.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
ჯიზახი
| ქალაქი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
ჯიზახი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
{{ქვეყნის მონაცემები Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ქვეყნის დროშა2 | name = Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | variant = | size = }} | ||||
| ოლქი (Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted)|უზბეკეთის ოლქები|ოლქი | ჯიზახი | ||||
| შიდა დაყოფა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| კოორდინატები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მმართველი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| დაარსდა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| პირველი ხსენება | [[Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] | ||||
| ფართობი | 100 კმ² | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 378 მ | ||||
| ოფიციალური ენა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მოსახლეობა | 148,850 კაცი (2009) | ||||
| სიმჭიდროვე | 710 კაცი/კმ² | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+5 | ||||
| სატელეფონო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საფოსტო ინდექსი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საავტომობილო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ოფიციალური საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |||||
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ჯიზახი (უზბეკ. Jizzax /Жиззах; რუს. Джизак) — საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი უზბეკეთში. ჯიზახის ოლქის კულტურული, ადმინისტრაციული, ეკონომიკური და სამეცნიერო-საგანმანათლებლო ცენტრი. მნიშვნელოვანი სატრანსპორტო კვანძი. აკავშირებს ქვეყნის ცენტრალურ და დასავლეთ ნაწილს, აღმოსავლეთთან. ქალაქის ფართობი 100 კმ².
გეოგრაფია
ქალაქი მდებარეობს მდინარე სანზარის ხეობაში, ნუროტის მთის ჩრდილოეთ კალთებზე. მირზაჩულის სტეპის სამხრეთ ნაწილში. ტაშკენტიდან დაშორებული 180 კილომეტრით და მდებარეობს მისგან სამხრეთ-დასავლეთით და სამარყანდიდან 90 კმ-ზე ჩრდილო-აღმოსავლეთით. ქალაქს ესაზღვრება ჯიზახის ოლქის ჯიზახისა და გალა-არალის რაიონები.
ისტორია
ქალაქი ჯიზახის ჩამოყალიბება განპირობებულია აბრეშუმის დიდ გზაზე მისი მდებარეობით. იგი ჩამოყალიბდა ოაზისში, საიდანაც ერთი გზა გადიოდა ფერღანის ხეობაში და ტაშკენტის ოაზისით სამარყანდში. ძველი ბერძნების ნაშრომებში მოხსენიებულია ქალაქი გაზა მსხვილი დასახლებული პუნქტი ისეთი ქალაქების გვერდით როგორიცაა კიროპოლი. ქალაქ გაზის ზუსტი ადგილმდებარეობა უცნობია, თუმცა ისტორიოგრაფიაში მიღებულია მოსაზრება, რომ იგი მდებარეობდა შაშისა და სოღდის შორის შუა გზაზე. სწორედ ამიტომ ქალაქი გაზა იდენტიფიცირდება, როგორც ძველი ჯიზახი.
პირველად დასახლება „ჯიზახის“ სახელწოდებით მოიხსენიება, როგორც უძველესი ქალაქი უსტრუშანის ქვეყანაში. მას მოიხსენიებენ არაბი გეოგრაფები იბნ-ჰაუკალია და ალ-მუკადასი.
IX-X საუკუნეებში იმყოფებოდა სამანიდების დინასტიის შემადგენლობაში. XI-XII საუკუნეებში ყარახანიდებისა და ხორეზმშაჰების კუთვნილებაა. 1220 წელს ქალაქში შეიჭრა ჩინგიზ-ყაენის ჯარი, რამაც გამოიწვია ქალაქის მოსახლეობის სრული განადგურება, რის შედეგადაც ჯიზახის მნიშვნელობა დაეცა.
XIV-XV საუკუნეებში ქალაქის მნიშვნელობა კვლავ გაიზარდა და გახდა თიმურიდების სახელმწიფოს მნიშვნელოვანი ადმინისტრაციული და სავაჭრო-ეკონომიკური ცენტრი.
1860-იანი წლებიდან ბუხარის საემიროს ჯიზახის ბეგების ადმინისტრაციული ცენტრია, რომელიც გარშემორტყმული იყო ორმაგი გალავნით. ამ პერიოდისათვის ქალაქის მოსახლეობა 20 ათასს შეადგენდა.
1866 წელს ჯიზახი ალყაში მაოქცია რუსეთის კოლონიურმა დანაყოფებმა გენერალ დიმიტრი რომანოვსკის მეთაურობით. შვიდი დღის ბრძოლის შემდეგ ქალაქი დანებდა. ბრძოლის დროს დაიღუპა ქალაქის 6 000 დამცველი.
1887 წლიდან ჯიზახი სამარყანდის ოლქის სამაზრო ქალაქია. 1916 წელს ქალაქი ჯიზახი თურქესტანის ანტირუსული აჯანყების ერთ-ერთი ცენტრი გახდა. 1924 წლიდან ქალაქი სირდარიის ოლქის ადმინისტრაციული ცენტრია.
1973 წლის 29 დეკემბრიდან ჯიზახის ოლქის ადმინისტრაციული ცენტრია.
მოსახლეობა
ქალაქის მოსახლეობა 2014 წლის 1 იანვრის მონაცემებით შეადგენს 163 200 ადამიანს[1].
| წელი | 1970 | 1991 | 2004 | 2011 |
| მოსახლეობა, ათ. კაცი | 37 800 | 54 700 | 138 400 | 160 300 |
ეროვნული შემადგენლობა (2011): უზბეკები — 140,7 ათ. კაცი (87,8 %), რუსები — 6,3 ათ. კაცი (3,9 %), ტაჯიკები — 2,72 ათ. კაცი (1,7 %), სხვა (მათ შორის: ყაზახები, თათრები, უკრაინელები, ყირგიზები და სხვა) — 10,6 ათ. კაცი (6,6 %).
ცნობილი ადამიანები
- შარაფ რაშიდოვი — უზბეკეთის სსრ-ის ხელმძღვანელი 1959-1983 წლებში.
- სერგეი ლებედევი — დსთ-ის აღმასრულებელი მდივანი2007 წლიდან.
რესურსები ინტერნეტში
- JZ.UZ - Information portal of Jizzakh region Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
სქოლიო
- ↑ Статистический буклет «О населении языком цифр». დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-10-14. ციტირების თარიღი: 2016-11-20.
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted