შინაარსზე გადასვლა
ესკიზის შექმნის შეცდომა: ფაილი:Twitter logo initial.svg


სუპერმთვარე

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
2011 წლის 19 მარტის სუპერმთვარის (მარჯვნივ) შედარება 2010 წლის დეკემბრის ჩვეულებრივ სავსე მთვარესთან (მარცხნივ), როგორც დედამიწიდან ჩანს
ფაილი:Supermoon.jpg
2011 წლის 19 მარტის სუპერმთვარე დედამიწიდან 356 577 კილომეტრით იყო დაშორებული.

სუპერმთვარე — მოვლენა, როდესაც სავსემთვარეობა ემთხვევა მთვარის უახლოეს მდებარეობას დედამიწასთან, მის ელიფსურ ორბიტაზე; შედეგად, დედამიწადან მთვარე ზომაში ბვევრად უფრო დიდი ჩანს.[1] ტექნიკური სახელია დედამიწა-მთვარე-მზის სისტემის პერიგეა-სიზიგია. ტერმინი „სუპერმთვარე“ ასტრონომიული არაა, სათავეს იღებს თანამედროვე ასტროლოგიიდან.[2] ოკეანეებისა და დედამიწის ქერქის მიქცევა-მოქცევასთან მთვარის კავშირის გამო, სუპერმთვარის ფენომენს ხშირად აკავშირებენ ისეთ სარისკო მოვლენებთან, როგორებიცაა მიწისძვრები და ვულკანური ამოფრქვევები, თუმცა ამის მტკიცებულებები ნაკლებ დამაჯერებელია.[3]

საპირისპირო მოვლენას, აპოგეა-სიზიგიას მიკრომთვარეს უწოდებენ,[4] თუმცა ეს ტერმინი ისე გავრცელებული არაა, როგორც სუპერმთვარე.

იშვიათად, სუპერმთვარეობა მთვარის სრულ დაბნელებასაც ემთხვევა. ბოლო ასეთი ფაქტი 2015 წლის 27–28 ოქტომბერს მოხდა, შემდეგი კი 2033 წლის ოქტომბერში განმეორდება.[5]

მანძილი

დედამიწის გარშემო მთვარის ელიფსური ორბიტის გამო, მანძილი მათ შორის ყოველთვიურად 357 000-სა და 406 000 კმ-ს შორის იცვლება.[6][7][8]

სუპერმთვარეობისას, მის უშორეს წერტილთან შედარებით, მთვარე დიამეტრში 14%-ით უფრო დიდი ჩანს, სიკაშკაშე კი 30%-ით მეტი.[9]

სიხშირე

სავსემთვარეობის ციკლი არის მთვარის პერიგეის განლაგებების პერიოდი დედამიწასა და მზეს შორის, რაც 411.8 დღეს შეადგენს. დაახლოებით ყოველი მე-14 სავსე მთვარე სუპერმთვარეა.

ეფექტები მიქცევა-მოქცევაზე

მზისა და მთვარის კომბინირებული ეფექტები დედამიწის ოკეანეებზე, მის მიქცევა-მოქცევაზე[10] პიკს მაშინ აღწევს, როცა მთვარე ახალია ან სავსე.[11] მთვარის პერიგეის დროს, მისი გრავიტაციული ძალა გარკვეულწილად ძლიერია. თუმცა, პიკშიც კი, ეს ძალა მაინც შედარებით სუსტია[12] და მიქცევა-მოქცევას შორის ერთ ინჩზე ნაკლებ სხვაობას იწვევს.[13]

ბუნებრივი კატაკლიზმები

მედიაში ბევრი სპეკულაცია იყო იმასთანდ აკავშირებით, რომ სუპერმთვარეობის 1-2-კვირიან პერიოდთან დაკავშირებული იყო 2011 წლის მიწისძვრა წყნარ ოკეანეში ტოჰოკუს რეგიონთან, ასევე 2004 წელს ინდოეთის ოკეანის მიწისძვრა და ცუნამი.[14][15] მიუხედავად ამისა, სუპერმთვარესა და ძლიერ მიწისძვრებს შორის კავშირი დამტკიცებული არ არის.[16][17][18]

ფოტოგალერეა

რესურსები ინტერნეტში

ესკიზის შექმნის შეცდომა:
ვიკისაწყობში არის გვერდი თემაზე:

სქოლიო

  1. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  2. ↑ Phil Plait. Kryptonite for the supermoon. Bad Astronomy. Discover. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ოქტომბერი 22, 2019. ციტირების თარიღი: August 29, 2015.
  3. ↑ Rachel Rice. No Link Between 'Super Moon and Earthquakes. Discovery News. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 13, 2011. ციტირების თარიღი: March 20, 2015.
  4. ↑ What is a micromoon? Timeanddate.com, accessed 1 Oct 2015.
  5. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  6. ↑ Meeus, Jean (1997). Mathematical Astronomy Morsels. Richmond, Virginia: Willmann-Bell, გვ. 15. ISBN 0-943396-51-4Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted. 
  7. ↑ Plait, Phil. (March 11, 2011) No, the 'supermoon' didn't cause the Japanese earthquake. Discover Magazine. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 22 ოქტომბერი 2019. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  8. ↑ Hawley, John. Appearance of the Moon Size. Ask a Scientist. Newton. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 მარტი 2016. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  9. ↑ Phillips, Tony, Dr.. (March 16, 2011) Super Full Moon. Science@NASA Headline News. NASA. დაარქივებულია ორიგინალიდან — May 7, 2012. ციტირების თარიღი: 22 June 2013.
  10. ↑ Plait, Phil. (2008)Tides, the Earth, the Moon, and why our days are getting longer. Bad Astronomy. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  11. ↑ Sumich, J.L.. (1996)Animation of spring and neap tides. NOAA's National Ocean Service. დაარქივებულია ორიგინალიდან — დეკემბერი 14, 2018. ციტირების თარიღი: June 22, 2013.
  12. ↑ Apogee and Perigee of the Moon. Moon Connection. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  13. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  14. ↑ Paquette, Mark. (March 1, 2011) Extreme Super (Full) Moon to Cause Chaos?. Astronomy Weather Blog. AccuWeather. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  15. ↑ Is the Japanese earthquake the latest natural disaster to have been caused by a supermoon?. The Daily Mail (March 11, 2011). ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  16. ↑ Can the position of the Moon affect seismicity?. The Berkeley Seismological Laboratory (1999). ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  17. ↑ Fuis, Gary. Can the position of the moon or the planets affect seismicity?. U.S. Geological Survey: Earthquake Hazards Program. ციტირების თარიღი: 14 March 2011.
  18. ↑ Wolchover, Natalie. (March 9, 2011) Will the March 19 "SuperMoon" Trigger Natural Disasters?. Life's Little Mysteries. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 მარტი 2011. ციტირების თარიღი: 15 March 2011.

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

მოძიებულია „https://wiki.ge/w/index.php?title=სუპერმთვარე&oldid=216484“-დან