უმაღლესი მცენარეები

უმაღლესი მცენარეები
	ფაილი:Fern.jpg; გვიმრის ფოთოლი
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	მცენარეები
ქვესამეფო:	უმაღლესი მცენარეები
ლათინური სახელი
	Embryophyta
განყოფილებები
	ხავსისნაირნი (Bryophyta); ჭურჭლოვნები (Tracheophyta) გვიმრანაირნი (Pteridophyta); თესლოვნები (Spermatophyta) ფარულთესლოვნები (Angiospermae); შიშველთესლოვნები (Gymnospermae); ; ;
დაცვის სტატუსი
	<templatestyles src="თარგი:Comment/styles.css" /><span class="ts-comment-commentedText" title="Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted">სტატუსი არ არის მითითებული; ძიება IUCN-ის ვებ-გვერდზე: ???
ITIS	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
NCBI	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
EOL	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
IPNI	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
TPL	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
MB	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
FW	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

უმაღლესი მცენარეები, ჩანასახოვანი მცენარეები (Embryobionta, Embryophyra), ღეროიანი მცენარეები (Cormophyta, Cormobionta), ტელომური მცენარეები (Telomophyta, Telomobionta) — მცენარეული სამყაროს მაღალორგანიზებული ჯგუფი. მოიცავს ხავსისნაირებს, გვიმრანაირებს, შიშველთესლოვან და ფარულთესლოვან მცენარეებს. უმაღლესი მცენარეების სახეობათა რაოდენობა 300 ათასზე მეტია.

უმაღლესი მცენარეები რთულად დიფერენცირებული მრავალუჯრედიანი ორგანიზმებია; უმრავლესობა შეგუებულია ხმელეთზე ცხოვრებას. მათი სასიცოცხლო ციკლი შედგება 2 მონაცვლე ფაზისა ან თაობისაგან: სქესობრივი (გამეტოფიტი), რომელზეც მრავალუჯრედიანი სასქესო ორგანოები (გამეტანგიუმები) ვითარდება და უსქესო (სპოროფიტი), რომელზეც სპორანგიუმები ვითარდება. გამეტანგიუმები 2 ტიპისაა: მამრობითი (ანთერიდიუმი) და მდედრობითი (არქეგონიუმი). ანთერიდიუმებში ვითარდება მამრობითი სასქესო უჯრედები (მამრობითი გამეტები), არქეგონიუმებში — მდედრობითი სასქესო უჯრედები (მდედრობითი გამეტები). მდედრობითი გამეტა კვერცხუჯრედი ყოველთვის ერთია და უძრავი. განაყოფიერების შედეგად წარმოიქმნება ზიგოტა, რომელიც საწყისს აძლევს მრავალუჯრედიან ჩანასახს; ზრდისა და დიფერენციაციის შედეგად ვითარდება სპოროფიტი სპორანგიუმებითურთ, რომლებშიც სპორები წარმოიქმნება.

უმაღლესი მცენარეების უმრავლესობას აქვს გამტარი ქსოვილი — ქსილემა და ფლოემა, ეპიდერმისი კუტიკულით და ტიპობრივი ბაგეებით. მათი მაფოტოსინთეზირებელი ორგანოები მწვანეა, ქლოროფილი დამატებით პიგმენტებს არ შეიცავს. უმაღლესი მცენარეების ნამარხები ცნობილია სილურული პერიოდიდან.

ლიტერატურა

ღვინიანიძე ზ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1986. — გვ. 144.