.svg){kind=link}
ჰეიკე კამერლინგ-ონესი
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
|---|---|
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |
| დაბ. თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დაბ. ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდ. თარიღი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| გარდ. ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დასაფლავებულია | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მოქალაქეობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ეროვნება | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საქმიანობა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მუშაობის ადგილი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ალმა-მატერი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| განთქმული მოსწავლეები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| პარტნიორ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| სამეცნიერო ხარისხი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მეუღლე | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| მამა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| დედა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| შვილ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ნათესავ(ებ)ი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| ჯილდოები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| Script error: No such module "collapsible list". | |
| ხელმოწერა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
| საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted |
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |
ჰეიკე კამერლინგ-ონესი (ნიდერლ. Heike Kamerlingh Onnes; დ. 21 სექტემბერი 1853 — გ. 21 თებერვალი 1926) — ნიდერლანდელი ფიზიკოსი და ნობელის პრემიის ლაურეატი. იკვლევდა ნივთიერებების თვისებებს დაბალ ტემპერატურებზე. პირვალად შეძლო თხევადი ჰელიუმის მიღება. ხოლო 1911 წელს აღმოაჩინა ზეგამტარობა.[1]
ბიოგრაფია
ჰეიკე კამერლინგ-ონესი დაიბადა ნიდერლანდში, გრონინგენში, მამამისის — აგურების საამქროს მფლობელის ჰარმ კამერლინგ-ონესისა და დედამისის — ანა გერდინა კოერსის ოჯახში.
1870 წლიდან, კამერლინგ-ონესი სწავლობდა გრონინგენის უნივერსიტეტში, ხოლო 1971-1973 წლებში გუსტავ კირხოფისა და რობერტ ბუნზენის ხელმძღვანელობით ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტში. მოგვიანებით იგი დაბრუნდა გრონინგენში და 1879 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თემაზე „დედამიწის ბრუნვის ახალი მტკიცებულებები“.
კამერლინგ-ონესს ჰყავდა მეუღლე მარია ადრიანა ვილჰელმინა ელისაბეთ ბეილეველდი (დაქორწინდნენ 1887 წელს) და ერთი ვაჟი, სახელად ალბერტი. მისი ძმა, მენსო კამელინგ-ონესი (1860-1925) იყო ცნობილი მხატვარი და მხატვარ ჰარმ კამერლინგ-ონესის მამა, ხოლო და ჯენი იყო ცნობილი მხატვრის, ფლორის ვერსტერის მეუღლე (1861-1927).
1882-1923 წლებში კამერლინგ-ონესი იყო პროფესორი ლეიდენის უნივერსიტეტში. 1904 წელს მან დააარსა ძალიან დიდი კრიოგენული ლაბორატორია, რის შემდეგაც დიდი ავტორიტეტი მოიპოვა სამეცნიერო წრეებში. დღეს, ეს ლაბორატორია კამერლინგ-ონესის სახელს ატარებს.[2]
1910 წელს, კამერლინგ-ონესი გახდა პირველი ადამიანი, რომელმაც შეძლო თხევადი ჰელიუმის მიღება (−269 °C, 4.2 K), ხოლო წნევის შემცირების გზით თხევადი ჰელიუმის ტემპერატურა 1.5 K-მდე დაიყვანა. ეს იყო რეკორდულად დაბალი ტემპერატურა იმ დროისთვის. ის ტექნიკა, რითაც კამერლინგ-ონესმა ჰელიუმი გაათხიერა დღეს ლეიდენში, ბორჰაავის მუზეუმში ინახება.[2]
1911 წელს, კამერლინგ-ონესმა გაზომა ვერცხლისწყლის წინაღობა თხევადი ჰელიუმის ტემპერატურაზე. ზოგიერთი მეცნიერი, მათ შორის ლორდი კელვინი ფიქრობდა რომ, აბსოლუტურ ნულთან ახლოს ლითონის გამტარობა უნდა შემცირებულიყო. სხვებს, მათ შორის კამერლინგ-ონესს კი მიაჩნდა, რომ ნულ კელვინზე წინაღობა ნულის ტოლი გახდებოდა. ავგუსტ მეტთიესენმა აჩვენა, რომ ტემპერატურის შემცირებასთან ერთად ლითონის წინაღობაც მცირდებოდა.[3][4]
1911 წლის 8 აპრილს, კამერლინგ-ონესმა აღმოაჩინა რომ, ვერცხლისწყლის წინაღობა 4.2 კელვინზე მყისიერად ქრებოდა.[5] მან ლაბორატორიის რვეულში ჩაწერა: „ვერცხლისწყალი გადავიდა ახალ მდგომარეობაში. მას აქვს სრულიად უცნაური ელექტრული თვისებები, რასაც შეიძლება ვუწოდოთ ზეგამტარული მდგომარეობა“.
ამ აღმოჩენამ კამერლინგ-ონესს დიდი აღიარება მოუტანა, მათ შორის ნობელის პრემია 1913 წელს.
1948 წელს, ნიდერლანდების სამეფო აკადემიამ დააფუძვნა კამერლინგ-ონესის ჯილდო, რომელიც გაიცემა დაბალტემპერატურული ფიზიკის დარგში მიღწეული წარმატებისათვის. 2000 წელს კი დაფუძნდა კამერლინგ-ონესის პრემია, რომელიც გაიცემა 3 წელიწადში ერთხელ ზეგამტარების ფიზიკაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის[6].
ჯილდოები
- მატეუჩის მედალი (1910)
- რუმფორდის მედალი (1912)
- ნობელის პრემია ფიზიკაში (1913)
- ფრანკლინის მედალი (1915)
პუბლიკაციები
- Kamerlingh Onnes, H., "Nieuwe bewijzen voor de aswenteling der aarde." Ph.D. dissertation. Groningen, Netherlands, 1879.
- Kamerlingh Onnes, H., "Algemeene theorie der vloeistoffen." Amsterdam Akad. Verhandl; 21, 1881.
- Kamerlingh Onnes, H., "On the Cryogenic Laboratory at Leyden and on the Production of Very Low Temperature." Comm. Phys. Lab. Univ. Leiden; 14, 1894.
- Kamerlingh Onnes, H., "Théorie générale de l'état fluide." Haarlem Arch. Neerl.; 30, 1896.
- Kamerlingh Onnes, H., "Further experiments with liquid helium. C. On the change of electric resistance of pure metals at very low temperatures, etc. IV. The resistance of pure mercury at helium temperatures." Comm. Phys. Lab. Univ. Leiden; No. 120b, 1911.
- Kamerlingh Onnes, H., "Further experiments with liquid helium. D. On the change of electric resistance of pure metals at very low temperatures, etc. V. The disappearance of the resistance of mercury." Comm. Phys. Lab. Univ. Leiden; No. 122b, 1911.
- Kamerlingh Onnes, H., "Further experiments with liquid helium. G. On the electrical resistance of pure metals, etc. VI. On the sudden change in the rate at which the resistance of mercury disappears." Comm. Phys. Lab. Univ. Leiden; No. 124c, 1911.
- Kamerlingh Onnes, H., "On the Lowest Temperature Yet Obtained." Comm. Phys. Lab. Univ. Leiden; No. 159, 1922.
იხილეთ აგრეთვე
რესურსები ინტერნეტში
- Nobel Prize, Physics 1913—official site.
- About Heike Kamerlingh Onnes, Nobel-winners.com.
- J. van den Handel, Kamerlingh Onnes, Heike (1853–1926), in Biografisch Woordenboek van Nederland. (In Dutch).
- Leiden University historical web site
- Correspondence with James Dewar, the main competitor in the race to liquid helium.
- Communications from the Kamerlingh Onnes Laboratory (1885–1898).
სქოლიო
- ↑ van Delft, Dirk (2007) Freezing physics, Heike Kamerlingh Onnes and the quest for cold, Edita, Amsterdam, ISBN 9069845199.
- ↑ 2.0 2.1 The Nobel Prize in Physics 1913: Heike Kamerlingh Onnes. Nobel Media AB. ციტირების თარიღი: 24 April 2012.
- ↑ doi:10.1098/rstl.1862.0001
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand - ↑ doi:10.1098/rstl.1864.0004
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand - ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- ↑ http://www.kamerlingh-onnes-prize.ch/
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
თარგი:ნობელის პრემია 1913 თარგი:ნობელის პრემია ფიზიკაში თარგი:ავტორიტეტული წყაროები