.svg){kind=link}
„ვიკიპედიის აზიის თვე“,
შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზები!
ლანიაკეა
ლანიაკეა — გალაქტიკური ზეგროვა, რომელიც „ირმის ნახტომის“, მზის სისტემისა და დედამიწის სახლია. ეს განსაზღვრა 2014 წლის სექტემბერში მიიღეს, როდესაც ასტრონომთა ჯგუფმა რ. ბრენტ ტულის (ჰავაის უნივერსიტეტიდან) ხელმძღვანელობით გამოაქვეყნა ზეგროვების განსაზღვრის ახალი გზა, რომელიც ეფუძნება გალაქტიკების ფარდობით სიჩქარეებს. ადგილობრივი ზეგროვის ეს ახალი განსაზღვრება მიეკუთვნება წინათ განსაზღვრულ ადგილობრივ ზეგროვას - ქალწულის ზეგროვას, ახლა უკვე დანამატად.[1][2][3][4]
| ფაილი:ადგილობრივი ზეგროვები.jpg უახლოესი ადგილობრივი ზეგროვების რუკა, რომელიც 500 მილიონ სინათლის წელიწადს მოიცავს. ლანიაკეა წითელ წრეშია. | |
| დაკვირვების მონაცემები | |
|---|---|
| ეპოქა: | J2000 |
| თანავარსკვლავედი: | სამხრეთის სამკუთხედი |
| პირდაპირი ასვლა: | 10სთ 32წთ {{{3}}}წმ |
| დახრილობა: | -46გრად 00მინ {{{3}}}სეკ |
| წითელი წანაცვლება: | z = 0,0708 |
| მანძილი: | 250 მსწ |
| მასა: | 1,5×1016 M☉ |
მახასიათებლები
ლანიაკეას ზეგროვა 100 000 გალაქტიკას მოიცავს, რომლებიც 160 მეგაპარსეკზეა (520 მეგასინათლის წელიწადი) გადაჭიმული. ზეგროვები სამყაროს ერთ-ერთი უდიდესი წარმონაქმნებია და ისეთი საზღვრები აქვს, რომელთა განსაზღვრა ძნელია, განსაკუთრებით კი შიგნიდან. გუნდმა რადიოტელესკოპების გამოყენებით ადგილობრივი გალაქტიკების დიდი ნაკრების მოძრაობის რუკა შეადგინა. მოცემულ ზეგროვაში ყველა გალაქტიკის მოძრაობა მიმართული იქნება შიგნითკენ, მასის ცენტრის მიმართულებით. ლანიაკეას შემთხვევაში ამ გრავიტაციულ ფოკუსურ წერტილს „უზარმაზარი მიმზიდველი“ ეწოდება და გავლენას ახდებს გალაქტიკების ადგილობრივი ჯგუფისა და ყველა სხვა გროვის მოძრაობაზე მთელი ზეგროვის მასშტაბზე.[3]
აღმოჩენის მეთოდი
ახალი მეთოდს, რომელიც გალაქტიკების მოძრაობების ანალიზისთვის გამოიყენება, რომ განისაზღვროს მახასიათებელი მოძრაობა კოსმიური გაფართოებიდან, „ვაინერის ფილტრირება“ ეწოდება, რომელიც მუშაობს კარგად განსაზღვრული პოზიციური ინფორმაციისთვის, რაც 300 მეგასინათლის წელიწადის (92 მეგაპარსეკი) მანძილზე ანალიზის ჩატარების საშუალებას იძლევა. ამ შეზღუდვით ჩანს, რომ ლანიაკეა შაპლის ზეგროვისკენაა მიმართული, ანუ ლანიაკეა და შაპლი შესაძლოა უფრო დიდი კომპლექსის ნაწილი იყოს.[5]
ადგილმდებარეობა
ლანიაკეას მეზობელი ზეგროვებია: შაპლის ზეგროვა, ჰერკულესის ზეგროვა, თმების ზეგროვა, პერსევი-თევზების ზეგროვა. ამ ზეგროვების კიდეები და ლანიაკეა კარგად არაა ცნობილი.[2]
სახელწოდება
სახელი ლანიაკეა „განუზომელ ზეცას“ ნიშნავს ჰავაის ენაზე — „lani“ - ზეცა და „akea“ - განუზომელი. სახელის იდეა ეკუთვნის ნაუა'ა ნაპოლეონს, რომელიც ჰავაის ენის ასოცირებული პროფესორია კაპიოლანის საზოგადოების კოლეჯში. სახელი პოლინეზიელი შტურმანების პატივსაცემადაა, რომლებიც ცის ცოდნას იყენებდნენ წყნარ ოკეანეზე ნავიგაციისათვის.[1][5]
რესურსები ინტერნეტში
- Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- ფაილი:Video-x-generic.svg Vimeo, "Laniakea Supercluster", Daniel Pomarède, 1 September 2014—video representation of the findings of the discovery paper
- ფაილი:Video-x-generic.svg Youtube, "Laniakea: Our Home Supercluster", Nature Video, 3 September 2014—Redrawing the boundaries of the cosmic map, they redefine our home supercluster and name it Laniakea.
იხილეთ აგრეთვე
სქოლიო
- ↑ 1.0 1.1 Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- ↑ 2.0 2.1 Irene Klotz. (3 September 2014) New map shows Milky Way lives in Laniakea galaxy complex. Reuters. ScienceDaily. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 სექტემბერი 2014. ციტირების თარიღი: 8 სექტემბერი 2014.
- ↑ 3.0 3.1 Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- ↑ 5.0 5.1 Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted