ახალსოფლის ეკლესიის წარწერა

ახალსოფლის ეკლესიის წარწერა — ძველი ქართული ასომთავრული წარწერა, რომელიც თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტის სოფელ ახალსოფლის ეკლესიის გალავანში ჩატანებულ ქვაზე აღმოჩნდა, დაახლოებით, X-XI საუკუნეებისა.

წარწერა

წარწერა სამსტრიქონიანია:

† წ~ო მოწ~ო ბგრ~ტ ად~დე ბგ~რტ აფ...
თა მფ~ე და ად~ე სლი გრდ~ხტ დ~დ
ფსი წე~ ღთ~სა დკ~ბე თლ~ი ბტ~სი მწ~სა მრნ~ს

ანუ:

† წმიდაო მოწამეო ბაგრატ, ადიდე ბაგრატ აფ[ხაზ]–
თა მეფე და ადიდე სული გურანდუხტ დედ–
ოფლისაი წინაშე ღმრთისა, დაუტკბე თული ბაგრატისი მიწასა მირიანს.

დახასიათება

პალეოგრაფიული თვალსაზრისით წარწერა ხასიათდება იმით, რომ მასში ლ გრაფემა ნუსხურია (შდრ. ფიის წმინდა თევდორეს ეკლესიის წარწერა). ენობრივი თვალსაზრისით საყურადღებოა ისტორიული /აჲ/ დიფთონგის აი გრაფემათა მიმდევრობით გადმოცემა. გვხვდება საინტერესო ფრაზეოლოგიზმი: თუალისა დატკბობა.

დათარიღება

ექვთიმე თაყაიშვილი თვლიდა, რომ წარწერა ბაგრატ IV-ს მეფობის ხანით (1027 –1072) თარიღდება. ა. ბაქრაძისა და ს. ბოლქვაძის აზრით, წარწერაში მოხსენიებული ბაგრატი ბაგრატ III-ა. ისინი წარწერას 975 –1014 წლებისად მიიჩნევენ. ნ. შოშიაშვილი ფიქრობს, რომ წარწერა X საუკუნის ბოლო მეოთხედს განეკუთვნება.

ლიტერატურა

კ დანელია, ზ. სარჯველაძე, ქართული პალეოგრაფია, თბ., 1997, გვ. 53–54
Е. Такаишвили, Археологические экскурсии, разыскания и заметки, II, 1907; IV, Тф., 1913, ст. 9-11
ა. ბაქრაძე, ს. ბოლქვაძე, საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ქართულ ეპიგრაფიკულ ძეგლთა კატალოგი, თბ., 1953, გვ. 28
ნ. შოშიაშვილი, ქართული წარწერების კორპუსი, I, თბ., 1980, გვ. 259