აჩქარება

თარგი:ინფოდაფა ფიზიკური სიდიდე აჩქარება (აღნიშვნა: $a$) — ძირითადი ფიზიკური (ვექტორული) სიდიდე, რომელიც ახასიათებს მატერიალური წერტილის სიჩქარის ცვლილებას. უფრო ზუსტად, აჩქარება განისაზღვრება როგორც სიჩქარის ვექტორის პირველი წარმოებული დროით:

$a=\frac{dv}{dt}$

მრუდწირული მოძრაობის შემთხვევაში აჩქარება შეიძლება დაიშალოს ტანგენციალურ აჩქარებად ($a_{\tau }$), რომელიც ახასიათებს სიჩქარის სიდიდის ცვლილებას, და ნორმალურ აჩქარებად ($a_n$), რომელიც ახასიათებს სიჩქარის მიმართულების ცვლილებას:

$a=a_{\tau }+a_n=\frac{dv}{dt}\tau +\frac{v^2}{\rho }n$

სადაც $\tau$ არის ტრაექტორიის შესაბამის წერტილში მხების ერთეულოვანი ვექტორი, $\rho$ — სიმრუდის რადიუსი ტრაექტორიის ამავე წერტილში, ხოლო $n$ — ნორმალის ერთეულოვანი ვექტორი.

ტანგენციალური აჩქარება მიმართულია ტრაექტორიის მხების გასწვრივ, ხოლო ნორმალური აჩქარება — ტრაექტორიის ნორმალის გასწვრივ — ჩაზნექილობისაკენ.

აჩქარების ცნება ახასიათებს წერტილს; სხეულის აჩქარებაზე კი ლაპარაკი შეიძლება მხოლოდ გადატანითი მოძრაობისას.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1977. — გვ. 72.