იხილეთ წყარო გვერდისთვის OpenGL

{{ინფოდაფა პროგრამა
| სახელი = OpenGL
| ლოგო = [[ფაილი:OpenGL logo (Nov14).svg|OpenGL-ის ლოგო|220px]]
| სურათი =
| სურათის აღწერა = 
| სურათი2 = 
| სურათის აღწერა2 = 
| ავტორი = [[Silicon Graphics]]
| მწარმოებელი = [[Khronos Group]]
| გამოშვების თარიღი = 1992 წლის იანვარი
| ბოლო გამოშვების ვერსია = 4.5
| ბოლო გამოშვების თარიღი = 11 აგვისტო, 2014
| ბოლო საცდელი ვერსია = 
| ბოლო საცდელი ვერსიის თარიღი = 
| დაპროგრამების ენა = [[C (პროგრამირების ენა)|C]]<ref>{{cite web |url=http://www.lextrait.com/Vincent/implementations.html |title=The Programming Languages Beacon, v10.0 |first=Vincent |last =Lextrait |date=January 2010 |accessdate=March 14, 2010}}</ref>
| ოპერაციული სისტემა = [[მულტიპლატფორმული]]
| პლატფორმა = [[მულტიპლატფორმული]]
| ენა = 
| სტატუსი = 
| ჟანრი = 3D გრაფიკის [[აპლიკაციის პროგრამირების ინტერფეისი|API]]
| ლიცენზია = სხვადასხვა<ref>{{cite web|url=http://www.sgi.com/products/software/opengl/license.html |title=Products: Software: OpenGL: Licensing and Logos |publisher=SGI |date= |accessdate=November 7, 2012}}</ref>
| საიტი = {{URL|http://www.opengl.org/}}
| სტანდარტი =
| თარიღი = 
}}

[[File:Linux kernel and OpenGL video games.svg|thumb|300px|[[Linux]]-ის ბირთვის და OpenGL-ზე დაფუძნებული [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშების]] ურთიერთკავშირის ილუსტრაცია. ვიდეო თამაში უთანხმებს რეალურ დროში გამოსახვის გამოთვლებს [[გრაფიკული პროცესორი|გრაფიკულ პროცესორს]] OpenGL-ის მეშვეობით. იმის მაგივრად, რომ გამოსახვის შედეგები გაიგზავნოს უკან, მთავარ მეხსიერებაში, ხდება კადრის ბუფერის გაგზავნა ვიდეო მეხსიერებაში. შემდეგ კი დისპლეი კონტროლერი აგზავნის ამ მონაცემებს დისპლეიზე.]]

'''OpenGL''' ('''Open''' '''G'''raphics '''L'''ibrary) — მულტიენობრივი, მულტიპლატფორმული [[აპლიკაციის პროგრამირების ინტერფეისი]] (API), რომელიც გამოიყენება ორგანზომილებიანი და სამგანზომილებიანი [[ვექტორული გრაფიკა|ვექტორული გრაფიკის]] გამოსახვისთვის. როგორც წესი, იგი გამოიყენება [[გრაფიკული პროცესორი|გრაფიკულ პროცესორთან]] ურთიერთქმედებისთვის, გამოსახვის აპარატურულად აჩქარების მისაღწევად.

ინტერფეისი აერთიანებს დაახლოებით 250 განსხვავებულ ფუნქცას, რომლებიც გამოიყენება რთული სამგანზომილებიანი სცენების გამოსახვისთვის. ის პოპულარულია მისი სიმარტივის, მოხერხებულობის, მოქნილობის და იმის გამო, რომ ყველა პლატფორმაზე მუშაობს. ეს [[ბიბლიოთეკა (პროგრამირება)|ბიბლიოთეკა]] პოპულარულია [[ვიდეო თამაში|ვიდეო თამაშებში]]; შესაბამისად, ის კონკურენციაშია [[Microsoft]]-ის [[Direct3D]]-სთან, რომელიც [[Microsoft Windows]]-ში ჩაშენებული [[DirectX]]-ის კომპონენტია. ის, ასევე, ბევრ სამეცნიერო აპლიკაციაშია გამოკენებული.  მისი ერთ-ერთი ვარიანტი, [[OpenGL ES]], სპეციალურად გათვლილია აპლიკაციებისთვის, რომლებიც გამოიყენება მობილურ ტელეფონებში, ჯიბის კომპიუტერებში და სხვა [[ჩაშენებული სისტემა|ჩაშენებულ სისტემებში]] (embedded system).
  
== ისტორია ==
მისი მახასიათებლები და განვითარება წარმოდგენილია [[Silicon Graphics]]-ის (შემოკლებით SGI) გუნდის მიერ. ამ გუნდში იყენებენ ცნობილ [[ბუი ტუონგ ფონგ]]ის ჩრდილების ალგორითმს.{{citation needed}} პროექტ Fahrenheit-ის ფარგლებში, რომელიც Microsoft-ის და SGI-ს ინიციატივით ხორციელდებოდა 1997 წელს, შეეცადნენ, გაეერთიანებინათ OpenGL და [[Direct3D]]. 1998 წელს პროექტს [[Hewlett-Packard]]-იც შეუერთდა.<ref>{{cite news | url=http://www.findarticles.com/p/articles/mi_m0CGN/is_n3341/ai_20211297 | title=Members of Fahrenheit. 1998. | work=Computergram International | year=1998 | access-date=2016-11-25 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080115191836/http://findarticles.com/p/articles/mi_m0CGN/is_n3341/ai_20211297 | archivedate=2008-01-15 }}</ref> თავიდან პროექტს თითქოს ჰქონდა პერსპექტივა, მოეწესრიგებინა მსოფლიოს ინტერაქტიული 3D კომპიუტერული გრაფიკის API-ები, თუმცა SGI-ში ფინანსური სახსრების უქონლობის, Microsoft-ში სტრატეგიული მიზეზების გამო და ინდუსტრიის მხარდაჭერის ნაკლებობის გამო, 1999 წელს პროექტი შეჩერდა.<ref>{{cite web|url=http://www.theregister.co.uk/1999/11/29/ms_quietly_dumps_windows_opengl/|title=End of Fahrenheit}}</ref>

OpenGL-ის სპეციფიკაციას თვალყურს ადევნებს ARB (Architecture Review Board), რომელიც ჩამოყალიბდა 1992 წელს. ARB-ში შედიან ისეთი ორგანიწაციები, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან API-ების შექმნითა და განვითარებით. 2002 წლის ივნისის ინფორმაციით, OpenGL-ის ოფიციალური საიტის მიხედვით, [[3Dlabs]], [[Apple]], [[ATI]], [[Dell]], [[Evans & Sutherland]], [[Hewlett-Packard]], [[International Business Machines Corporation|IBM]], [[Intel]], [[Matrox]], [[NVIDIA|nVidia]], SGI და [[Sun Microsystems]] არიან ხმის მიმცემი წევრები. [[Microsoft]], ერთ-ერთი დამაარსებელი წევრი, [[2003 წლის მარტს]] გავიდა წევრებიდან.

2006 წლის ივლისში ARB-მა ხმა მისცა, რომ OpenGL API სპეციფიკაციის კონტროლი გადაცემულიყო [[Khronos Group]]-ზე, რომელიც უკვე დაკავებული იყო OpenGL-ის სხვადასხვა სპეციფიკაციების შედგენით, რომლებიც განკუთვნილი იყო მობილურის აპლიკაციებისთვის და [[ვიდეო თამაში|ვიდეოთამაშებისთვის]]. ეს გადაწყვეტილება [[SIGGRAPH]]-ის 31-ე კონფერენციის დროს, გამოცხადდა. გადაწკვეტილება საბოლოოდ აღსრულდა 2006 წლის ბოლოს.<ref>[https://www.khronos.org/news/press/opengl_arb_to_pass_control_of_opengl_specification_to_khronos_group OpenGL ARB to pass control of OpenGL specification to Khronos Group], Khronos press release</ref><ref>[http://www.accessmylibrary.com/coms2/summary_0286-16157838_ITM OpenGL ARB to Pass Control of OpenGL Specification to Khronos Group], AccessMyLibrary Archive</ref>

== გაფართოებები ==
OpenGL-ის სტანდარტი, ახალი ტექნოლოგიების გამოჩენასთან ერთად, ინდივიდუალურ მწარმოებლებს საშუალებას აძლევს, დაამატონ ფუნქციები ბიბლიოთეკაში გაფართოების მექანიზმის გავლით. გაფართოება გაყოფილია 2 ნაწილად: სასათაურო ფაილი, რომელშიც მდებარეობს ახალი ფუნქციების და მუდმივების 
პროტოტიპები და ასევე მოწყობილობის დრაივერები. ორივე მათგანს აქვს აბრევიატურები, რომლებიც გამოიყენება, როგორც სახელები ახალი ფუნქციებისთვის და მუდმივებისათვის. მაგალითად, [[NVIDIA]]-ს აბრევიატურა ''NV'' გამოიყენება <code>glCombinerParameterfvNV()</code> ფუნქციის და მისი მუდმივის, <code>GL_NORMAL_MAP_NV</code>-ის განსასაზღვრად. შესაძლებელია, განსაზღვრულ გაფართოებას რამდენიმე მწარმოებელმა გაუკეთოს რეალიზაცია; ამ შემთხვევაში გამოიყენება აბრევიატურა ''EXT''. ასევე შესაძლებელია, რომ ARB-მ ოფიციალურად გამოაცხადოს რომელიმე გაფართოება; ამ შემთხვევაში ეს უკანასკნელი შეიცვლება სტანდარტით და აბრევიატურა ''ARB'' გამოიყენება. ARB-ის პირველი გაფართოება იყო ''GL_ARB''.

== ბიბლიოთეკები ==
რამდენიმე ბიბლიოთეკა განვითარდა OpenGL-იდან იმისთვის, რომ უფრო მეტი ფუნქცია ჰქონოდა, რაც თავად OpenGL-ს არ ჰქონდა. ეს ბიბლიოთეკებია:
* [[OpenGL utility library|GLU]]
* [[OpenGL utility toolkit|GLUT]]
* [[OpenGL user interface library|GLUI]]
* [[OpenGL extension wrangler library|GLEW]]
* [[OpenGL easy extension library|GLEE]]
* [[GL FrameWork|GLFW]]

== იმპლემენტაციები ==
არსებობს რამდენიმე იმპლემენტაცია [[Windows]]-ისთვის [[Unix]]-ისთვის და [[macOS]]-ისთვის. ეს იმპლემენტაცია, ძირითადად, შედგენილია გრაფიკის მწარმოებლების მიერ. აგრეთვე, არსებობს ამ ბიბლიოთეკის [[ღია კოდის პროგრამული უზრუნველყოფა|ღია]] და [[თავისუფალი პროგრამული უზრუნველყოფა|თავისუფალი]] იმპლემენტაცია, სახელად [[Mesa]], რომელიც შეიქმნა 1993 წელს [[ბრაიან პოლი]]ს მიერ და იყენებს იგივე API-ს, რაც საშუალებას იძლევა:
* ხშირ შემთხვევაში თავიდან ავიცილოთ OpenGL-ის ლიცენზირებასთან დაკავშირებული პრობლემები
* გამოვიყენოთ OpenGL-ის აპლიკაციები [[X ტერმინალი|X ტერმინალზე]], რომელიც ძირითადად უხარისხოა (ჩვენება საშინელია, მაგრამ ზოგჯერ სჯობს, გამოვიყენოთ თუ ანიმაციების გამოყენება ამ მომენტში არ გვესაჭირეობა).
Mesa საშუალებას იძლევა, გამოვიყენოთ OpenGL ჩვეულებრივ [[X Window System]]-ზე. ის, ზოგჯერ, არ გვაძლევს 3D გამოსახვის საშუალებას; თუმცა, ამის მიუხედავად, შეგვიძლია გამოვიყენოთ ის მარტივი ფორმებისა და მრავალკუთხედების გამოსახვისთვის.

