.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
ვლადიმირ პრელოგი
ვლადიმირ პრელოგი (ხორ. Vladimir Prelog; დ. 23 ივლისი 1906, სარაევო – გ. 7 იანვარი 1998, ციურიხი) — შვეიცარიელი ქიმიკოსი, ხორვატული წარმოშობისა. ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრი, ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგში 1975 წელს.
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
|---|---|
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| დაბ. თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დაბ. ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდ. თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდ. ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დასაფლავებულია | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მოქალაქეობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ეროვნება | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საქმიანობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მუშაობის ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ალმა-მატერი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| განთქმული მოსწავლეები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| პარტნიორ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| სამეცნიერო ხარისხი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მეუღლე | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მამა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დედა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| შვილ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ნათესავ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ჯილდოები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| Script error: No such module "collapsible list". | |
| ხელმოწერა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |
ბიოგრაფია
დაიბადა სარაევოში 1906 წლის 23 ივლისს. 1914 წელს 8 წლის პრელოგი შეესწრო სარაევოს მკვლელობას. პირველი მსოფლიო ომის დაწყებიდან მალევე ოჯახი ზაგრებში გადადის საცხოვრებლად, სადაც პრელოგი სწავლობს გიმნაზიაში. 1924 წლიდან პრაღის ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტია. მისი სამეცნიერო ხელმძღვანელია ემილ ვოტოჩეკი, ხოლო ვოტოჩეკის ასისტენტი, რუდოლფ ლუკეში, აქტიურად ეხმარებოდა ახალგაზრდა სტუდენტს ქიმიის შესწავლაში და დააინტერესა იგი ორგანული ქიმიით.
დიდი დეპრესიის გამო აკადემიური პოზიციები ძალიან მცირე იყო, ამიტომ პრელოგმა მუშაობა დაიწყო პრეზას კერძო ლაბორატორიაში, რომელიც იშვიათ ქიმიკატებზე მუშაობდა. 1935 წელს მას ზაგრების უნივერსიტეტში იწვევენ ლექტორად. იგი ახერხებს პატარა ლაბორატორიის ორგანიზებას ზაგრებში, თუმცა მეორე მსოფლიო ომის დაწყების შემდეგ იძულებულია დატოვოს ზაგრები და რიხარდ კუნის მიწვევით გერმანიაში მიემგზავრება, საიდანაც ახერხებს შვეიცარიაში გაღწევას და ციურიხში დასახლებას. ციურიხში იგი ხორვატული წარმოშობის მეცნიერის, ლავოსლავ რუჟიჩკას დახმარებით ეწყობა ადგილობრივ ლაბორატორიაში. 1957 წლიდან ლაბორატორიის წამყვანი მეცნიერია.[1]
ნობელის პრემია
პრელოგი გახდა ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგში 1975 წელს, ორგანული მოლეკულებისა და სტერეოქიმიური რეაქციების დარგში განხორციელებული კვლევების გამო.[2] იგივე დარგში იმავე წელს ასევე დააჯილდოვეს ჯონ კორნფორთი [3]
იუგოსლავიის აკადემიის საპატიო წევრი
1986 წლიდან იუგოსლავიის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის საპატიო წევრია.
პირადი ცხოვრება
1933 წელს პრაღაში დაქორწინდა კამილა ვიტეკზე, 1949 წელს შეეძინათ ვაჟი იანი.[1]
გარდაცვალება და მემკვიდრეობა
პრელოგი ციურიხში, 91 წლის ასაკში გარდაიცვალა 1998 წლის 7 იანვარს. მისი ფერფლი 2001 წლის 27 სექტემბერს დაკრძალეს ზაგრებში, მიროგოის სასაფლაოზე. 2008 წელს პრაღაში გაიხსნა მისი მემორიალი.[4]
სქოლიო
- ↑ 1.0 1.1 Vladimir Prelog (1975) Autobiography, the Nobel Committee.
- ↑ Rezende, Lisa (2006). Chronology of Science. Infobase Publishing. ISBN 0-8160-5342-1Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted.
- ↑ James, Laylin K. (2006). Nobel Laureates in Chemistry, 1901-1992. American Chemical Society & Chemical Heritage Foundation. ISBN 0-8412-2459-5Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted.
- ↑ Sanader otkrio spomenik Prelogu u Pragu; 06.12.2008
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted