იხილეთ წყარო გვერდისთვის Let L-410 Turbolet

{|{{ინფოდაფა თვითმფრინავი დასაწყისი
 |სახელი =L-410 Turbolet
 |სურათი = ფაილი:Let L-410.jpg|200პქ
 |წარწერა =Let L-410MU კუბინკის საჰაერო ბაზასთან
 |გრძელი წარწერა =
}}{{ინფოდაფა თვითმფრინავი ტიპი
 |ტიპი =სამგზავრო თვითმფრინავი, სატრანსპორტო თვითმფრინავი
 |მწარმოებელი =[[Let Kunovice]]
 |შემქმნელი =
 |კონსტრუქტორი =
 |პირველი გაფრენა =16 აპრილი, 1969 წ. 
 |ექსპლუატაციის დასაწყისი =
 |წარდგენა =1970
 |შეიარაღებიდან მოხსნა =
 |სტატუსი = სერვისშია
 |ძირითადი მომხმარებლები =
 |წარმოების წელი =1971–დღემდე
 |წარმოების რაოდენობა =1 138<ref name="flugzeuginfo">flugzeuginfo.net: [http://www.flugzeuginfo.net/acdata_php/acdata_l410_en.php LET L-410 Turbolet Specification] Retrieved on 20 January 2009</ref><ref name="lethistory">LET Aircraft Industries: [http://www.let.cz/index.php?sec=43 History] Retrieved on 20 January 2009</ref>
 |პროგრამის ღირებულება =
 |ერთეულის ღირებულება =
 |გაუმჯობესებული =
 |შეიქმნა =
 |ვარიანტები =
}}
|}

'''Let L-410 Turbolet''' — ორძრავიანი მოკლე მანძილზე საფრენი სატრანსპორტო [[თვითმფრინავი]], რომელსაც აწარმოებს [[ჩეხეთი|ჩეხური]] საავიაციო კომპანია [[Let Kunovice]]. ძირითადად გამოიყენება მგზავრთა გადასაყვანად. 1969 წლიდან დღემდე, წარმოებულია 1100 თვითმფრინავი.

==განვითარება==
L-410-ის განვითარება 1960-იანი წლებიდან [[ჩეხოსლოვაკია|ჩეხოსლოვაკიის]] საავიაციო მწარმოებელმა Let Kunovice-მ დაიწყო. [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა]] ავიახაზები „[[აეროფლოტი]]“ Ан-2-ის ჩასანაცვლებლად ტურბხრახნიან ძრავიან თვითმრინავს ეძებდა, რისთვისაც მან Let-ის დიზაინი შეიმუშავა. თვითმფრინავის ადრეულ ვერსიებს L-400 უწოდეს, შემდეგ გაუმჯობესებულებს კი L-410 Turbolet. პირველმა პროტოტიპმა, XL-410-მა პირველი ფრენა 1969 წლის 16 აპრილს შეასრულა. შესაბამისი ჩეხური ძრავის (Walter M601) განვითარების გადავადების გამო, პირველი თვითმფრინავები Pratt & Whitney Canada PT6-ის ძრავზე მუშაობდა.

როდესაც M601-ზე მუშაობა დასრულდა, PT6 ძრავა M601-მა ჩაანაცვლა, რომელიც Avia V508-ის სამფრთიან პროპელერებთან ერთად მუშაობდა; ამის შემდეგ შემუშავდა შემდეგი ვარიანტი, L-410M.

შემდგომი ვერსია აეროფლოტისათვის იყო L-410 UVP. მას გაუმჯობესებული შესაძლებლობები ჰქონდა აფრენისა და დაფრენის თვალსაზრისით, რადგან გაზრდილი იყო ფრთებისა და კუდის მიდამოები. მიუხედავად ამისა, გაზრდილი წონისა და გრავიტაციის ცენტრისკენ გადაწევისა, თვითმფრინავის მგზავრთა რაოდენობა 15-მდე შემცირდა.

L-410UVP-E-ის (L-410-ის ყველაზე გავრცელებული ვარიანტი) აფრენის მაქსიმალური წონა 6400 კგ-მდე გაიზარდა, გაიზარდა M601E ძრავის ძალაც, შემუშავდა ხუთფრთიანი პროპელერი<ref>პროპელერი ({{lang-en|Propeller}}) — საჰაერო ხრახნი, რომელსაც მოძრაობაში მოჰყავს თვითმფრინავი, გლისერი და სხვ.</ref> V 510 და ფრთების კიდეებში ჩაყენდა დამატებითი საწვავის ავზები. ამ მოდელის პირველი ფრენა 1984 წელს შედგა, წარმოება კი 1986 წელს დაიწყო.

L-410UVP-E9 და UVP-E20 ის ვერსიებია, რომლებიც ერთმანეთისგან მხოლოდ მცირედით განსხვავდება, ძირითადად მრავალგვარი სასერტიფიკაციო რეგულაციებით. L-410-ის ოჯახის ბოლო წევრია L-420, რომელიც ახალ ძრავს, M601F-ს იყენებს. ამჟამად წარმოებული L 410 UVP-E20-ები მუშაობს ძრავ M601-ის შემდეგ ვერსია GE H80-200-სა და ახალ ხუთფრთიან პროპელერ AV-725-ზე.

L-410 UVP-E ჰერმეტულად დაუხურავი მთლიანად მეტალის გრძელფრთებიანი სამგზავრო თვითმფრინავია, იყენებს ხუთფრთიან პროპელერ V 510-ს.  აღჭურვილია აღდგენადი შასებით. თვითმფრინავი იყენებს ორ ჰიდრავლიკურ წრებრუნს: ძირითადს და სათადარიგოს. ძირითადი ელექტროსისტემა მუშაობს 28V DC-ზე. გაყინვისგან დამცავი სისტემა მუშაობს კიდეების პნევმატურ დამცავებსა და ელექტროგამაგრილებელ პროპელერებზე. L-410 UVP-E-ის აფრენის მაქსიმალური წონაა 6400 კგ, რაც E9 და E20 ვარიანტებისთვის 6600 კგ-მდეა გაზრდილი; მგზავრთა რაოდენობა 17-19-ია. მგზავრობის სიჩქარეა 170 KIAS, მაქსიმალური ნიშნული დაახლოებით 1 430 კმ. თვითმფრინავი სერტიფიცირებულია IFR ოპერაციებისათვის, ILS მისადგომებისათვის და ყინვის პირობებში ფრენებისათვის.

დაახლოებით 1 100 გამოშვებული ერთეულიდან, ამჟამად გამოყენებაში მხოლოდ 500 ერთეულია. მათი უმრავლესობა ყოფილი [[საბჭოთა კავშირი]]ს ქვეყნებშია, თუმცა ხშირად ისინი ხელახლა გაიყიდა [[აზია|აზიის]], [[აფრიკა|აფრიკისა]] და [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ავიახაზებზე. ამჟამად [[ევროპა]]ში იხმარებაა ორმოცი ერთეული, ძირითადად კომერციული ფრენებისა და პარაშუტით ხტომისათვის. უცნობია [[რუსეთი|რუსეთსა]] და ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნებში არსებული ხომალდების რაოდენობა. თვითმფრინავის გამოყენება შესაძლებელია მოკლე მანძილებზე ფრენისათვის და მოუასფალტებელ ბილიკებზეც კი.

==ვერსიები==
[[File:Let L410UVP-E16 Góraszka 2008 edit2.JPG|thumb|Let L410UVP-E16 აეროშოუზე გურაშკასთან, [[პოლონეთი]]]]
[[Image:let.l-410uvp-e.arp.jpg|thumb|[[სლოვენიის შეიარაღებული ძალები]]ს კუთვნილი Let L-410UVP-E]]
[[Image:Let410uvpe-at-manila-domestic-airport.jpg|thumb|Tigerair Philippines-ის ს კუთვნილი Let L-410UVP-E .]]
[[Image:L-410 TACV.jpg|thumb|[[Cabo Verde Express]]-ის Let L-410, [[კაბო-ვერდე]].]]
[[File:Let L-420 demonstrator PER Wheatley.jpg|thumb|Let L-420-ის დემონსტრირება პერთის აეროპორტში, [[ავსტრალია]], 2000 წ.]]
[[Image:L410 UVP-E20 Interior.jpg|thumb|L410 UVP-E20-ის ინტერიერი.]]
[[Image:L410 VIP interior.jpg|thumb|L410 UVP-E20-ის VIP სალონი.]]
;L-410: პროტოტიპი, გამოუშვეს მხოლოდ სამი ერთეული.
;L-410A: პირველი სერიები Pratt & Whitney PT6A-27-ის ტურბო ძრავებით.
;L-410AB: ვერსია ოთხფრთიანი პროპელერით.
;L-410AF: აერო-ფოტო ვერსია უნგრეთისთვის.
;L-410AG: მოდიფიცირებული აღჭურვილობით. არასოდეს წარმოებულა.
;L-410AS: სატესტო თვითმფრინავი სსრკ-სათვის. გამოუშვეს ხუთი ერთეული.
;L-410M: მეორე სერია Walter M601A ძრავით.
;L-410AM: გაუმჯობესებული ვერსია M601B-ით, აგრეთვე ცნობილი როგორც '''L-410MA''' ან '''L-410MU'''.
;L-410NG: ახალი, გაუმჯობესებული, უფრო ძლიერი ვერსია [[General Electric H80]] ძრავებით. მოსალოდნელია 2014 წლისთვის.<ref name="http://geturbopropnews.com/2012/03/">{{Cite web |url=http://geturbopropnews.com/2012/03/ |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2014-07-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130517014148/http://geturbopropnews.com/2012/03/ |archivedate=2013-05-17 }}</ref> 
;L-410UVP: მესამე სერია, ძირეულად მოდიფიცირებული. ძირითადი ცვლილებებია კორპუსი, ფრთების ზომა გაზრდილია 0,80 მეტრით, M601Bs, მაღალი ჰორიზონტალური სტაბილიზატორი. UVP ვარიანტები ფლობს  [[STOL]] მახასიათებლებს (UVP=რუსულად „მოკლე მანძილზე აფრენა-დაფრენა“).
;L-410UVP-S: UVP-ს სალონის ვარიანტი ზემოთა პატარა კარით.
;L-410UVP-E: ხელახლა აღჭურვილია M601Es-ით, ხუთფრთიანი პროპელერებით, ფრთების ბოლოებზე განთავსებული დამატებითი საწვავის ავზებით. L 410 UVP-E20 ვარიანტი სერტიფიცირებულია FAR 23 რეგულაციით, სერტიფიკატები ასევე მიღებული აქვს [[ჩეხეთი|ჩეხეთში]], [[დანია]]ში, [[გერმანია]]ში, [[შვედეთი|შვედეთში]], [[ინდონეზია]]ში, [[ფილიპინები|ფილიპინებზე]], [[ავსტრალია]]ში, [[არგენტინა]]ში, [[ბრაზილია]]ში, [[რუსეთი|რუსეთში]], [[კუბა]]სა და [[ჩილე]]ში. [[ევროპის ავიაციის უსაფრთხოების სააგენტო]]ს (EASA) დაარსების შემდეგ, თვითმფრინავმა ასევე მიიღო EASA ტიპის სერტიფიკატი, რომელიც ევროკავშირის ყველა ქვეყანაში მოქმედებს.<ref name="let.cz">http://www.let.cz/index.php?sec=7&selected=0&other_text=1&ndps=General+information&letadlo_id=6</ref>
თვითმფრინავის ოპერირების ნებართვა გაცემულია ასევე [[ალჟირი|ალჟირში]], [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]]ში, [[კენია]]ში, [[ტანზანია]]ში, [[უგანდა]]ში, [[ტუნისი|ტუნისში]], [[კოლუმბია]]ში, [[ვენესუელა]]ში, [[სამხრეთ კორეა]]ში, [[ინდოეთი|ინდოეთსა]] და ა. შ.
;L-410FG: L-410UVP-ზე დაფუძნებული ფოტოგრამეტრული ვერსია.
;L-410T: UVP-ის სატრანსპორტო ვარიანტი უფრო დიდი შესასვლელი კარით (1.25 m × 1.46 m), შესაძლებელია სამედიცინო მიზნებისთვის გამოყენება და 6 ჯალამბრის ტრანსპორტირება, ასევე ექიმისა და 12 პარაშუტისტის გადაყვანა. ასევე შესაძლებელია 1 000 კგ წონის კონტეინერების ტრანსპორტირება.
;L-420: განახლებული L-410UVP-E —  ახალი M601Fs-ით Let-420, აშშ-ის სამოქალაქო ავიაციის ფედერალური სააგენტოს მიერ სერტიფიცირებული, მოდელ L 410 UVP-E20-ის ვარიანტია; სერტიფიკატი მიენიჭა FAR 23 რეგულაციის საფუძველზე; მსგავსი სერტიფიკატები ასევე მიიღი ჩეხეთში, [[აშშ]]-ში, ავსტრალიასა და ინდონეზიაში, ასევე სრულად ფლობს EASA-ს ტიპის სერტიფიკატებს.<ref name="let.cz"/>

==ოპერატორები==
===სამოქალაქო===
2006 წლის აგვისტოსთვის, საავიაციო სერვისში 313 ერთეული L-410 თვითმფრინავი იყო. ძირითად ოპერატორებს შორის იყო: Air-Tec Africa (17), Rivne Universal Avia (13), Atlantic Airlines de Honduras (10), SEARCA (9), Heli Air Services (7), Tigerair Philippines (6), NHT Linhas Aéreas (6), CM Airlines (3), Aerolineas Sosa (4), Citywing (3), Green Air (P) Ltd Nepal (1), Tortug' Air (3), Mombasa Air Safari (3), ABC Air Hungary (3), Kazan Air Enterprise (2), TEAM Linhas Aéreas (2), Transportes Aéreos Guatemaltecos (2), Benair (2) and UTair (2), Kin-Avia (5). მცირე რაოდენობას ფლობს 111 სხვადასხვა ავიაკომპანია.<ref>[[Flight International]], Central American Airlines, Honduras, 3–9 October 2006</ref>

===მიმდინარე სამოქალაქო ოპერატორები===
;{{flag|ბრაზილია}}
*[[NHT Linhas Aéreas]] (BRAVA Linhas Aéreas)
*[[Noar Linhas Aéreas]]
*[[Sol Linhas Aéreas]]
*[[TEAM Linhas Aéreas]]
;{{flag|ბულგარეთი}}
*[[Heli Air]]
;{{flag|კოლუმბია}}
*[[SATENA#Fleet|Searca]]
;{{flag|ჩეხეთი}}
*[[Van Air Europe]]<ref>{{Cite web |url=http://www.jethros.org.uk/fleets/fleet_listings/citywing.htm |title=Jethro's Citywing fleet listing. |accessdate=2014-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140619223723/http://www.jethros.org.uk/fleets/fleet_listings/citywing.htm |archivedate=2014-06-19 }}</ref>
;{{flag|ჰაიტი}}
*[[Tortug' Air]]
;{{flag|ჰონდურასი}}
*[[Aerolíneas Sosa]]
*[[Atlantic Airlines de Honduras]]
*[[CM Airlines]]
;{{flag|უნგრეთი}}
*[[ABC Air Hungary]]
*[[Budapest Aircraft Service]]
;{{flag|კენია}}
*[[Mombasa Air Safari]]
;{{flag|ფილიპინები}}
*[[Sky Pasada]]
*[[South East Asian Airlines]]
;{{flag|რუსეთი}}
*[[Kazan Air Enterprises]]
*[[Arkaim (airline)|Arkaim]]
;{{flag|უკრაინა}}
*[[Rivne Universal Avia]]

===ყოფილი სამოქალაქო ოპერატორები===
;{{flag|ჩეხეთი}}
*ჩეხეთის რესპუბლიკის მთავრობა
;{{დროშა|ჩეხოსლოვაკია}}
* [[ABA Air]]
*ჩეხოსლოვაკიის მთავრობა
*[[Slov-Air]]
;{{CRO}}
*[[Trade Air]]
;{{HUN}}
*[[Aviaexpress]]
*[[Farnair Hungary]]
;{{flag|სლოვენია}}
*სლოვენიის მთავრობა
;{{flag|სლოვაკეთი}}
*სლოვაკეთის მთავრობა
;{{IND}}
*[[Archana Airways]]
;{{USSR}}
*[[Aeroflot]]
;{{FRA}}
*[[Air Guyane Express]]
;{{VEN}}
*საავიაციო ინდუსტრიაში მოღვაწე კერძო კომპანიები

===მიმდინარე სამხედრო ოპერაციები===
;{{BUL}}
* [[ბულგარეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]{2}
;{{flag|ჩეხეთის რესპუბლიკა}}
* [[ჩეხეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p49">Hoyle ''Flight International'' 11-17 December 2012, p. 49.</ref>
;{{flag|კაბო-ვერდე}}
* [[კაბო-ვერდეს სამხედრო ძალები]]
;{{flag|ჯიბუტი}}
* [[ჯიბუტის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p49"/>
;{{LTU}}
* [[ლიტვის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p55">Hoyle ''Flight International'' 11-17 December 2012, p. 55.</ref>
;{{RUS}}
* [[რუსეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p58">Hoyle ''Flight International'' 11-17 December 2012, p. 58.</ref>
;{{flag|სლოვაკეთი}}
* [[სლოვაკეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p59">Hoyle ''Flight International'' 11-17 December 2012, p. 59.</ref>
;{{flag|სლოვენია}}
* [[სლოვენიის სამხედრო-საჰაერო ძალები და საჰაერო თავდაცვა]]<ref name="fiwaf12 p59"/>
;{{TUN}}
* [[ტუნისის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]<ref name="fiwaf12 p61">Hoyle ''Flight International'' 11-17 December 2012, p. 61.</ref>

===ყოფილი სამხედრო ოპერატორები===
;{{COL}}
* [[კოლუმბიის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
* [[Satena]]
;{{COM}}
* [[კომორის კუნძულების სამხედრო ძალები]]
;{{დროშა|ჩეხოსლოვაკია}}
* [[ჩეხოსლოვაკიის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
;{{EST}}
* [[ესტონეთის საზღვრის დაცვის საავიაციო ძალები]]
;{{DDR}}
* [[აღმოსავლეთ გერმანიის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
;{{GER}}
* [[Luftwaffe]]
;{{HUN}}
*[[უნგრეთის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
;{{დროშა|ინდონეზია}}
;{{LAT}}
*[[ლატვიის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
;{{LBY}}
* [[ლიბიის სამხედრო-საჰაერო ძალები (1951-2011)|ლიბიის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]
;{{flag|პერუ}}
* [[პერუს არმია]]
;{{USSR}}
* [[საბჭოთა კავშირის სამხედრო-საჰაერო ძალები]]

==გამორჩეული ინციდენტები==
*1977 წლის 6 აგვისტოს, L-410 [[ბალატონის ტბა]]ში ჩავარდა და გარდაიცვალა ბორტზე მყოფი ერთი ადამიანი.<ref>{{Cite web |url=http://www.viztorony.hu/L-410/ |title=Víztorony.hu |accessdate=2014-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303221530/http://www.viztorony.hu/L-410/ |archivedate=2016-03-03 }}</ref>
*1995 წლის 7 ივნისს, [[ლატვიის სამხედრო ძალები]]ს კუთვნილი L-410–მა მონაწილეობა მიიღო ლიელვარდეს სამხედრო ბაზის საჰაერო შოუში, რომლის დროსაც პილოტებმა აკრძალული მანევრების შესრულება სცადეს. მანევრი შესაძლოა წარმატებულად დასრულებულიყო, მაგრამ საწყისი სიმაღლე იმდენად დაბალი იყო (350 მ), რომ თვითმფრინავი მაყურებლებიდან 150 მეტრში ჩამოვარდა, რასაც ბორტზე მყოფი ორი ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა.
*1999 წლის 7 დეკემბერს, [[ფილიპინები|ფილიპინური]] კომპანია Asian Spirit Flight 100–ის კუთვნილი L-410 [[ფილიპინები|ფილიპინებში]] მთის კალთას შეეჯახა. გარდაიცვალა ბორტზე მყოფი თხუთმეტივე მგზავრი და ორივე პილოტი.
*2001 წლის 10 სექტემბერს, L-410, რომლის ბორტზეც 19 ადამიანი იმყოფებოდა, მათ შორის [[ვაშინგტონის უნივერსიტეტი]]ს ფეხბურთის ფანები, [[მექსიკა]]ში, [[იუკატანის შტატი]]ს ჯუნგლებში ჩავარდა, დაიღუპა ყველა მგზავრი.<ref>{{Cite web |url=http://www.washington.edu/alumni/alumnitgdy/mem_mexindex.html |title=UW Family Tragedy in Mexico<!-- Bot generated title --> |accessdate=2014-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060907162500/http://www.washington.edu/alumni/alumnitgdy/mem_mexindex.html |archivedate=2006-09-07 }}</ref>
*2003 წლის 2 მარტს, L-410, რომელსაც სპორტული პარაშუტისტები გადაჰყავდა, [[რუსეთი|რუსეთში]] ჩამოვარდა. თვითმფრინავი საკმაო სიმაღლეზე იმყოფებოდა და პარაშუტების წყალობით, მრავალი პარაშუტისტი გადარჩა.<ref>{{Cite web |url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20030301-0 |title=aviation-safety.net |accessdate=2014-07-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321154901/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20030301-0 |archivedate=2015-03-21 }}</ref>
*2004 წლის 23 მაისს, [[კენია|კენიური]] კომპანია Bluebird Aviation–ის კუთვნილი ორი L-410 ქალაქ [[მვინგი]]ს სიახლოვეს ერთმანეთს შეეჯახა. შედეგად, ერთ–ერთი მათგანი ჩამოვარდა და ყველა მგზავრი დაიღუპა, მეორე თვითმფრინავი კი უვნებლად დაეშვა.<ref>aviation-safety.net: [http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20040523-0 Accident description] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121025231148/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20040523-0 |date=2012-10-25 }}</ref>
*2005 წლის 27 იანვარს [[უნგრეთი|უნგრული]] კომპანია Farnair Hungary-ის კუთვნილი L-410 რადარების ზონიდან გავიდა და ის [[რუმინეთი]]ს ქალაქ [[იასი]]ს საერთაშორისო აეროპორტის რადარმა დააფიქსირა, რაც ეკიპაჟმაც შენიშნა და მარჯვნივ შებრუნება სცადა, თუმცა მარცხნივ შებრუნდნენ. ამის შემდეგ თვითმფრინავი სპირალურად დაბლა დაეშვა და აეროპორტში დაეცა. ეკიპაჟის ორივე წევრი გარდაიცვალა.
*2005 წლის 26 მარტს, [[კოლუმბია|კოლუმბიური]] West Caribbean Airways-ის კუთვნილი Let L-410 Turbolet რეგისტრაციის ნომრით HK-4146, რომელიც [[ელ-ემბრუხო]]ს აეროპორტიდან კუნძულ [[პროვიდენსია (კუნძული)|პროვიდენსიისკენ]] მიემართებოდა, აფრენიდან ცოტა ხნის შემდეგ მთებს შეეჯახა. გარდაიცვალა ეკიპაჟის 2 წევრი და 6 მგზავრი 12-დან.
*2005 წლის 2 ივნისს, [[გვატემალა|გვატემალური]] Transportes Aéreos Guatemaltecos-ის კუთვნილი L-410 რეგისტრაციის ნომრით TG-TAG, 17 მგზავრით, აფრენიდან სულ ცოტა ხანში ქალაქ [[საკაპა|საკაპის]] სიახლოვეს ჩამოვარდა. მას შემდეგ, რაც ტექნიკური პრობლემები აღმოაჩინეს, ეკიპაჟი აეროპორტში უკან დაშვებას ცდილობდა. ყველა მგზავრი ცოცხალი გადარჩა.<ref>[http://www.prensalibre.com/pl/2005/junio/03/115781.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080218114501/http://www.prensalibre.com/pl/2005/junio/03/115781.html |date=2008-02-18 }}.</ref>
*2005 წლის 30 ოქტომბერს, [[ხორვატია|ხორვატული]] Trade Air-ის კუთვნილი L-410 რეგისტრაციის ნომრით 9A-BTA, ბერგამო-ორიო-ალ-სერიოს აეროპორტიდან [[ზაგრები]]სკენ მიმავალ გზაზე, აფრენიდან რამდენიმე წუთში ჩამოვარდა. დაიღუპა ბორტზე მყოფი სამივე ადამიანი. ამინდი საკმაოდ ცუდი იყო, დაბალი ხილვადობით.<ref>{{Cite web |url=http://www.baaa-acro.com/2005/archives/crash-of-a-let-410-in-bergamo-3-killed/ |title=Bureau of Aircraft Accidents Archives |accessdate=2014-07-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150923182624/http://www.baaa-acro.com/2005/archives/crash-of-a-let-410-in-bergamo-3-killed/ |archivedate=2015-09-23 }}</ref><ref>[http://www.repubblica.it/2005/j/sezioni/cronaca/cargo/cargo/cargo.html La Repubblica.it]</ref>
*2006 წლის 31 მარტს, [[ბრაზილია|ბრაზილიური]] TEAM Linhas Aéreas-ის კუთვნილ L-410UVP-E20-ს საბედისწერო ინციდენტი შეემთხვა. 17:19 საათზე ქალაქ [[მაკაე]]ს აეროპორტიდან [[რიო-დე-ჟანეირო]]ს მიმართულებით ფრენა ნომერი 6865 დაიწყო. ჩასვლა 18:02 საათზე იყო დაგეგმილი. მოულოდნელად კავშირი დაიკარგა და აღმოჩნდა, რომ თვითმფრინავი ქალაქ [[საკუარემა]]სა და რიო-ბონიტუს შორის ჩამოვარდა. გარდაიცვალა ბორტზე მყოფი 19-ვე ადამიანი.<ref>{{Cite web | url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20060331-0 | title=Accident description PT-FSE | publisher=Aviation Safety Network | accessdate=4 August 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104070953/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20060331-0 | archivedate=4 ნოემბერი 2012 }}</ref>
*2007 წლის 24 სექტემბერს, [[კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] კომპანია Karibu Airways-ს კუთვნილი L-410 დაშვებისას ჩამოვარდა. გარდაიცვალა ერთიდა დაშავდა ხუთი ადამიანი.<ref>[http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20070924-1 Aviation Safety Net]</ref>
*2007 წლის 8 ოქტომბერს, L-410UVP-E10A, რომელზეც 15 ჯარისკაცი და ეკიპაჟის 3 წევრი იმყოვებოდა, [[კოლუმბია]]ში ვულკან [[სერო-ბრავო]]ს შეეჯახა.
*2008 წლის 4 იანვარს, [[ვენესუელა|ვენესუელური]] Transaven-ის კუთვნილი L-410UVP-E რეგისტრაციის ნომრით YV2081, 12 მგზავრითა და ეკიპაჟის ორი წევრით [[ლოს-როკესის კუნძულები]]ს სიახლოვეს ჩამოვარდა, დაიღუპა ბორტზე მყოფი ყველა ადამიანი. თვითმფრინავი კატასტროფიდან 5 წლის შემდეგ იპოვეს.
*2010 წლის 25 აგვისტოს, [[კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში]] L-410-მა ავარია განიცადა, რასაც 20 ადამიანის სიცოცხლე ემსხვერპლა. ერთადერთი გადარჩენილი მგზავრის მონათხრობით, ავარია გამოწვეული იყო მგზავრების მიერ პანიკურად აქეთ-იქით გაქცევით, მას შემდეგ, რაც ერთ-ერთი მგზავრის ჩანთიდან [[ნიანგი]] გამოძვრა. თავად ნიანგი გადარჩა, თუმცა ის გადარჩენილმა მგზავრმა მოკლა.<ref>{{Cite web |url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/africaandindianocean/democraticrepublicofcongo/8078612/Aircraft-crashes-after-crocodile-on-board-escapes-and-sparks-panic.html |title=Aircraft crashes after crocodile on board escapes and sparks panic |work=[[telegraph.co.uk]] |date=21 October 2010 }}</ref>
*2011 წლის 14 თებერვალს, [[ჰონდურასი|ჰონდურასული]] Central American Airways-ის კუთვნილი L-410, ეკიპაჟის 2 წევრითა და 12 მგზავრით დაშვებისას ჩამოვარდა ტონკონტინის საერთაშორისო აეროპორტში. გარდაიცვალა ბორტზე მყოფი ყველა ადამიანი.<ref>http://www.flightglobal.com/articles/2011/02/15/353190/l-410-crashes-in-honduras.html</ref>
*ამავე დღეს, African Air Services-ის კუთვნილი L-410, რომელსაც [[გაერო]]ს [[მსოფლიო სასურსათო საბჭო]]ს პროგრამით კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კავუმუს აეროპორტიდან ტვირთი გადაჰქონდა სხვა ქალაქში, აფრენიდან სულ ცოტა ხანში მონტ-ბიენგას მთას შეეჯახა. დაიღუპა ეკიპაჟის ორივე წევრი.<ref name=AVHerald-110214>{{cite web|last=Hradecky|first=Simon|title=Crash: African Air Services L410 near Kavumu on Feb 14th 2011, impacted mountain|url=http://avherald.com/h?article=437e3153&opt=1025|work=The Aviation Herald|accessdate=2 April 2011}}</ref><ref name="ASN-110214">{{cite web|last=|first=|title=Accident Description|url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110214-1|work=Aviation Safety Network|accessdate=2 April 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110803011022/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110214-1|archivedate=3 აგვისტო 2011}}</ref>
*2011 წლის 13 ივლისს, ბრაზილიური Noar Linhas Aéreas-ის კუთვნილი L-410 რეგისტრაციის ნომრით PR-NOB, რომელიც [[რესიფი]]დან [[ნატალი (რიუ-გრანდი-დუ-ნორტი)|ნატალის]] მიმართულებით ფრენა ნომერ 4896-ს ასრულებდა, აფრენიდან სულ მალე ჩამოვარდა. დაიღუპა 16 ადამიანი.<ref>{{Cite web | url=http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110713-0 | title=Accident description PR-NOB | publisher=Aviation Safety Network | accessdate=13 July 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20121104044138/http://aviation-safety.net/database/record.php?id=20110713-0 | archivedate=4 ნოემბერი 2012 }}</ref><ref>{{Cite web | url=http://www.panrotas.com.br/noticia-turismo/aviacao/noar-emite-comunicado-sobre-acidente-em-recife_69606.html | title=Noar emite comunicado sobre acidente em Recife | publisher=Panrotas | date=13 July 2011 | accessdate=13 July 2011 | language=Portuguese}}</ref>
*2012 წლის 10 ივნისს, L-410 ჩამოვარდა [[კიევი]]დან 50 კილომეტრით ჩრდილო-დასავლეთით, ბოროდიანკის დასაჯდომზე დაშვებისას. ამინდი შტორმიანი იყო. თვითმფრინავმა ავარიული დაშვება სცადა, რა დროსაც დაიღუპა ხუთი და დაშავდა ცამეტი ადამიანი. ხომალდზე სულ 16 მგზავრი და ეკიპაჟის 2 წევრი იმყოფებოდა.<ref>{{Cite web | url=http://www.kyivpost.com/news/nation/detail/129194/ | title=Storm hits Ukraine parachute jump, five killed | publisher=Kyiv Post | date=11 June 2012}}</ref>
*2012 წლის 22 აგვისტოს, [[კენია|კენიური]] Mombasa Air Safari-ის კუთვნილი L-410UVP-E9 რეგისტრაციის ნომრით 5Y-UV7, 11 მგზავრითა და ეკიპაჟის 2 წევრით, [[მასაი-მარა|მასაი-მარას სპორტული ნადირობის ნაკრძალში]] არსებულ ასაფრენ ზოლზე ჩამოვარდა. დაიღუპა ორივე პილოტი და ორი მგზავრი. 9 მგზავრმა სხვადასხვა ხარისხის დაზიანება მიიღო.<ref>{{cite web|author= 22 August 2012|url=http://avherald.com/h?article=454abf1b&opt=1 |title=Accident: Mombasa Air Safari L410 at Ngerenge |publisher= |date= |accessdate=29 July 2013}}</ref>

==მახასიათებლები (L-410UVP-E)==
''მონაცემების წყარო:'' Jane's All The World's Aircraft 1993–94<ref name="Janes 93 p66-7">Lambert 1993, pp. 66–67.</ref>

===ძირითადი მახასიათებლები===
*'''ტევადობა:''' 19 მგზავრი ან 1 615 კგ ტვირთი. 
*'''სიგრძე:''' 14,42 მეტრი.
*'''ფრთების კიდეებს შორის მანძილი:''' 19,48 მეტრი.
*'''სიმაღლე:''' 5,83 მეტრი.
*'''ფრთების ფართობი:''' 34,86 მ².
*'''სუფთა წონა:''' 3 985 კგ.
*'''აფრენის მაქს. წონა:''' 6 400 კგ.
*'''ძრავი:''' 2 × Walter M601E Turboprop ძრავი, თითოეული 559&nbsp;kW.

===შესაძლებლობები===
*'''მაქსიმალური სიჩქარე:''' 380 კმ/სთ 4 200 მ სიმაღლეზე. 
*'''სამგზავრო სიჩქარე:''' 365 კმ/სთ.
*'''ფრენის მაქს. მანძილი:''' 1 380 კმ.
*'''ფრენის მაქს.სიმაღლე:''' 6 320 მეტრი.
*'''ვერტიკალური სიჩქარის კოეფიციენტი:''' 7,4 მ/წ.

==რესურსები ინტერნეტში==
{{Commons|Let L-410}}
* [http://www.let.cz კომპანიის საიტი]
* [http://www.l410.cz L410.cz-unofficial site - history (in Czech), photogallery.]
* [http://www.aviationmasters.net Aviation Masters, Inc.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140114234852/http://aviationmasters.net/ |date=2014-01-14 }}
* [http://www.airliners.net/photo/Bulgaria---Air/Let-L-410UVP-E3-Turbolet/2112126/L/ www.airliners.net]

==სქოლიო==
{{სქოლიო|2}}

* Hoyle, Craig. "World Air Forces Directory". ''[[Flight International]]'', Vol. 182, No. 5370, 11–17 December 2012. pp.&nbsp;40–64. {{issn|0015-3710}}.
* Lambert, Mark (ed.). ''Jane's All The World's Aircraft 1993–94''. Coulsdon, UK: Jane's Data Division, 1993. ISBN 0-7106-1066-1.
* [http://www.airliners.net/photo/Bulgaria---Air/Let-L-410UVP-E3-Turbolet/2112126/L/ Picture of the Let L-410UVP-E3 Turbolet aircraft]. Airliners.net.

[[კატეგორია:სამგზავრო თვითმფრინავები]]
[[კატეგორია:ჩეხოსლოვაკური თვითმფრინავები]]
[[კატეგორია:ჩეხური თვითმფრინავები]]