== OpenGL-ის ინტერესი SGI-ის მიმართ: ==

SGI ყოველთვის ასაჯაროებს GL-ის ვერსიას N-1, GL-ის განსაზღვრულ ბიბლიოთეკას. მარკეტინგის ეს მეთოდი:
* ამცირებს კონკურენციას (OpenGL თავისუფალი და ღიაა; ასე რომ ახლის შექმნის მიზეზი, პრაქტიკულად, არ არსებობს).
* ამცირებს OpenGL-ის მოდიფიკაციიების რაოდენობას (ის ისედაც მოდიფიცირდება შემდეგ ვერსიაში).
* SGI სტანციებს აძლევს მეტ უპირატესობას, რადგან GL-ს გააჩნია უპირატესობები OpenGL-თან შედარებით.

== გამოყენება ==
ზოგიერთი პროგრამა იყენებს OpenGL-ს მისი ინტერფეისის გამოსახვისთვის. ასეთებია: [[Google Earth]], [[Blender]], [[X11]] და ა.შ..

== ბიბლიოგრაფია ==
* OpenGL 2.0: ოფიციალური გიდი, ჯეკ ნეიდენი, მეისონ ვუ, ტომ დეივისი, დეივ შრეინერი, ვერონიკ კამპილო, 2006, კამპუსპრეს, [[ISBN 978-2-7440-2086-5]].
* OpenGL პროგრამების ოფიციალური გიდი „როგორ ვისწავლოთ OpenGL“, ვერსია 2, დეივ შრეინერი, მეისონ ვუ, ჯეკ ნეიდენი, 2005, ედისონ-უელსი, [[ISBN 978-0-321-33573-9]].
* OpenGL აღწერა, რიჩარდ ს, ბენჟამენ ლიპჩაკ, 2004, სამს, [[ISBN 978-0-672-32601-1]].
* OpenGL თამაშების პროგრამირების დასაწყისი, დეივ ესტილ, კევინ ჰაუკინ, 2004, ტექნოლოგიის კურსი, [[ISBN 1-59200-369-9]].

== დაკავშირებული სტატიები ==
* [[Direct3D]]
* [[OpenGL ES]]
* [[OpenAL]]
* [[API]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
* {{en icon}} [http://www.opengl.org/ OpenGL.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110226000710/http://www.opengl.org/ |date=2011-02-26 }},  OpenGL-ის ოფიციალური ვებ გვერდი.
* {{en icon}} [http://www.opengl.org/resources/libraries/glut/ GLUT] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110103120712/http://www.opengl.org/resources/libraries/glut/ |date=2011-01-03 }}
* {{en icon}} [http://www.Mesa3d.org/ Mesa 3D], თავისუფალი დანერგვა
* {{en icon}} [http://freeglut.sourceforge.net/ freeglut], Gluit-ის თავისუფალი დანერგვა
* {{en icon}} [http://nehe.gamedev.net/ NeHe's OpenGL tutorials], დამწყებთათვის A-დან Z-მდე.
* {{fr}} [http://Didactitiels OpenGL Nehe]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, ფრანგული თარგმანი 
* {{fr}} [http://jeux.developpez.com/faq/opengl/ FAQ OpenGL], ფორუმი
* {{fr}} [http://www.linuxgraphic.org/section3d/openGL/didact.html  LinuxGraphic.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070603110131/http://www.linuxgraphic.org/section3d/openGL/didact.html |date=2007-06-03 }} ახსნა-განმარტება ფრანგულად.
* {{fr}} [http://glinfrench.apinc.org/ GL in French] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070405053758/http://glinfrench.apinc.org/ |date=2007-04-05 }}, კურსები ფრანგულად.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}

[[კატეგორია:კომპიუტერული გრაფიკა]]