კამა

კამა
	ესკიზის შექმნის შეცდომა: ;
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	მცენარეები
განყოფილება:	ყვავილოვანი მცენარეები
კლასი:	ორლებნიანნი
რიგი:	ქოლგოვანნი
ოჯახი:	ქოლგოსანნი
გვარი:	Anethum
სახეობა:	კამა
ლათინური სახელი
	Anethum graveolens L., 1753
დაცვის სტატუსი
	შეცდომა: სურათი მცდარია ან არ არსებობს<templatestyles src="თარგი:Comment/styles.css" /><span class="ts-comment-commentedText" title="Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted">სტატუსი არ არის მითითებული; ძიება IUCN-ის ვებ-გვერდზე: ???
ITIS	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
NCBI	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
EOL	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
IPNI	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
TPL	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
MB	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
FW	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

თარგი:მრავალმნიშვნელოვნება/დიზაინი

კამა (ლათ. Anethum graveolens) — მცენარე ქოლგოსანთა ოჯახისა. თავის გვარში ერთადერთი სახეობა. ზოგიერთი წყაროს თანახმად, Anethum-ის გვარში 4 სახეობა შედის.^[1]^[2]

ველურად გავრცელებულია მცირე აზიაში, ირანში, ჩრდილოეთ ინდოეთსა და ეგვიპტეში. ცნობილი იყო ჯერ კიდევ ძველი ხალხებისათვის, როგორც სამკურნალო და სანელებელი მცენარე. სანელებელ მცენარედ გავრცელდა კულტურაში, შემდეგ კი როგორც გაველურებული და სარეველა — თითქმის მთელ დასავლეთ ევროპაში, სამხრეთ აფრიკაში, ჩრდილოეთ, ცენტრალურ და სამხრეთ ამერიკაში. კულტივირებული და გაველურებულია კავკასიაშიც.^[3] სიცივის ამტანი, სითბოსა და სინათლის მოყვარულია.^[2]

ერთწლოვანი მცენარეა. ღერო ჩვეულებრივ მარტოული, მცირედ დატოტვილი, სიმაღლით 100–150 სმ-ია. ფოთლები ძაფისებრ სეგმენტებად სამ- ან ოთხმაგად ფრთისერგანკვეთილია. მცირე ზომის ყვითელი ყვავილები შეკრებილია ყვავილედში — რთულ ქოლგაში. ნაყოფი ორ ცალთესლიან ნაწილად იშლება, რომლებსაც გვერდებზე ფრთები აქვს.^[3]

მცენარის ყველა ნაწილი შეიცავს ეთეროვან ზეთს და სპეციფიკური სუნი აქვს. ბალახში მისი შემცველობა 1,5%-ია, ნაყოფში — 2,8–4%. ეთეროვანი ზეთის მთავარი შემადგენელი ნაწილი, რომელიც მცენარის სუნს განაპირობებს, არის კარვონი, რომლის შემცველობა ნაყოფის ზეთში 60%-მდეა, ბალახში — 16%-მდე. კარვონის გარდა ნაყოფის ზეთში შედის დილაპიოლი (30%), ფელანდრენი და სხვა ნივთიერებები. ბალახში შედის აგრეთვე ფლავონოიდები, კვერცეტინი, კემპფეროლი, იზორამნეტინი, ფურანოქრომონები და კუმარინები, ნაყოფში — ცხიმოვანი ზეთი (20%-მდე). ამას გარდა ნაყოფი შეიცავს ფენოლკარბონის მჟავებს: ფერულმჟავას, ქლოროგენმჟავას, კოფეინმჟავას.^[3]

ახალგაზრდა ფოთლებსა და ყლორტებს იყენებენ კერძებში (ნედლს ან გამხმარს),^[2] როგორც საკაზმ-სანელებელს და ეთერზეთოვან მცენარეს,^[4] აგრეთვე მწნილეულის დასამზადებლად (უკვე შემოსულს). კამა შეიცავს A პროვიტამინს, B ჯგუფის ვიტამინებს, C ვიტამინს და სხვა.^[4] თესლისგან მიღებული ეთეროვანი ზეთი მრეწველობის მრავალ დარგში გამოიყენება.^[2]

ხალხურ მედიცინაში ნაყოფის ფხვნილი და მისი ნაყენი გამოიყენება როგორც აირმდენი, ამოსახველებელი და შარდმდენი საშუალება; ნაყოფის ნახარში — ძუძუთი მკვებავ დედებში ლაქტაციის გასაძლიერებლად, უძილობისას — როგორც დამამშვიდებელი, აგრეთვე ხველის დროს და საჭმლის მონელების გასაუმჯობესებლად. ბალახის ნაყენს იყენებენ ჰიპერტონიის დროს, განსაკუთრებით საწყის სტადიებზე.^[3]

ითესება ადრეულად, თესლს აპნევენ ან რიგებში თესენ. ღია გრუნტში მწვანე მასის მოსავლიანობა 1–2 კგ/მ²-ია, დახურულში — 2–3 კგ/მ².^[2]

სქოლიო

↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 თარგი:დრე წიგნი
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 თარგი:რუსული წიგნი
↑ ^4.0 ^4.1 კამა // ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1980. — გვ. 342.

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[1] Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[დრე-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ^2.4 თარგი:დრე წიგნი

[Лекарственные_растения-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 თარგი:რუსული წიგნი

[ქსე-4] 4.0 ^4.1 კამა // ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1980. — გვ. 342.

[1]

[2]

[3]

[4]