაახლოებით ერთი წლის შემდეგ, რაც ის მაღაზიის ძარცვაში დაადანაშაულეს და რაც [[ენდი უორჰოლი]]ს მოკლემეტრაჟიანი ფილმი „ჰედი“ ([[1966]]) გამოვიდა, რომელიც ასევე ცნობილია სახელწოდებით „მაღაზიის ქურდი“. მაღაზიის ქურდობის ჯარიმები დაემთხვა ეკრანზე დაბრუნების ჩავარდნილ მცდელობას, რაც ფილმით „დააფიქსირე დედიკო მკვდარი“ (1966) უნდა მომხდარიყო. როლი კი მის ნაცვლად [[ზა ზა გაბორი|ზა ზა გაბორს]] მისცეს. „ექსტაზი და მე“ დაღვრემილი განწყობით იწყება:

„ბოლოხან საღამოს სახლში მარტო ვზივარ, ვიტანჯები და ვფიქრობ პოლიციაში ჩემს განაჩენზე, იმ ინციდენტის გამო, რაც მაღაზიაში მოხდა და იმაზე, რომ ფილმში ზა ზა გაბორმა ჩამანაცვლა (წარმოიდგინეთ რამდენად ესიამოვნა ეს ეგოს!) მივხვდი, რომ ნაშოვნი მაქვს - და დახარჯული - რაღაც ოცდაათი მილიონი დოლარი. თუმცა ამ დღის დასაწყისში Schwab's-ის აფთიაკში სენდვიჩის თანხის გადახდა ვერ შევძელი“.

== სიხშირის აჩქარების განფენილობის სპექტრის გამოგონება ==
კომპოზიტორი ჯორჯ ანთეილი, რომელიც გერმანელი იმიგრანტების ვაჟი და ლამარის მეზობელი იყო, ცდებს ატარებდა მუსიკალური ინსტრუმენტების ავტომატურ კონტროლზე, რაც მის მიერ Ballet Mecanique-ისათვის დაწერილ მუსიკას შეიცავდა, რომელიც თავდაპირველად ფერნანდ ლეგერის [[1924]] წლის აბსტრაქტული ფილმისათვის დაიწერა. ამ მუსიკას რამდენიმე პიანინო სჭირდებოდა, რომლებიც ერთდროულად დაუკრავდნენ.

1941 წლის ივნისში ანთეილმა და ლამარმა ერთად წარმოადგინეს საიდუმლო კომუნიკაციის სისტემის (secret communication system) იდეა. 1942 წლის [[11 აგვისტო]]ს ამერიკის შეერთებული შტატების ნომერ 2,292,387-ე პატენტი უბოძეს ჯორჯ ანთეილსა და „ჰედი კიესლერ მარკის“ (რაც ლამარის იმდროინდელი საქორწინო სახელი იყო). ეს სიხშირის აჩქარების ადრეული ვერსია იყენებდა პიანინოს რულონს, რათა 88 სიხშირეს შორის შეცვლილიყო და იყო ნაგულისხმევი, რომ გაეკეთებინა რადიო-ორიენტირებული ტორპედები, რაც გაართულებდა მოწინააღმდეგეთათვის დეტექტირებასა და რადიოსიგნალის ჩახშობას.

ეს იდეა აშშ-ში [[1962]] წლამდე არ შესრულდა, ხოლო ამ წელს ის ამერიკის სამხედრო გემების მიერ იქნა გამოყენებული [[კუბა|კუბის]] ბლოკადის დროს,<ref>[http://www.ieee.org/web/aboutus/history_center/biography/lamarr.html IEEE - ჰედი ლამარი, 1914 - 2000<!-- Bot generated title -->]</ref>  მას შემდეგ, რაც პატენტის ვადა გასული იყო. ამ გამოგონების შესახებ ნაკლებად იყო ცნობილი [[1997]] წლამდე, როდესაც ელექტრონულმა სასაზღვრო ფონდმა ლამარს ამ წვლილისათვის ჯილდო გადასცა.<ref name="EFF1997" /> ცნობილია, რომ [[1998]] წელს ოტავას უკაბელო ტექნოლოგიების დეველოპერმა Wi-LAN, Inc.-მა „ლამარისგან გაუმჟღავნებელი თანხის ოდენობით პატენტის 49 პროცენტიანი წილი შეიძინა“ (ელიზა შმიდკუნზი, „GNSS-ის შიგნით“),<ref>დამკვრელი პიანინოები, სექს-სიმბოლო და პატენტი #2,292,387, GNSS-ის შიგნით სექტემბერი 2006 http://www.insidegnss.com/node/303 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160827181419/http://www.insidegnss.com/node/303 |date=2016-08-27 }}</ref>  თუმცა ვადაგასულ პატენტებს ეკონომიკური ღირებულება არ გააჩნია. ანთეილი [[1959]] წელს გარდაიცვალა.

ლამარისა და ანთეილის სიხშირის აჩქარების იდეა თანამედროვე განფენილობის სპექტრის საკომუნიკაციო ტექნოლოგიის საფუძველს წარმოადგენს, ისეთი როგორებიცაა COFDM, რომელიც გამოყენებულია Wi-Fi-ის ქსელურ კავშირებში და CDMA, რომელიც გამოყენებულია ზოგ უკაბელო ტელეფონებში.<ref>{{Cite web |url=http://people.deas.harvard.edu/~jones/cscie129/nu_lectures/lecture7/hedy/lemarr.htm |title=MicroTimes: განფენილობის სპექტრის დაბადება<!-- Bot generated title --> |accessdate=2011-06-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070711173529/http://people.deas.harvard.edu/~jones/cscie129/nu_lectures/lecture7/hedy/lemarr.htm |archivedate=2007-07-11 }}</ref> ჩანს, რომ ბლექველის, მარტინისა და ვერნემის [[1920]] წლის პატენტმა - საიდუმლო კომუნიკაციის სისტემამ (Secrecy Communication System) საფუძველი დაუდო ლამარისა და ანთეილის პატენტს, რომელმაც გამოიმუშავა ტექნიკები ტორპედების ავტონომიურ კონტროლში.

ლამარს სურდა, რომ გამომგონებელთა ნაციონალური საკონსულოს წევრი გამხდარიყო, თუმცა მას უთხრეს, რომ ის უკეთ დაეხმარებოდა საომარ ძალისხმევას თავისი ვარსკვლავური სტატუსის გამოყენებით საომარი ობლიგაციების გაყიდვაში. ერთხელ მან მხოლოდ ერთ საღამოზე 7,000,000 დოლარის მოგროვება შეძლო.

1990-იანების დროს რამდენიმე წლის განმავლობაში პროგრამა CorelDRAW-ის კომპლექტის ყუთები გაფორმებული იყო ჰედი ლამარის დიდი დახატული სურათით, რაც მისი კომპიუტერამდელი მეცნიერული აღმოჩენების პატივსაცემად იყო გაკეთებული. სწორედ ამ სურათებმა გაიმარჯვეს CorelDRAW-ის წლიურ პროგრამების კომპლექტის გარეკანის დიზაინის შეჯიბრში. ლამარმა კი კორელს სურათის ნებართვის გარეშე გამოყენებისათვის უჩივლა. კორელი კი შეეკამათა, იმ მოტივით, რომ ლამარი არ ფლობდა სურათის უფლებებს. [[1999]] წელს მათ გაუმჟღავნებელ მორიგებას მიაღწიეს.<ref>{{Cite web |url=http://hedylamarr.at/news1e.html |title=UPI (7 აპრილი, 1998): „ჰედი ლამარი კორელს უჩივის“ |accessdate=2011-06-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110706092646/http://hedylamarr.at/news1e.html |archivedate=2011-07-06 }}</ref>

== უკანასკნელი წლები ==
ბოლო წლებში ლამარი საზოგადო ცხოვრებიდან წავიდა და [[ფლორიდა]]ში დასახლდა.

კინო-ინდუსტრიაში შეტანილი წვლილისათვის ჰედი ლამარს [[ჰოლივუდის დიდების ხეივანი|ჰოლივუდის დიდების ხეივანში]] ვარსკვლავი აქვს, რომელიც ჰოლივუდის ბულვარის ნომერ 6247-ში მდებარეობს.<ref>{{cite web|last=ჰოლივუდის კომერციის პალატა|first=|title=ჰოლივუდის დიდების ხეივნის განყოფილება|url=http://www.hollywoodchamber.net/icons/walk_directory.asp|accessdate=2007-07-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070623104547/http://www.hollywoodchamber.net/icons/walk_directory.asp|archivedate=2007-06-23}}</ref>
== პირადი ცხოვრება ==
[[1953]] წლის [[10 აპრილი|10 აპრილს]] ლამარი ამერიკის შეერთებული შტატების სრულუფლებიანი მოქალაქე გახდა.
=== ქორწინებები და რომანები ===
ის მცირე ხნით დანიშნული იყო გერმანელ მსახიობ ფრედ დოედერლეინზე და მოგვიანებით მსახიობ ჯორჯ მონტგომერიზე 1942 წელს.<ref>„ჰედი ლამარი დანიშნულია: 27 წლის ეკრანის ვარსკვლავი 25 წლის ჯორჯ მონტგომერის პატარძალი იქნება“, The New York Times, 25 მარტი 1942, გვ. 23</ref>  მისი მეუღლეები კი იყვნენ:
*ფრიდრიხ მანდლი ([[1900]] - [[1977]]), ქორწინებაში იმყოფებოდა 1933-დან 1937 წლამდე. Hirtenberger Patronen-Fabrik-ის მმართველი, რომელიც მოწინავე შეიარაღების ფირმა იყო და რომელიც მისი მამის - ალექსანდრ მანდლის მიერ იქნა დაარსებული. მანდლი, რომელიც ნაწილობრივ ებრაული წარმოშობის იყო, მხარს უჭერდა ასტროფაშიზმს, თუმცა არა ნაციზმს.
*ჯინ მარკი (1895 - 1980), სცენარისტი და პროდიუსერი, ქორწინებაში იმყოფებოდა 1939-დან 1941 წლამდე. ვაჟიშვილი (რომელიც განქორწინების შემდეგ, 1941 წელს იქნა აყვანილი) ჯეიმზ ლამარ მარკი (დ. 1939).<ref>„ჰედი ლამარმა პატარა ბიჭი იშვილა“, The New York Times, 5 ნოემბერი 1941, გვ. 30</ref>  როდესაც ლამარი და მარკი განქორწინდნენ, ჰედი ირწმუნებოდა, რომ თავიანთ ქორწინებაში ყოფნის დროს მათ ერთად მხოლოდ ოთხი საღამო გაატარეს და მოსამართლემ მას ურჩია, რომ ნებისმიერ მომავალ მეუღლესთან უფრო დიდი დრო გაეტარებინა, ვიდრე მხოლოდ ოთხი კვირა, რომლის განმავლობაშიც მარკის იცნობდა.
*ჯონ ლოდერი (1898 - 1988), მსახიობი, ქორწინებაში იმყოფებოდა 1943-დან 1947 წლამდე. ორი შვილი: ენტონი ლოდერი (დ. 1947) და დენის ლოდერი (დ. 1945). ლოდერმა ჰედის ვაჟი - ჯეიმზ ლამარ მარკი იშვილა და თავისი გვარი მისცა. ჯეიმზ ლამარ ლოდერმა 2000 წელს პრეტენზია გამოთქვა ჰედი ლამარის ანდერძზე, რომელიც მას არ იხსენიებდა. მოგვიანებით მან 50 000 დოლარის სანაცვლოდ საჩივარი გააუქმა. ენტონი ლოდერი ჩანს ევროპულ დოკუმენტურ ფილმში „ვეძახი ჰედი ლამარს“ ([[2004]]).<ref name="calling">[http://www.mischief-films.com/sub2.php?ID=1&S=E ვეძახი ჰედი ლამარს] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071205232850/http://www.mischief-films.com/sub2.php?ID=1&S=E |date=2007-12-05 }}, Mischief Films</ref>
*ერნესტ (ტედი) სტოფერი (1909 - 1991), ღამის კლუბის მფლობელი, რესტავრატორი და ყოფილი ჯგუფის ლიდერი, ქორწინებაში იმყოფებოდა 1951-დან 1952 წლამდე.
*ვ. ჰოვარდ ლი (1909 - 1981), ტექსასელი ნავთობმაგნატი, ქორწინებაში იმყოფებოდა 1953-დან 1960 წლამდე. 1960-ში ის კინოვარსკვლავ ჯინ ტაირნიზე დაქორწინდა.
*ლუის ჯ. ბოიზი (დ. 1920), ადვოკატი (მისი განქორწინების ადვოკატი), ქორწინებაში იმყოფებოდა 1963-დან 1965 წლამდე.

საბოლოო რომანი, რომელიც ნახსენებია წიგნში „ექსტაზი და მე“, არის იმ დროს, როდესაც ლამარი 50 წლის ასაკშია და გაცილებით ახალგაზრდა მამაკაცთანაა, რომელიც მხატვარია და პიერი ჰქვია. მას ლამარი ახასიათებს, როგორც „ძალიან სიმპათიური ახალგაზრდა მამაკაცი... ის მგრძნობიარე იყო, მე ის მაშინვე მომეწონა“. ამ რომანის პერიოდში ლამარი პიერთან ერთად მუშაობდა მის ნახატებზე და ერთგვარი ბოჰემური ცხოვრების სტილით ცხოვრობდა. „ახალ სახლში ელექტროენერგია ან გაზი არ გვქონდა და ყინვასავით სიცივე იყო. ვიპოვნიდით რამდენიმე სანთელს და გათბობის მცდელობაში მათ სიახლოვეს ვსხდებოდით... ჩვენ უბრალოდ ვხატავდით, ვსიყვარულობდით და ათასში ერთხელ ვჭამდით“.

=== სკანდალები ===
1965 წელს ლამარი ლოს-ანჯელესში მაღაზიაში ქურდობისათვის დააკავეს. საბოლოოდ დაკისრებული განაჩენი გაუქმდა. 1991 წელს ის იმავე მიზეზით ფლორიდაში დააკავეს, ამჯერად 21.48 დოლარის ღირებულების წამლებისა და თვალის წვეთების გამო. მან სასამართლოს "არავითარი გარჩევის" თხოვნით მიმართა, რათა მის წინაშე გამოჩენა თავიდან აერიდებინა, ხოლო იმ დაპირების სანაცვლოდ, რომ ერთი წლით ყოველგვარი კანონის დარღვევისაგან თავს შეიკავებდა, განაჩენი კიდევ ერთხელ მოუხსნეს.<ref>ორლანდო ''Sentinel'' (ოქტომბერი 24, 1991): "ჰედი ლამარს, თუ ის კანონმორჩილი დარჩება, განაჩენი არ ემუქრება" [http://articles.orlandosentinel.com/1991-10-24/news/9110240390_1_hedy-lamarr-tabscott-stealing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120324100819/http://articles.orlandosentinel.com/1991-10-24/news/9110240390_1_hedy-lamarr-tabscott-stealing |date=2012-03-24 }} წაკითხვის თარიღი: 2010-6-10</ref>

ავტობიოგრაფიის "ექსტაზი და მე" თანახმად, ერთხელ, როდესაც ფრიდრიხ მანდლისაგან გაქცევას ცდილობდა, საროსკიპოში შეიპარა და ცარიელ ოთახში დაიმალა. სანამ მისი ქმარი საროსკიპოს ათვალიერებდა, ოთახში კაცი შემოვიდა და მას მასთან სექსი ჰქონდა, რათა შეძლებოდა კვლავ დამალული დარჩენილიყო. საბოლოოდ გაპარვა მაშინ მოახერხა, როდესან ახალი მოახლე დაიქირავა, რომელიც მას წააგავდა. მან მოწამლა მოახლე და გამოიყენა მისი უნიფორმა, რათა გაქცეულიყო.<ref>ჰედი ლამარი, ლეო გილდთან და საი რაისთან, ''ექსტაზი და მე: ჩემი ქალური ცხოვრება'', ნიუ-იორკი: Bartholomew House, 1966</ref> ლამარმა მოგვიანებით გამომცემელს უჩივლა და ირწმუნებოდა, რომ წიგნში ბევრი ამბავი (რომელიც მოსამართლემ აღწერა, როგორც "ბინძური, გულისამრევი და საზიზღარი") თავისი უჩინარი მწერლის - ლეო გილდის მიერ იყო მოგონილი.<ref>"ჰედი ლამარი Halt Book-თან საქმეს აგებს", [[The New York Times]], 27 სექტემბერი, 1966, გვ. 74</ref><ref>"ლამარის ავტობიოგრაფია პლაგიატიზმის საქმის გარჩევას იწვევს", [[The New York Times]], თებერვალი, 1967, გვ. 18</ref>

ინტერვიუში, რომელიც ფილმ "მხურვალე უნაგირების" ([[1974]]) DVD-ის გამოცემაშია შეტანილი, მელ ბრუკსი ირწმუნება, რომ ჰედი ლამარი პროდიუსერების მიმართ სასამართლოში ჩივილით იმუქრებოდა. მისი თქმით მსახიობს სჯეროდა, რომ ფილმში განთავსებული "ჰედლი ლამარის" (Hedley Lamarr) ხუმრობა მისი პუბლიკაციის უფლებებს არღვევდა. ერთ სცენაში ბრუკსის გმირი ამბობს: "ჰედლი ლამარ, ეს 1874 წელია - შენ შეძლებ, რომ მას უჩივლო!". მელ ბრუკსი აღნიშნავს, რომ ყველაფერი მცირე თანხით მოგვარდა.
== გარდაცვალება და შემდეგ ==
[[ფაილი:John Hodiak and Hedy Lamarr in A Lady Without Passport trailer.JPG|200px|right|thumb|ჰედი ლამარი და ჯონ ჰოდიაკი ფილმში "ქალბატონი პასპორტის გარეშე" (1950)]]

ლამარი 2000 წლის 19 იანვარს კასელბერიში, ფლორიდაში ([[ორლანდო]]სთან ახლოს) გარდაიცვალა. ჰედის სურვილის თანახმად, ვაჟმა ენტონი ლოდერმა მისი ფერფლი ავსტრიაში წაიღო და ვიენერვალდის ტყეში გააბნია.<ref name="calling"/>

ჰედი ლამართან პაემანი არის ერთ-ერთი დაპირება, რითაც მიუზიკლში "საშინელებების პატარა მაღაზია" ოდრი სეიმურს აცდუნებს.

[[2003]] წელს [[ბოინგი]]ს კორპორაციამ რეკლამების სერია გააკეთა, რომლებშიც ჩანდა ჰედი ლამარი, როგორც მეცნიერების ქალი. მის კინო-კარიერასთან დაკავშირებით რეკლამებში არანაირი კომენტარი გაკეთებულა.<ref>აივენისი, 2003</ref>

[[2004]] წელს ვიდეო თამაშში Half-Life 2, რომელიც ცნობილ სახელებთან, ამბებთან და მეცნიერულ ფაქტებთან კავშირს შეიცავს, ექიმ კლაინერის საყვარელ შინაურ ცხოველს მსახიობის პატივსაცემად ლამარი დაარქვეს. თამაშში ექიმი კლაინერი შინაურ ცხოველს აღსანიშნავად იხსენიებს, როგორც ჰედი.

[[2005]] წელს გერმანულენოვან ქვეყნებში პირველი გამომგონებლის დღე ლამარის პატივსაცემად 9 ნოემბერს ჩატარდა, რაც მისი 92-ე დაბადების დღე იქნებოდა.

2010 წლის ნიუ-იორკის სახალხო ბიბლიოთეკის გამოფენა სახელწოდებით "ფოტოგრაფიის ოცდაათი წელი ნიუ-იორკის სახალხო ბიბლიოთეკაში" შეიცავს მკერდმოშიშვლებული ლამარის ფოტოს (დათარიღებული 1930 წლით), რომელიც ავსტრიაში დაბადებული ამერიკელი ფოტოგრაფის - ტრუდე ფლაიშმანის მიერაა გადაღებული.<ref>http://exhibitions.nypl.org/recollection/theme/women.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006031135/http://exhibitions.nypl.org/recollection/theme/women.html |date=2011-10-06 }}, წაკითხვის თარიღი: 19 ნოემბერი, 2010”</ref>

== ფილმოგრაფია ==
{{col-begin}}
{{col-break}}
*''Das Geld liegt auf der Straße'' (''ფული ქუჩაში'', [[1930]])
*''Die Frau von Lindenau'' (''შტორმი წყლის ჭიქაში'', [[1931]])
*''Die Abenteuer des Herrn O. F.'' (''მისტერ ო.ფ.-ის თავგადასავლები'', 1931)
*''Man braucht kein Geld'' (''ჩვენ ფული არ გვჭირდება'', [[1932]])
*''Ekstase / Symphonie der Liebe'' (''[[ექსტაზი (ფილმი)|ექსტაზი]]'', [[1933]])
*''[[ალგიერები (ფილმი)|ალგიერები]]'' ([[1938]]) ([http://www.archive.org/details/Algiers_ გადმოწერეთ ან უყურეთ])
*''ჰოლივუდი ქალაქში მიდის'' (1938) (მოკლემეტრაჟიანი)
*''ეკრანული ფოტოები: ვარსკვლავები საქველმოქმედო ბანკეტზე'' ([[1939]]) (მოკლემეტრაჟიანი)
*''[[ტროპიკული ქალბატონი]]'' (1939)
*''[[მე ვირჩევ ამ ქალს (1940 წლის ფილმი)|მე ვირჩევ ამ ქალს]]'' ([[1940]])
*''[[ბუმის ქალაქი (ფილმი)|ბუმის ქალაქი]]'' (1940)
*''[[ამხანაგი იქსი]]'' (1940)
*''[[მოდი ჩემთან იცხოვრე]]'' ([[1941]])
*''[[ზიგფილდის გოგონა (ფილმი)|ზიგფილდის გოგონა]]'' (1941)
*''[[ჰ.მ. ფულემი, ესკ. (ფილმი)|ჰ.მ. ფულემი, ესკ.]]'' (1941)
*''[[ბრტყელი ნამცხვარი (ფილმი)|ბრტყელი ნამცხვარი]]'' ([[1942]])
*''[[გზაჯვარედინები (1942 წლის ფილმი)|გზაჯვარედინები]]'' (1942)
*''[[თეთრი კარგო]]'' (1942)
{{col-break}}
*''[[შოუბიზნესი ომში]]'' ([[1943]]) (მოკლემეტრაჟიანი)
*''[[ღვთაებრივი სხეული]]'' ([[1944]])
*''[[შეთქმულები]]'' (1944)
*''[[სახიფათო ცდა]]'' (1944)		
*''[[მისი უდიდებულესობა და მეკორიდორე]]'' ([[1945]])
*''[[უცნაური ქალი]]'' ([[1946]]) ([http://www.archive.org/details/Strange_Woman_movie გადმოწერეთ ან უყურეთ])	
*''[[სახელგატეხილი ქალბატონი]]'' ([[1947]]) ([http://www.archive.org/details/dishonored_lady გადმოწერეთ ან უყურეთ])
*''[[მოდი ცოტა ვიცოცხლოდ]]'' ([[1948]])	
*''[[სამსონი და დელილა (1949 წლის ფილმი)|სამსონი და დელილა]]'' ([[1949]])	
*''[[ქალბატონი პასპორტის გარეშე]]'' ([[1950]])	
*''[[სპილენძის კანიონი]]'' (1950)	
*''[[ჩემი საყვარელი ჯაშუში]]'' ([[1951]])	
*''[[სამარადისო ქალი]]'' ([[1954]]) (დაუსრულებელი)	
*''[[სამი დედოფლის სიყვარული]]'' (1954)	
*''[[ადამიანთა მოდგმის ისტორია (ფილმი)|ადამიანთა მოდგმის ისტორია]]'' ([[1957]])	
*''[[მდედრი ცხოველი]]'' ([[1958]])
