რუსინული ენა

რუსინული ენა
გავრცელებულია	უკრაინა, სლოვაკეთი, პოლონეთი, უნგრეთი, რუმინეთი, სერბეთი
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	610 000 აღწერით: ~ 50 000.
ოფიციალური სტატუსი	სერბეთის დროშა სერბეთი
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ინდოევროპული ენები სლავური ენები აღმოსავლეთსლავური ენები რუსინული ენა
დამწერლობის სისტემა	კირილიცა
ენის კოდები	sla
რუკა
ესკიზის შექმნის შეცდომა: რუსინული ენის გავრცელების არეალი რუსინული ენის გავრცელების არეალი
ვიკისივრცე
ენის თარგი	{{Lang-rue}}
ვიკისივრცეში არის ვიკიპედია — რუსინული ენა

რუსინული ენა (რუსინ. руска бешеда) — მიაკუთვნებენ სლავურ ენათა ოჯახის აღმოსავლურ ჯგუფს. რუსინულად საუბრობენ უკრაინაში, სლოვაკეთში, პოლონეთში, უნგრეთში, რუმინეთში და სერბეთში (ვოევოდინა) მცხოვრები რუსინები. ოფიციალური ენის სტატუსი აქვს სერბეთის მხარე ვოევოდინაში, სადაც კომპაქტურად ცხოვრობს 15 000-ზე მეტი რუსინი.

სხვადასხვა დროს იყო რუსინული ენის სტანდარდიზების მცდელობები, თუმცა არსებული რეალობის გამო, - ენის მატარებელთა გეოგრაფიულმა და პოლიტიკურმა დაქსაქსულობამ ხელი შეუშალა ამ სურვილის განხორციელებას.

რუსინული ენის სერბეთსა და ხორვატიაში არსებული დიალექტები მკვეთრად განსხვავდება ამავე ენის კარპატებში არსებული მეტყველებებისაგან.

ამ მიზეზით რუსინულს არცთუ იშვიათად ორ სხვადასხვა ენად, იუგოსლავურ-რუსინულად (ჩირილიცაზე - руска бешеда - ლატინიცაზე ruska bescheda) და კარპატულ რუსინულადაც (русиньскый язык, rusinsky jasyk) მოიხსენიებენ ენათმეცნიერები. რუსინული ენის აღმოსავლურსლავურ ჯგუფს მიკუთვნებენ.

დამწერლობა

რუსინული დამწერლობა ეფუძნება კირილიცას და მოიცავს 36 ასო–ნიშანს (გრაფემას).

#	დიდი ასო	პატარა ასო	სახელი	გამოქმა (IPA)	გამოთქმა (ქართულად)	ტრანსლიტერაცია (ISO 9)	Unicode
1	А	a	ა	[a]	ა	a	U+0410 / U+0430
2	Б	б	ბე	[b]	ბ	b	U+0411 / U+0431
3	В	в	ვე	[v]	ვ	v	U+0412 / U+0432
4	Г	г	ჰე	[ɦ]	ჰ	h	U+0413 / U+0433
5	Ґ	ґ	გე	[g]	გ	g	U+0490 / U+0491
6	Д	д	დე	[d]	დ	d	U+0414 / U+0434
7	Е	е	იე	[jie]	იე	e	U+0415 / U+0435
8	Є	є	ჲე	[je]	იო	ë	U+0404 / U+0454
9	Ё	ё	jo	[ʲo]	იო	ë	U+0401 / U+0451
10	Ж	ж	ჟე	[ʒ]	ჟ	ž	U+0416 / U+0436
11	З	з	ზე	[z] [zʲ]	ზ	z	U+0417 / U+0437
12	І	і	ი	[i]	ი	i	U+0406 / U+0456
13	Ї	ї	ჲი	[ji]	ი	i	U+0407 / U+0457
14	И	и	ი	[ɪ]	ი	i	U+0418 / U+0438
15	Ы	ы	y	[ɨ]	გაგრძელებული ი	y	U+042B / U+044B
16	Й	й	ი ნესკლადოვაიე и нескладовае	[j]	იი	j	U+0419 / U+0439
17	К	к	კა	[k]	კ	k	U+041A / U+043A
18	Л	л	ელ	[ɫ]	ლ	l	U+041B / U+043B
19	М	м	em	[m]	მ	m	U+041C / U+043C
20	Н	н	ენ	[n] ~ [nʲ]	ნ	n	U+041D / U+043D
21	О	о	ო	[o]	ო	o	U+041E / U+043E
22	П	п	პე	[p] ~ [pʲ]	პ	p	U+041F / U+043F
23	Р	р	ერ	[r] ~ [rʲ]	რ	r	U+0420 / U+0440
24	С	с	ეს	[s] ~ [sʲ]	ს	s	U+0421 / U+0441
25	Т	т	ტე	[t] ~ [tʲ]	ტ	t	U+0422 / U+0442
26	У	у	უ	[u]	უ	u	U+0423 / U+0443
27	Ф	ф	ეფ	[f] ~ [fʲ]	ფ	f	U+0424 / U+0444
28	Х	х	ხა	[x] ~ [xʲ]	ხ	h	U+0425 / U+0445
29	Ц	ц	ცე	[ʦ]	ც	c	U+0426 / U+0446
30	Ч	ч	ჩე	[ʧʲ]	ჩ	č	U+0427 / U+0447
31	Ш	ш	შა	[ʃ]	შ	š	U+0428 / U+0448
32	Щ	щ	შჩა	[ʃ]	შჩ	šč	U+0429 / U+0449
33	Ю	ю	იუ	[ʲu]	იუ	û	U+042E / U+044E
34	Я	я	ია	[ʲa]	ია	â	U+042F / U+044F
35	Ь	ь	მიაკი ზნაკი мяккі знак	/ʲ/		’	U+042C/ U+044C
36	Ъ	ъ	მიაკი ზნაკი мяккі знак	[d]		’	U+042A/ U+044A

ასო Ѣ გამოიყენებოდა რუსინულ ენაში 1945 წლამდე.

იხილეთ აგრეთვე

• სლავური ენები
• დასავლეთსლავური ენები
• სამხრეთსლავური ენები
• სლავისტიკა

რესურსები ინტერნეტში

• ტრანსკარპატიის ოლქში მცხოვრებთა რუსინული ენის ლექსიკონი
• Rusyn language at the World Academy of Rusyn Culture
• Ethnologue report for Rusyn
• Rusyn Greco Catholic Church in Novi Sad (Vojvodina-Serbia)