იხილეთ წყარო გვერდისთვის 25 ივლისი

{{კალ|{{CURRENTYEAR}}|7}}
'''25 ივლისი''' — [[გრიგორიანული კალენდარი|გრიგორიანული კალენდრის]] 206-ე დღე ([[ნაკიანი წელი|ნაკიან წლებში]] – 207-ე დღე). წლის ბოლომდე დარჩენილია 159 დღე.

== დღის მოვლენები ==
* [[306]] : [[კონსტანტინე დიდი|კონსტანტინე I]]-ს მისი მეომრები რომის იმპერატორად აცხადებენ.
* [[1261]] : ნიკეის ჯარი მიქაელ VIII პალეოლოგოსის მეთაურობით იბრუნებს ქალაქ კონსტანტინოპოლს, რითაც აღდგენილ იქნა ბიზანტიის იმპერია. ბიზანტიელები ასევე წარმატებით იღებენ სალონიკსა და დანარჩენ ლათინურ იმპერიას.
* [[1547]] : [[ჰენრი II]] კურთხუეულ იქნა საფრანგეთის მეფედ.
* [[1567]] : დონ დიეგო დე ლოსადა აფუძნებს ქალაქ [[კარაკასი|სანტიაგო დე ლეონ დე კარაკასს]], ამჟამად თანამედროვე [[ვენესუელა|ვენესუელის]] დედაქალაქი.
* [[1593]] : [[ჰენრი IV]] კათოლიკობას უარყოფს და პროტესტანტი ხდება.
* [[1799]] : აბუქირთან ეგვიპტეში ნაპოლეონ I  ამარცხებს მუსტაფა ფაშას ოსმალეთის 10.000-იან ჯარს.
* [[1812]] : [[ვენესუელის პირველი რესპუბლიკა]] აცხადებს კაპიტულაციას და როიალისტები იბრუნებენ ქვეყნის მმარველობას.
* [[1814]] : ინგლისელმა გამომგონებელმა ჯორჯ სტივენსონმა ორთქმავალის პირველი გამოცდა ჩაატარა.
* [[1853]] : ხოაკინ მურიეტა, განთქმული კალიფორნიელი ბანდიტი, ცნობილი როგორც „ელ-დორადოს რობინ ჰუდი“ მოკლეს.
* [[1868]] : [[უაიომინგი]] აშშ-ის ტერიტორია ხდება.
* [[1894]] : პირველი სინო-იაპონური ომი იწყება იაპონელთა მიერ ჩინურ სამხედრო ხომალდზე ცეცხლის გახსნით.
* [[1897]] : [[ჯეკ ლონდონი]] უერთდება კლონდაიკის ოქროს ცხელებას, სადაც ის თავის პირველ წარმატებულ ნაწარმოებებს წერს.
* [[1898]] : [[კორეა]] იაპონიის პროტექტორატი ხდება.
* [[1909]] : ლუი ბლერიომ მისივე კონსტრუქციით შექმნილი თვითმფრინავით ლა-მანშის სრუტეს გადაუფრინა.
* [[1919]] : საქართველოში შეიქმნა სტატისტიკის პირველი ეროვნული სამსახური (საქართველოს სტატისტიკის დღე 2002 წლიდან)
* [[1920]] : ტელეკომუნიკაციის ერა: პირველი ტრანსატლანტიკური ორმხრივი რადიო გადაცემა განხორციელდა.
* [[1943]] : [[მეორე მსოფლიო ომი]] - [[მუსოლინი, ბენიტო|ბენიტო მუსოლინი]] გადაყენებულ იქნა მმართველობიდან.
* [[1946]] : პირველი წყალქვეშა ბირთვული გამოცდა განხორციელდა - წყნარ ოკეანეში ბიკინი ატოლთან აშშ-მა ჩაძირა ჩამოწერილი სამხედრო ხომალდი ”სარატოგა”.
* [[1957]] : [[ტუნისი|ტუნისში]] მონარქია გაუქმდა.
* [[1965]] : <nowiki/>[[ნიუპორტი (მეიოს საგრაფო)|ნიუპორტის]] ფოლკ ფესტივალზე [[ბობ დილანი]] პირველად გამოვიდა სცენაზე ელექტრო გიტარით. თუმცა მსმენელებმა მისი ექსპერიმენტი სათანადოდ ვერ დააფასეს და სტვენით გააძევეს.
* [[1978]] : პირველი საცდელი [[სინჯარის ბავშვი]], ლუიზ ბრაუნი, დაიბადა.
* [[1984]] : [[სალიუტ 7]] ხემალდის კოსმონავტი სვეტლანა სავიცკაია ხდება პირველი ქალი, რომელიც ღია კოსმოსში გადის.
* [[1992]] : საქართველოს სახელმწიფო საბჭო გაუქმებულად აცხადებს აფხაზეთის უზენაესი საბჭოს 1992 წ. 23 ივლისის გადაწყვეტილებას 1978 წ. კონსტიტუციის გაუქმებისა და 1925 წ. კონსტიტუციის აღდგენის შესახებ.
* 1992 : [[ბარსელონა]]ში გაიხსნა 25-ე ოლიმპიური თამაშები.
* [[1993]] : [[შვიდდღიანი ომი]] იწყება ისრაელსა და ლიბანს შორის.
* [[1994]] : ისრაელი და იორდანია ხელს აწერენ [[ვაშინგტონის დეკლარაცია]]ს, რითაც ფორმალურად სრულდება 1948 წლიდან მოყოლებული საომარი მდგომარეობა ორ ქვეყანას შორის.
* [[1997]] : კ. რ. ნარაიანანი ინდოეთის მე-10 პრეზიდენტი ხდება—პირველი დალიტი (ე.წ. „ხელშეუხებელი“) ამ პოსტზე.
* [[1999]] : [[ლენს არმსტრონგი]] პირველად იმარჯვებს [[ტურ დე ფრანსი|ტურ დე ფრანსში]].
* [[2000]] : ეარ ფრანსის რეისი 4590, კონკორდის ზესწრაფი სამგზავრო თვითმფრინავი F-BTSC კატასტროფას განიცდის პარიზიდან აფრენისას რამდენიმე წამში. დაიღუპა 109 მგზავრი და 4 აიერპორტის თანამშრომელი.
* [[2004]] : [[ლენს არმსტრონგი]] ისტორიაში შედის ტურ დე ფრანსში ზედიზედ ექვსჯერ გამარჯვებით.
* [[2009]] : 
** ესპანელი [[ველოსპორტი|ველომრბოლელი]] '''[[ალბერტო კონტადორი]]''' 2009 წლის [[ტურ დე ფრანსი]]ს გამარჯვებული გახდა.
** '''[[კანარის დიდი ტელესკოპი]]''', მსოფლიოს უდიდესი [[ოპტიკური ტელესკოპი]], საზეიმოდ გახსნა [[ესპანეთი]]ს მეფე [[ხუან კარლოს I]]-მა.
* [[2010]] :
** 18 ადამიანი დაიღუპა და 100 დაშავდა '''[[სიყვარულის აღლუმი|სიყვარულის აღლუმზე]]''' [[დუისბურგი|დუისბურგში]], [[გერმანია]].
** ესპანელი [[ველორბოლა|ველომრბოლელი]] '''[[ალბერტო კონტადორი]]''' [[ტურ დე ფრანსი]]ს 2010 წლის შეჯიბრის გამარჯვებული გახდა.
* [[2012]] : 42 ადამიანი დაიღუპა [[მთიანი ბადახშანის ავტონომიური ოლქი|მთიან ბადახშანში]], აჯანყებულებსა და [[ტაჯიკეთი]]ს სამთავრობო ჯარებს შორის მომხდარი '''[[მთიანი ბადახშანის შეტაკებები (2012)|შეტაკებების]]''' დროს.
* [[2014]] : [[ქართველები|ქართველი]] სპორტსმენი და მოგზაური '''[[ჯუმბერ ლეჟავა]]''' 75 წლის ასაკში გარდაიცვალა.
* [[2017]] : [[რამ ნათხ კოვინდი]] [[ინდოეთი]]ს [[ინდოეთის პრეზიდენტი|მე-14 პრეზიდენტი]] გახდა.