*''[[სასწრაფო კარმა (ფილმი)|სასწრაფო კარმა]]'' ([[1990]]) (არქივი)<ref>{{IMDb title|0099849|სასწრაფო კარმა}}</ref>
{{col-end}}
== ბიბლიოგრაფია ==
ბერტონი, რუთი. ჰედი ლამარი: ყველაზე მშვენიერი ქალი კინოში. ლექსინგტონი: University of Kentucky Press, 2010. ISBN 978-0-8131-2604-3.
== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.hedylamarr.com/ ჰედი ლამარის საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100723064928/http://www.hedylamarr.com/ |date=2010-07-23 }}
* [http://www.hedylamarr.org ჰედი ლამარის ფონდი]
* [http://hedy-lamarr.org ჰედი ლამარის თაყვანისმცემლების საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190430214200/http://hedy-lamarr.org/ |date=2019-04-30 }}
* {{IMDb name|1443}}
* [http://www.tcm.com/tcmdb/person/107525|68054/Hedy-Lamarr/ ჰედი ლამარი — TCM-ის კინოფილმების მონაცემთა ბაზაში]
* {{tvtome person|85909}}
* {{Find a Grave|20841}}
* [http://www.reelclassics.com/Actresses/Lamarr/lamarr.htm ჰედი ლამარი Reel Classics-ზე] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100103033146/http://reelclassics.com/Actresses/Lamarr/lamarr.htm |date=2010-01-03 }}
* [http://www.inventions.org/culture/female/lamarr.html Inventions.org - გვერდი ჰედი ლამარზე] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100609171612/http://www.inventions.org/culture/female/lamarr.html |date=2010-06-09 }}
* [http://www.altfg.com/blog/archives/2007/02/13/hedy-lamarr-biographer-patrick-agan-discusses-the-legendary-hollywood-star/ ინტერვიუ ჰედი ლამარის ბიოგრაფ პატრიკ ეგენთან]
* [http://www.americanheritage.com/articles/magazine/it/1997/4/1997_4_10.shtml ''Advanced Weaponry of the Stars'' პროფესორ ჰანს-იოაქიმ ბრაუნის მიერ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110314161122/http://www.americanheritage.com/articles/magazine/it/1997/4/1997_4_10.shtml |date=2011-03-14 }} Invention & Technology-ის სტატია ჰედი ლამარის პატენტის შესახებ
* [http://www.inventors-day.com გამომგონებლის წლიური დღე მის დაბადების დღეზე]
* [http://www.guidebookgallery.org/splashes/coreldraw CorelDRAW-ის სურათები]
* [http://www.youtube.com/watch?v=YM1tEO3_09g ''ვეძახი ჰედი ლამარს'' (2004)]
* [http://www.virtual-history.com/movie/person/1731/hedy-lamarr ფოტოსურათები და ლიტერატურა]

[[კატეგორია:ავსტრიელი მსახიობები]]
[[კატეგორია:ამერიკელი მსახიობები]]
[[კატეგორია:ებრაელი მსახიობები]]
[[კატეგორია:ამერიკელი გამომგონებლები]]
[[კატეგორია:ხალხი ვენიდან]]
[[კატეგორია:დაბადებული  9 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1914]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  19 იანვარი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2000]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის ამერიკელი ქალი მსახიობები]]