.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
ხაკანი შირვანი
ხაკანი შირვანი, ხაყანი შირვანი, აფზალ ალ-დინ ბადილ (დ. 1120/1126, შემახა — გ. 1199, თავრიზი) — სპარსელი პოეტი. დაიბადა ხელოსნის ოჯახში. მამამ, დურგალმა ალიმ, ადრე მიატოვა ცოლ-შვილი. ხაკანი შირვანი აღზარდა ბიძამ და იმ დროის კვალობაზე კარგი განათლება მიაღებინა (შეასწავლა ენები, ფილოსოფია, მედიცინა, ასტრონომია). ხაკანი შირვანი დედით ქრისტიანულ წრეებს უკავშირდებოდა. ჭაბუკი პოეტი დასაწყისში სუფიურმა იდეებმა გაიტაცა, აქედანაა მისი პირველი ფსევდონიმი — „ჰაყაიყი“ (ჭეშმარიტების მაძიებელი). მალე იგი შირვანის ლიტერატურული სკოლის მეთაურმა აბუ ლ-ალა განჯევიმ დაიახლოვა და შირვანშაჰთა სამეფო კარს წარუდგინა.
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
|---|---|
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| დაბადების თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დაბადების ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდაცვალების თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდაცვალების ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დასაფლავებულია | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ფსევდონიმი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საქმიანობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ენა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ეროვნება | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მოქალაქეობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ალმა-მატერი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| პერიოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ჟანრი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| Magnum opus | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ჯილდოები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მეუღლე | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| პარტნიორ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| შვილ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ნათესავ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| Script error: No such module "collapsible list". | |
| ხელმოწერა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
 [[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |
აქედან იწყება ხაკანი შირვანის, როგორც მეხოტბე პოეტის, კარიერა, აქედანვე მოდის მისი საბოლოო ზედწოდება „ხაკანი“ („ხაყანისეული“) ე. ი. მბრძანებლის, შირვანშაჰის საკუთრება. ხაკანი შირვანის კასიდები გამოირჩევა ფორმის გართულებით, „ვასფის“ („აღწერა“) მრავალფეროვნებით, მუსიკალობით. მას დიდი ღვაწლი მიუძღვის ამ ჟანრის განვითარებაში. პოეტური ტექნიკით გატაცება იგრძნობა ლირიკულ ღაზალებშიც. ხაკანი შირვანიმ ორჯერ იმოგზაურა მექაში. პირველი მოგზაურობის შედეგად (1157) დაწერა მასნავი „ორი ერაყის საჩუქარი“ (ავტობიოგრაფიული ხასიათის პოემა). მან სამეფო კარის პოეტის მძიმე ხვედრი გაიზიარა და ერთხანს შაბურანის ციხეში ამოყო თავი. აქ შექმნა შესანიშნავი ციკლი „ციხის კასიდებისა“. გარდაეცვალა ცოლ-შვილი. სიცოცხლის ბოლო წლები თავრიზში გადახვეწილმა მარტოდმარტომ გაატარა. მძიმე განცდებიას ასახული მის ლირიკულ „ნაწყვეტებსა“ და რობაიებში. შემორჩენილია ხაკანი შირვანის წერილების კრებული. იგი კარგად იცნობდა საქართველოს. „ქრისტიანულ კასიდაში“ ასახელებს ბაგრატიონთა რეზიდენციებს — ნაჭარმაგევსა და მუხრანს. ერთ რობაიში ქართული ენის ცოდნას იჩემებს და მაჯამურ რითმად ქართულ სიტყვას იყენებს. მიმოწერა ჰქონდა ქართველ მოღვაწეებთან.
ლიტერატურა
- კობიძე დ., სპარსული ლიტერატურის ისტორია, თბ., 1975, გვ. 237-241;
- Марр Ю. Н., Чайкин К. И., Хакани-Незами-Руставели, т. 1-2, М.-Л.-Тб., 1935-1966;
- Рафили М., Хагани Ширвани - великий современник Низами, კრ.: Низами т.4, Баку, 1947;
- გვახარია ა., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1987. — გვ. 416.