იხილეთ წყარო გვერდისთვის გერმანიის თავისუფალი დემოკრატიული პარტია

{{მრავალმნიშვნელოვნება**|გერმანელ თავისუფალ დემოკრატებს|ქართველი თავისუფალი დემოკრატების|თავისუფალი დემოკრატები}}
{{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია
| პარტიის სახელი = Freie Demokratische Partei<br /> თავისუფალი დემოკრატიული პარტია
| პარტიის სახელი ფერი = #009FE4
| პარტიის ლოგო = Logo der Freien Demokraten.svg
| პარტიის ვიკიფერი = #FFEE00
| ლიდერი = [[ფილიპ რესლერი]]
| დაფუძნდა = 11 დეკემბერი, 1948
| იდეოლოგია = [[ლიბერალიზმი]]
| პოლიტიკური პოზიცია = [[მემარჯვენე-ცენტრიზმი]]
| ევროპული = [[ევროპის ლიბერალ-დემოკრატიული ალიანსი]]
| საერთაშორისო = [[ლიბერალური ინტერნაციონალი]]
| ფერები = {{colorbox|#FFEE00|border=darkgray}} {{colorbox|#009EE4|border=darkgray}} {{colorbox|#E6007E|border=darkgray}}
| შტაბ-ბინა = Hans-Dietrich-Genscher-Haus <br> Reinhardtstraße 14 <br> 10117 [[ბერლინი]]
| ვებგვერდი = [http://www.liberale.de www.liberale.de]
| ადგილები1_სათაური = [[ბუნდესტაგი]]
| ადგილები1 = {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|92|736|hex=#FFEE00}}
| ადგილები2_სათაური = რეგიონული პარლამენტები
| ადგილები2 = {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|72|1894|hex=#FFEE00}}
| ადგილები3_სათაური = [[ევროპის პარლამენტი]]
| ადგილები3 = {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|5|96|hex=#FFEE00}}
| აფილაცია = [[ლიბერალებისა და დემოკრატების ალიანსი ევროპისთვის]]
| აფილაცია 1 სახელი = ევროპარლამენტის ჯგუფი
| აფილაცია1 = [[ევროპული განახლება]]
}}

'''თავისუფალი დემოკრატიული პარტია''' ({{lang-de|Freie Demokratische Partei, FDP}}) — [[ლიბერალიზმი|ლიბერალური]] პოლიტიკური პარტია [[გერმანია]]ში. დაარსდა 1948 წელს გერმანიაში [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდე]] არსებული ყოფილი ლიბერალური პოლიტიკური პარტიების - [[გერმანიის დემოკრატიული პარტია|გერმანიის დემოკრატიული პარტიისა]] და [[გერმანიის სახალხო პარტია|გერმანიის სახალხო პარტიის]] წევრების მიერ. არის სიდიდით მეოთხე პარტია გერმანიაში. არაერთხელ ყოფილა უმცროსი პარტნიორი გერმანიის კოალიციურ მთავრობაში. პარტიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და პირველი თავმჯდომარე იყო [[გერმანიის პრეზიდენტების სია|გერმანიის პირველი ბუნდესპრეზიდენტი]] [[თეოდორ ჰოისი]].

2021 წლის ფედერალური არჩევნების შემდეგ პარტია გახდა [[ოლაფ შოლცი|შოლცის]] კაბინეტის ნაწილი [[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სოციალ-დემოკრატიულ პარტიასთან]] და [[გაერთიანება 90/მწვანეები|მწვანეებთან]] კოალიციით.

== პოლიტიკური პლატფორმა ==
თავისუფალ დემოკრატიულ პარტიას აღწერენ, როგორც [[ლიბერალიზმი|ლიბერალურ]],<ref name="Krouwel20202">{{cite book|author=André Krouwel|chapter=Political Parties|editor1=Neil Robinson|editor2=Rory Costello|title=Comparative European Politics: Distinctive Democracies, Common Challenges|year=2020|publisher=Oxford University Press|isbn=978-01-9881140-4|chapter-url=https://books.google.com/books?id=uz0HEAAAQBAJ&pg=PA50|page=50}}</ref><ref name="Marks2">{{cite book|first1=Gary|last1=Marks|first2=Carole|last2=Wilson|chapter=National Parties and the Contestation of Europe|editor1=T. Banchoff|editor-first2=Mitchell P.|editor-last2=Smith|title=Legitimacy and the European Union|chapter-url=https://books.google.com/books?id=GgvLEFPY8l4C&pg=PA123|access-date=26 August 2012|year=1999|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-0-415-18188-4|page=123}}</ref><ref name="Breukers2">{{cite book|first=Sylvia|last=Breukers|title=Changing Institutional Landscapes for Implementing Wind Power: A Geographical Comparison of Institutional Capacity Building: the Netherlands, England and North Rhine-Westphalia|url=https://books.google.com/books?id=Y_iPHvjI6vQC&pg=PA188|year=2007|publisher=Amsterdam University Press|isbn=978-90-5629-454-0|page=188}}</ref> [[კონსერვატიული ლიბერალიზმი|კონსერვატიულ-ლიბერალურ]],<ref>{{cite book|first=Hans|last=Slomp|title=European Politics into the Twenty-first Century: Integration and Division|url=https://books.google.com/books?id=BIJH_mHgI68C&pg=PA55|year=2000|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-96800-7|page=55}}</ref><ref>{{cite book|first=Hans|last=Slomp|title=Europe, a Political Profile: An American Companion to European Politics|url=https://books.google.com/books?id=V1uzkNq8xfIC&pg=PA377|year=2011|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-39181-1|page=377}}</ref><ref>{{cite book|first=Stephen|last=George|title=Politics and Policy in the European Union|url=https://archive.org/details/politicspolicyin0000geor_x9f6/page/98/mode/2up|date=1996|edition=3rd|publisher=University Press|isbn=978-0-19-878190-5|page=98}}</ref> [[კლასიკური ლიბერალიზმი|კლასიკურ-ლიბერალურ]]<ref name="ImmerfallSobisch19972">{{Cite book|first1=Stefan|last1=Immerfall|first2=Andreas|last2=Sobisch|chapter=Party System in Transition|editor-first=Matthias|editor-last=Zimmer|title=Germany: Phoenix in trouble?|url=https://archive.org/details/germanyphoenixin0000unse|year=1997|publisher=University of Alberta|location=Edmonton|isbn=978-0-88864-305-6|page=[https://archive.org/details/germanyphoenixin0000unse/page/114 114]}}</ref><ref name="Gunlicks20032">{{Cite book|first=Arthur B.|last=Gunlicks|title=The Länder and German federalism|year=2003|publisher=Manchester University Press|location=Manchester|isbn=978-0-7190-6533-0|page=268}}</ref><ref>{{cite book|editor-first=Brian|editor-last=Duignan|title=The Science and Philosophy of Politics|url=https://books.google.com/books?id=ye-cAAAAQBAJ&pg=PA121|year=2013|publisher=Britannica Educational Publishing|isbn=978-1-61530-748-7|page=121}}</ref> და [[ლიბერალური კონსერვატიზმი|ლიბერალურ-კონსერვატიულ]] პარტიას.<ref name="Smith19952">{{cite book|author=Gordon Smith|chapter=The Moderate Right in the German Party System|editor=Peter H. Merkl|title=The Federal Republic of Germany at Forty-Five: Union without Unity|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Ste-DAAAQBAJ&pg=PA269|publisher=Peter Lang|year=1995|isbn=978-1-349-13520-2|pages=269}}</ref><ref name="VanOers20132">{{cite book|author=Ricky Van Oers|title=Deserving Citizenship: Citizenship Tests in Germany, the Netherlands and the United Kingdom|url=https://books.google.com/books?id=wWdUAQAAQBAJ&pg=PA263|publisher=Martinus Nijhoff Publishers|year=2013|isbn=978-9-00-425107-6|page=263}}</ref> პარტიის პოლიტიკურ პოზიციას სხვადასხვაგვარად აღწერენ, როგორც [[ცენტრიზმი|ცენტრისტულს]],<ref>{{cite book|editor1=Donald P. Green|editor2=Bradley Palmquist|editor3=Eric Schickler|title=Partisan Hearts and Minds: Political Parties and the Social Identities of Voters|url=https://archive.org/details/partisanheartsmi0000gree|quote=In Germany, the centrist FDP has often held the balance of power in coalition governments, allying with either the SPD or the CDU/ CSU.|date=2002|page=[https://archive.org/details/partisanheartsmi0000gree/page/n201 188]|publisher=Yale University Press|isbn=9780300132007}}</ref><ref>{{cite news|date=24 September 2017|title=AfD takes hard-right nationalism to heart of German democracy|work=[[Financial Times]]|url=https://www.ft.com/content/6d448ac6-a163-11e7-b797-b61809486fe2|access-date=16 თებერვალი 2023|quote=Christian Lindner, head of the centrist FDP party, said that from his experience in his home state, North Rhine-Westphalia, whenever it came to tough work of drawing up laws, “the AfD MPs were always to be found in the cafeteria”.}}</ref> [[მემარჯვენე-ცენტრიზმი|მემარჯვენე-ცენტრისტულს]]{{refn|<ref name="Block2016">{{cite book|author=Laura Block|title=Policy Frames on Spousal Migration in Germany: Regulating Membership, Regulating the Family|year=2016|publisher=Springer Nature|isbn=978-36-5813296-5|url=https://books.google.com/books?id=71veCwAAQBAJ&pg=PA205|page=205}}</ref><ref name="Külahci">{{cite book|editor=Erol Külahci |url=https://books.google.com/books?id=H8T9AgAAQBAJ&pg=PA35 |title=Europeanisation and Party Politics: How the EU affects Domestic Actors, Patterns and Systems |quote=German politics ultimately evolved from an impressively stable two-and-a-half party system – the CDU-CSU, the SPD and the '''centre-right''' Free Democratic Party – in the fifty years after the formation of the Federal Republic ... |date=2014 |page=35 |publisher=ECPR Press |isbn=9781907301841 }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.reuters.com/world/europe/new-besties-german-greens-fdp-cosy-up-build-coalition-2021-09-29/ |title=German Greens, FDP cosy up as coalition dance begins |quote= Both the centre-left SPD and Chancellor Angela Merkel's conservative bloc, which slumped to a record low result, would need the '''centre-right''' FDP and leftist Greens as partners to get a parliamentary majority for a coalition government. |date=7 September 2020 |access-date=27 იანვარი 2023 |publisher=[[Reuters]]}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.dw.com/en/bundestag-slams-far-right-afd-reaffirms-holocaust-remembrance/a-42712930 |title=Bundestag slams AfD, reaffirms Holocaust remembrance |quote=Members of the Social Democrats, the '''center-right''' Free Democratic Party and the Left Party echoed those sentiments. |date=23 February 2018 |access-date=27 იავარი 2023 |publisher=[[Deutsche Welle]]}}</ref>}} და [[მემარჯვენეობა|მემარჯვენეს]].<ref>{{cite web|url=https://www.opendemocracy.net/en/can-europe-make-it/achille-mbembe-and-fantasy-separation/|title=Achille Mbembe and the fantasy of separation|date=29 May 2020|access-date=27 იანვარი 2023|publisher=[[openDemocracy]]}}</ref><ref>{{cite book|editor1=Sona N. Golder|editor2=Ignacio Lago|editor3=André Blais|editor4=Elisabeth Gidengil|editor5=Thomas Gschwend|url=https://books.google.com/books?id=xJc4DwAAQBAJ&pg=PA43|title=Multi-Level Electoral Politics: Beyond the Second-Order Election Model|quote=Germany In Germany, a coalition government composed of the CDU/CSU and the small right-wing FDP was in office at the national level from 2009 to 2013. At the subnational level, a coalition between the CSU and the FDP was in power ...|date=2017|page=43|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=9780192509178}}</ref>

== შედეგები არჩევნებში ==
=== ფედერალური პარლამენტი (ბუნდესტაგი) ===
{| class="wikitable"
|+
! rowspan="2" |არჩევნები
! colspan="2" |მაჟორიტარული
! colspan="2" |პროპორციული
! rowspan="2" |მანდატები
! rowspan="2" |+/–
! rowspan="2" |სტატუსი
|-
! ხმები
! %
! ხმები
! %
|-
| align=center | 1949
| colspan="2" bgcolor="lightgrey"|
| 2 829 920
| 11,9 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|52|402|hex=#FFEE00}}
| ''ახალი''
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ–<nowiki/>[[გერმანული პარტია|გპ]])</span>
|-
| align=center | 1953
| 2 967 566
| 10,8 (#3)
| 2 629 163
| 9,5 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|53|509|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 1
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ–<nowiki/>[[გერმანული პარტია|გპ]])</span>
|-
| align=center | 1957
| 2 276 234
| 7,5 (#4)
| 2 307 135
| 7,7 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|43|519|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 10
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია
|-
| align=center | 1961
| 3 866 269
| 12,1 (#3)
| 4 028 766
| 12,8 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|67|521|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 24
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| rowspan="2" align=center |1965
| rowspan="2" |2 562 294
| rowspan="2" |7,9 (#4)
| rowspan="2" |3 096 739
| rowspan="2" |9,5 (#4)
| rowspan="2" |{{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|50|518|hex=#FFEE00}}
| rowspan="2" |{{კლება}} 17
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ) (1965–66)</span>
|-
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია <span style="font-size:85%;">(1966–69)</span>
|-
| align=center | 1969
| 1 554 651
| 4,8 (#4)
| 1 903 422
| 5,8 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|31|518|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 19
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სდპ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1972
| 1 790 513
| 4,8 (#4)
| 3 129 982
| 8,4 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|42|518|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 11
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სდპ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1976
| 2 417 683
| 6,5 (#4)
| 2 995 085
| 7,9 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|40|518|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 2
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სდპ]]–თდპ)</span>
|-
| rowspan="2" align=center |1980
| rowspan="2" |2 720 480
| rowspan="2" |7,2 (#4)
| rowspan="2" |4 030 999
| rowspan="2" |10,6 (#3)
| rowspan="2" |{{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|54|519|hex=#FFEE00}}
| rowspan="2" |{{ზრდა}} 14
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სდპ]]–თდპ) (1980–82)</span>
|-
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ) (1982–83)</span>
|-
| align=center | 1983
| 1 087 918
| 2,8 (#5)
| 2 706 942
| 6,9 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|35|520|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 19
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1987
| 1 760 496
| 4,7 (#5)
| 3 440 911
| 9,1 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|48|519|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 13
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1990
| 3 595 135
| 7,8 (#3)
| 5 123 233
| 11,0 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|79|662|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 31
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1994
| 1 558 185
| 3,3 (#6)
| 3 258 407
| 6,9 (#5)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|47|672|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 32
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 1998
| 1 486 433
| 3,0 (#6)
| 3 080 955
| 6,2 (#5)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|43|669|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 4
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია
|-
| align=center | 2002
| 2 752 796
| 5,8 (#4)
| 3 538 815
| 7,4 (#5)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|47|603|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 4
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია
|-
| align=center | 2005
| 2 208 531
| 4,7 (#6)
| 4 648 144
| 9,8 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|61|614|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 14
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია
|-
| align=center | 2009
| 4 076 496
| 9,4 (#4)
| 6 316 080
| 14,6 (#3)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|93|622|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 32
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[ქდკ/ქსკ]]–თდპ)</span>
|-
| align=center | 2013
| 1 028 645
| 2,4 (#6)
| 2 083 533
| 4,8 (#6)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|90|631|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 93
| align="center" style="background:#dddddd;" | გარესაპარლამენტო
|-
| align=center | 2017
| 3 249 238
| 7,0 (#7)
| 4 997 178
| 10,7 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|80|709|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 80
| align="center" style="background:#ffe3e3;" | ოპოზიცია
|-
| align=center | 2021
| 4 040 783
| 8,7 (#5)
| 5 316 698
| 11,5 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|92|735|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 12
| align="center" style="background:#bbffdd;" | მთავრობა <span style="font-size:85%;">([[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|სდპ]]–<nowiki/>[[გაერთიანება 90/მწვანეები|მწვანეები]]–თდპ)</span>
|-
|}

=== ევროპის პარლამენტი ===
{| class="wikitable"
! არჩევნები
! ხმები
! %
! მანდატები
! +/–
|-
| align=center | 1979
| 1 662 621
| 5,9 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|4|81|hex=#FFEE00}}
| ''ახალი''
|-
| align=center | 1984
| 1 192 624
| 4,8 (#5)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|0|81|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 4
|-
| align=center | 1989
| 1 576 715
| 5,6 (#6)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|4|81|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 4
|-
| align=center | 1994
| 1 442 857
| 4,1 (#6)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|0|99|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 4
|-
| align=center | 1999
| 820 371
| 3,0 (#6)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|0|99|hex=#FFEE00}}
| {{უცვლელი}} 0
|-
| align=center | 2004
| 1 565 431
| 6,1 (#6)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|7|99|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 7
|-
| align=center | 2009
| 2 888 084
| 11,0 (#4)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|12|99|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 5
|-
| align=center | 2014
| 986 253
| 3,3 (#7)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|3|96|hex=#FFEE00}}
| {{კლება}} 9
|-
| align=center | 2019
| 2 028 353
| 5,4 (#7)
| {{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია/ადგილები|5|96|hex=#FFEE00}}
| {{ზრდა}} 2
|-
|}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{პოლიტიკური პარტია}}{{გერმანიის პოლიტიკური პარტიები}}{{ევროპული განახლება}}

[[კატეგორია:გერმანიის პოლიტიკური პარტიები]]
[[კატეგორია:ლიბერალური პარტიები]]