იხილეთ წყარო გვერდისთვის Server Side Includes

'''Server Side Includes (SSI)''' არის მარტივი სერვერული სკრიპტული ენა რომელიც პრაქტიკულად მარტო [[World Wide Web|web]] ისთვისაა ღირებული. როგორც სახელი მიგვანიშნებს ძირითადი
დანიშნულება ამ ენისა არის ერთი ფაილის შიგთავსისი მეორეში ჩამატება,
როდესაც [[web server|ვებ სერვერი]] ამ უკანასკნელს დაამუშავებს და მას კლიენტს გაუგზავნის. 
მაგალითად ფაილის შიგთავსი (.html, .txt, ა.შ.) რომელიც რაიმე ყოველდღიურად განახელებად ინფორმაციას
შეიცავს შესაძლებელია ვებ გვერდში შემდეგი ბრძანებით მოვათავსოთ:
 <source lang="text"><!--#include virtual="../news.txt" --></source>
ასეთი სახის შიგთავსის მოთავსება მოსახერხებელია მაგალითად ნავიგაციის
მენიუებისათვის და საერთოდ როდესაც რამე შიგთავსი რამოდენიმ-გან/ჯერ უნდა
იქნას გამოყენებული. მაგალითად [[apache]] [[web server|ვებ სერვერს]] საწყისი კონფიგურაციით
ასრულებს SSI დირექტივებს .shtml or .shtm
გაფართოებების ფაილებში. რაღა თქმა უნდა შეიძლება apacheს ისე დაკონფიგურირება
რომ სხვა გაფართოებების ფაილებშიც მოხდეს SSI დირექტივების შესრულება. 
შეიძლეაბ ითქვას რომ SSI პატარა, ავტომატიზირებული დავალებებისათვის არის
მოსახერხებელი. თუ საჭიროა უფრო რთული დამუშავება, [[perl|perl-ს]], [[php|php-ს]], [[asp|asp-ს]] ა.შ. ვერ
ავუვლით გვერდს.

== მარტივი სინტაქსი ==
SSI ს აქვს მარტივი სინტაქსი <source lang="text"><!--#directive parameter=value parameter=value --></source>. ეს დირექტივები მოთავსებულია [[HTML]] [[კომენტარი|კომენტარებს]] შორის, რათა იმ შემთხვევაში თუ SSI არ არის აქტივირებული ამ გვერდისთვის, კოდში არსებული დირექტივები არ გამოჩნდნენ საიტზე.

== დირექტივები ==
=== ძირითადი დირექტივები ===

{| class="wikitable"
 ! დირექტივა
 ! პარამეტრები
 ! აღწერა
 ! მაგალითი
 |-
| include
| file, direct or virtual
|  ეს არის ყველაზე ხშირად გამოყენებული დირექტივა, რომელიც საშუალებას გვაძლევს ერთი დოკუმენტის შიგთავსი მოვათავსოთ მეორე დოკუმენტში.  file ან virtual პარამეტრი მიუთუთებს  ფაილზე ([[HTML]] გვერდი, ტექსტური ფაილი , სკრიპიტ, ა.შ.) რომლის შიგთავიც მოთავსებულ უნდა იქნას დოკუმენტში, სადაც გვხვდება ეს დირექტივა. პარამეტრი file მითუთებს ფაილის ფარდობით მდებარებოაზე აქტუალურ ფალითან მიმართებაში;  პარამეტრი  virtual კი ფაილის აბსოლუტურ მდებარეობას დოკუმენტის ფესვიდან.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="header.html"--></nowiki></code>
|-
| exec
| cgi ან cmd
| ეს  დირექტვია ასრულებს  პრგრამას, სკრიპტს  ან [[shell|shell-ის]] ბრძანებას  [[server|სერვერზე]]. პარამეტრუ cmd parameter მიუთუთებს ბრძანებას სერვერზე; პარამეტრი cgi მიუთითებს ბილიკს  CGI სკრიპტისკენ. SSI სკრიპტის PATH_INFO და QUERY_STRING  პარამეტრები გადაეცემა CGI სკრიპტს. სასურველი "include virtual"ის გამოყენებას "exec cgi"ის ნაცვლად.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#exec cgi="/cgi-bin/foo.cgi"--></nowiki></code><br />or<br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#exec cmd="ls -l"--></nowiki></code>
|-
| echo
| var
 | ეს  დირექტივა აჩვენებს მითითებული [[HTTP]] გარემოს ცვლადის შიგთავსს.  მაგალითად HTTP_USER_AGENT, LAST_MODIFIED, და HTTP_ACCEPT.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#echo var="REMOTE_ADDR" --></nowiki></code>
|-
| config
| timefmt, sizefmt, ან errmsg
| ეს დირექტივები მიუთითებენ თარიღის, დროის, ფაილის ზომისა და შეცდომის ტექსტის (მაგალითად თუკი SSI ბრძანების შესრულება ვერ მოხერხდა) ფორმატს.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#config timefmt="%y %m %d" --></nowiki></code><br />or<br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#config sizefmt="bytes" --></nowiki></code><br />or<br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#config errmsg="SSI command failed!" --></nowiki></code>
|-
| flastmod ან fsize
| file ან virtual
|  პირველი დირექტივა აჩვენებს მითითებული ფაილის ის ბოლო მოდიფიცირების დროს, მეორე კი მითითებული ფაილის ზომას. ფაილების მითითება ხდება file-ის ან virtual-ის მეშვეობით.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#flastmod virtual="index.html"--></nowiki></code><br />or<br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#fsize file="script.pl"--></nowiki></code>
|-
| printenv
| &nbsp;
| ეს დირექტივა ბეჭდავს ყველა ცვლადის სიას და მათ მნიშვნელობებს. ეს სია შეიცავს ასევე გარემოსა და მომხმარებლის მიერ გამოცხადებულ ცვლადებს. მას არა აქვს ატრიბუტები.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#printenv --></nowiki></code>
|}

=== რთული დირექტივები ===

{| class="wikitable"
 ! დირექტივა
 ! პარამეტრები
 ! აღწერა
 ! მაგალითი
 |-
| if
| expr
 | პირობითი ბლოკის დასაწყისი
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#if expr="${Sec_Nav}" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="secondary_nav.txt" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#endif --></nowiki></code>
 |-
| elif
| expr
| ისევე როგორც სხვა ენებში, აცხადებს შემდეგ პირობით ბლოკს.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#if expr="${Sec_Nav}" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="secondary_nav.txt" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#elif expr="${Pri_Nav}}"></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="primary_nav.txt" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#endif --></nowiki></code>
 |-
| else
 | 
| იგივე მნიშვნელობა რაც სხვა პროგრამულ ენებში.
| <code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#if expr="${Sec_Nav}" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="secondary_nav.txt" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#else --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#include virtual="article.txt" --></nowiki></code><br /><code style="white-space: nowrap;"><nowiki><!--#endif --></nowiki></code>
|-
| endif
 | 
 |  აცხადებს პირობითი ბლოკის დამთავრებას.
 | იხილე ზედა მაგალითი.
 |}

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[PHP]]
* [[ASP]]
* [[JSP]]
* [[Edge Side Includes|ESI (Edge Side Includes)]]

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://httpd.apache.org/docs/2.2/mod/mod_include.html Apache mod_include Reference] {{en icon}}
* [http://httpd.apache.org/docs/howto/ssi.html Apache SSI Tutorial] {{en icon}}
* [http://www.yourhtmlsource.com/sitemanagement/includes.html Server-Side Includes Tutorial] {{en icon}}
* [http://www.andreas.com/faq-ssi.html Plain-English Guide to SSI] {{en icon}}
* [http://www.alexgomes.com/tutorials/SSI.shtml Alex's SSI Tutorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080113052646/http://www.alexgomes.com/tutorials/SSI.shtml |date=2008-01-13 }} {{en icon}}
* [http://www.kavoir.com/ssi-framework/ Kavoir SSI Framework] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080101154420/http://www.kavoir.com/ssi-framework/ |date=2008-01-01 }} {{en icon}}
* [http://www.ssi-developer.net/ssi/ SSI-Developer, Apache Server Side Includes] {{en icon}}

[[კატეგორია:პროგრამირების ენები]]