== ამ დღეს დაბადებულნი ==
* [[1109]] : [[აფონსუ I (პორტუგალია)|ალფონსუ I]] — პორტუგალიის მეფე
* [[1854]] : [[კეზელი, დავით]] — მწერალი (გ.[[1907]])
* [[1871]] : [[იგორ გრაბარი]] — რუსი ფერმწერი და ხელოვნებათმცოდნე
* [[1894]] : [[პრინციპი, გავრილო]] — სერბი ტერორისტი. მისმა თავდასხმამ [[ფრანც ფერდინანდი|ფრანც ფერდინანდზე]] [[პირველი მსოფლიო ომი]] გამოიწვია
* [[1903]] : [[თინათინ წერეთელი]] — ქართველი მეცნიერი, იურისტი, სისხლის სამართლის ქართული სკოლის ფუძემდებელი
* [[1905]] : [[კანეტი, ელიას]] — ავსტრიელი მწერალი (გ.[[1994]])
* [[1920]] : [[ფრანკლინი, როზალინდ]] — ბრიტანელი ქიმიკოსი (გ.[[1958]])
* [[1929]] : [[ინოლა გურგულია]] — ქართველი კომპოზიტორი, პოეტი, მომღერალი

== ამ დღეს გარდაცვლილნი ==
* [[1492]] : [[ინოკენტი VIII]] — [[რომის პაპი]] 
* [[1646]] : [[მარია კატერინა ფარნეზე]] — ფარნეზეების დინასტიის წარმომადგენელი. მოდენისა და რეჯიოს ჰერცოგინია 1631-1646 წლებში
* [[1934]] : [[დოლფუსი, ენგელბერტ]] — ავსტრიის პოლიტიკური მოღვაწე (დ.[[1892]])
* [[1953]] : [[ვიქტორ მატარაძე]] — ქართველი მსახიობი
* [[1955]] : [[ისააკ დუნაევსკი]] — საბჭოთა [[კომპიზიტორი]] და [[დირიჟორი]]
* [[1972]] : [[ბორის გაპონოვი]] — ებრაელი ლექსიკოგრაფი, მთარგმნელი
* [[1977]] : [[დავიდ ტორო]] — [[ბოლივია|ბოლივიის]] პრეზიდენტი 1936-1937 წლებში
* [[1980]] : [[ვისოცკი, ვლადიმირ]] — რუსი პოეტი (დ.[[1938]])
* [[1985]] : [[ჰამლეტ გონაშვილი]] — ქართველი მომღერალი (ტენორი)
* [[1986]] : [[კალისტრატე სალია]] — ქართველი მეცნიერი, ქართველოლოგი, ისტორიკოსი
* [[1991]] : [[ელენე ჩოხელი]] — ქართველი საესტრადო მომღერალი და [[მსახიობი]]
* [[1996]] : [[მიქაელ ტარივერდიევი]] — საბჭოთა [[კომპიზიტორი]]
* [[2005]] : [[მიხეილ ქვლივიძე]] — ქართველი პოეტი, ლიტერატორი და მთარგმნელი
* [[2014]] : [[ჯუმბერ ლეჟავა]] — ქართველი სპორტსმენი, მოგზაური და რეკორდსმენი (დ. [[1939]])
* [[2019]] : [[ბეჯი კაიდ ეს-სებსი]] — [[ტუნისი]]ს პრეზიდენტი (დ. [[1926]])

== მსოფლიოს ქვეყნების დღესასწაულები ==
* [[დანია]] - ისტედის ბრძოლის დღე
* [[ესპანეთი]] - გალისიის დღე
* [[კოსტა-რიკა]] - გუნაკასტეს დღე
* [[ტუნისი]] - რესპუბლიკის დღე
* [[პუერტო-რიკო]] - კონსტიტუციის დღე

== საეკლესიო დღესასწაულები ==

* [[მართლმადიდებელი ეკლესია]] აღნიშნავს შემდეგი წმინდანების ხსენების დღეს:

** '''[[იოანე ჩორდვანელი]] და [[გაბრიელ ქართველი]]''' 
** [[პროკლე და ილარიო]]
** [[მიქაელ მალეინი]]
** [[წმინდა გოლინდუხა]]
** [[წმინდა ვერონიკა]]

* აგრეთვე:
** [[პუერტო რიკო]] : რევოლუციის დღე
** [[ტუნისი]] : რესპუბლიკის დღე

== იხილეთ აგრეთვე ==

'''სხვა თვეები'''

* {{თვეები}}

[[კატეგორია:დღეები|0725]]