ბურგუნდია

**Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted**
**Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted**
ისტორიული ოლქი და ყოფილი რეგიონი
	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted; Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ქვეყანა	{{ქვეყნის მონაცემები Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted \| ქვეყნის დროშა2 \| name = Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted \| variant = \| size = }}
ადმ. ცენტრი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
შიდა დაყოფა	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
კოორდინატები	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
მმართველი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
დაარსდა	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
პირველი ხსენება	[[Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]]
ფართობი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ოფიციალური ენა	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
მოსახლეობა	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
გაუქმდა	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
სასაათო სარტყელი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
სატელეფონო კოდი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
საფოსტო ინდექსი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
საავტომობილო კოდი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ოფიციალური საიტი	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
	[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted\|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

ბურგუნდია (ლათ. Burgundia), ბურგონი (ფრანგ. Bourgogne) — საფრანგეთის ისტორიული ოლქი და ყოფილი ადმინისტრაციული რეგიონი (2016 წლამდე). ადმინისტრაციულად მოიცავდა ოთხ დეპარტამენტის: კოტ-დ’ორი, ნიევრი, სონა და ლუარა, იონა. ფართობი — 31 582 კმ². მოსახლეობა —1 633 891 კაცი (2007). უდიდესი ქალაქები: დიჟონი და ნევერი. დედაქალაქი — დიჟონი.

ცნობილია თავისი ღვინოებით (შაბლი, ნიუი-სენ-ჟორჟი) და საქონლის სხვადასხვა ჯიშებით.

გეოგრაფია

ფაილი:Carte de la Bourgogne (Relief).svg

ბურგუნდია მოიცავს მდინარეების რონის, სონის, ლუარის აუზებში და სენის ზემო წელზე მდებარე მიწებს.^[1] ბურგუნდიის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში პარიზის აუზის ბორცვებიანი ვაკე თანდათან გადადის იურულ პლატოში (დაახლ. 200–145 მლნ. წ.), რომელიც ფართო რკალის სახითაა გადაჭიმული ნივერნეს პლატოდან (დასავლეთით) ლანგრის პლატომდე (აღმოსავლეთით). მათ შორის მოქცეულია მონანისა და შაროლეს მაღლობები. რელიეფის ეს ფორმები დასერილია ღრმულებითა და მდინარეთა ხეობებით; წარმოიქმნება მნიშვნელოვანი წყალგამყოფი: ლუარა და სენა მიედინება ჩრდილოეთით (ატლანტის ოკეანისკენ), სონა კი უერთდება რონას და მიედინება სამხრეთით (ხმელთაშუა ზღვისკენ).^[2]

ისტორია

ფაილი:Duchy of Burgundy (XIV–XV centuries)-ka.svg

ბურგუნდიის საჰერცოგო XIV–XV საუკუნეებში.

ბურგუნდიის ტერიტორიაზე შუა საუკუნეებისა და ახალი დროის პერიოდში არსებობდა რამდენიმე სახელმწიფოებრივი, ადმინისტრაციული წარმონაქმნი და ფეოდალური სამფლობელო:^[1]

ბურგუნდების სამეფო — ბურგუნდების გერმანული ტომების სახელმწიფო. წარმოიქმნა 457 წელს. ცენტრი იყო ქალაქი ლიონი. 535 წელს შეუერთდა ფრანკთა სახელმწიფოს (მის შემადგენლობაში ბურგუნდების განსახლების არეალს შეუნარჩუნდა სახელი „ბურგუნდია“).
ორი სამეფო, რომელიც IX საუკუნეში ფრანკთა სახელმწიფოს დაშლის შემდეგ წარმოიქმნა ყოფილი ბურგუნდების სამეფოს ტერიტორიაზე: ზემო ბურგუნდია (წარმოიქმნა 888 წელს) და ქვემო ბურგუნდია ანუ არელატი (წარმოიქმნა 879 წელს); დაახლ. 933 წელს გაერთიანდნენ ერთიან ბურგუნდიის სამეფოდ (ცენტრი — ქ. არლი), რომელიც 1032–1033 წლებში შევიდა საღვთო რომის იმპერიის შემადგენლობაში.
ბურგუნდიის საგრაფო ანუ ფრანშ-კონტე
ბურგუნდიის საჰერცოგო (IX–XV სს.), რომელიც XIV–XV საუკუნეებში შემოერთებულ ტერიტორიებთან ერთად ევროპის ერთ-ერთი უძლიერესი სახელმწიფო გახდა.
ბურგუნდიის პროვინცია საფრანგეთის სამეფოში. ძირითადად წარმოიქმნა 1477 წელს ბურგუნდიის საჰერცოგოდან შემოერთებული მიწებით. ცენტრი — ქ. დიჟონი. 1790 წელს დაიყო 4 დეპარტამენტად.

მოსახლეობა

ბურგუნდია მცირედ დასახლებულია, განსაკუთრებით ურბანული რაიონების მიღმა. საფრანგეთში XIX საუკუნესა და XX საუკუნის დასაწყისში მიმდინარე სასოფლო რაიონების მოსახლეობის შემცირების პროცესი ძლიერ გამოვლინდა ბურგუნდიაში. აქ მოსახლეობა 1872–1946 წლებში თითქმის მეოთხედით შემცირდა. ომის შემდგომ მოსახლეობის ზრდა დაიწყო, თუმცა 1980-იანი წლებიდან მნიშვნელოვნად შენელდა, ძირითადად მეზობელ რეგიონებში მიგრაციის შედეგად. საერთო რაოდენობის შემცირების მიუხედავად, ჩრდილოეთ დეპარტამენტებში (იონა, კოტ-დ’ორი) შეიმჩნევა ზრდა, რაც გამოწვეულია დედაქალაქის რეგიონიდან მოსახლეობის მიგრაციით.^[2]

ეკონომიკა

ფაილი:Weinberg Cote de Nuits.jpg

ვენახი

სოფლის მეურნეობა

ბურგუნდიის სოფლის მეურნეობა მრავალფეროვანია. ნიევრის მთიან რაიონებში და სონა და ლუარის დასავლეთ ნაწილში მოშენებულია მსხვილი რქოსანი საქონლის მეხორცული ჯიშები. სონა და ლუარაშია გამოყვანილი შაროლეს ჯიში. აღმოსავლეთში მოშენებულია მერძეული საქონელი. იონასა და ჩრდილოეთ კოტ-დ’ორში მოჰყავთ დიდი რაოდენობით მარცვლეული. კოტ-დ’ორის სამხრეთში, სონის მარჯვენა ნაპირზე მდებარეობა ბურგუნდიის მთავარი მეღვინეობის რაიონი. ვენახების ორი მთავარი ჯგუფია ბონი და ნიუი. აქ იწარმოება ყველაზე ცნობილი ბურგუნდიული ღვინოები: კლო-ვუჟო, ჟევრე-შამბერტენი, ნიუი-სენ-ჟორჟი, პომარი. იონის ხეობა ასევე გამოირჩევა მეღვინეობით, განსაკუთრებით ცნობილია თეთრი ღვინო შაბლი.^[2]

მრეწველობა და მომსახურების სფერო

ფაილი:Gare de Laroche.jpg

რკინიგზის სადგური იონის დეპარტამენტში.

დიდი ხანია ბურგუნდიის მრეწველობის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დარგია მეტალურგია, განსაკუთრებით სონა და ლუარის დეპარტამენტში. სხვა დარგებია ელექტრომოწყობილობების წარმოება, ფარმაცევტიკა, ქიმიური და კვების მრეწველობა, რაც რეგიონის წარმოების დივერსიფიკაციას უზრუნველყოფს. დასაქმების მნიშვნელოვანი ნაწილი მომსახურების სფეროზე მოდის, თუმცა მისი ზრდა შენელებულია, ნაწილობრივ იმიტომ, რომ რეგიონში მსხვილი მეგაპოლისები არ არის.^[2]

ტრანსპორტი

ბურგუნდიაში გადის რამდენიმე მსხვილი სატრანსპორტო არტერია. დიჟონამდე, მაკონამდე და ლე-კრეზომდე დადის ჩქაროსნული მატარებელი. მდინარე სონა სანაოსნოა (დიდი ტევადობის ბარჟებისათვის) შალონ-სიურ-სონიდან სამხრეთით. სარკინიგზო და საავტომობილო წვდომის სიმარტივე ხელს უწყობს დედაქალაქის რეგიონიდან აქ მოსახლეობისა და საწარმოების გადმოსვლას.^[2]

რესურსები ინტერნეტში

(ფრანგული) რეგიონული საკონსულოს გვერდი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
(ინგლისური) ბურგუნდიის მცირე გზამკვლევი ძირითადი ტურისტული ღირსშესანიშნაობებით

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 თარგი:დრე წიგნი
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 Burgundy. Encyclopedia Britannica online (2024-01-29). ციტირების თარიღი: 23 მარტი, 2024

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[:0-1] 1.0 ^1.1 თარგი:დრე წიგნი

[britannica-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 Burgundy. Encyclopedia Britannica online (2024-01-29). ციტირების თარიღი: 23 მარტი, 2024

[1]

[2]