იხილეთ წყარო გვერდისთვის გიგა ლორთქიფანიძე

{{ინფოდაფა პიროვნება
| ფერი = 
| სახელი = გიგა ლორთქიფანიძე
| ფოტო = Giga Lortkipanidze.jpg
| ფოტოს სიგანე = 200პქ
| წარწერა = გიგა ლორთქიფანიძე
| დაბსახელი = გრიგოლ ლორთქიფანიძე
| დაბთარიღი = {{დაბადების თარიღი|1927|10|19}} 
| დაბადგილი = [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]
| გარდთარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|2013|06|13|1927|10|19}} 
| გარდადგილი = [[თბილისი]]
| სხვა სახელები= 
| აქტიურობის წლები = 
| მეუღლეები= [[ქეთევან კიკნაძე]] (მსახიობი)
| საქმიანობა= მსახიობი, რეჟისორი
| მამა = 
| საცხოვრებელი ადგილი= თბილისი
| საიტი= 
| გამორჩეული როლები = 
| შვილები = [[ნანა ლორთქიფანიძე]]
}}
'''გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე''' (დ. [[19 ოქტომბერი]], [[1927]], [[თბილისი]] — გ. [[13 ივნისი]], [[2013]], იქვე) — [[ქართველი]] მსახიობი, რეჟისორი, [[შოთა რუსთაველის სახელობის პრემია|რუსთაველისა]] და [[კოტე მარჯანიშვილის პრემია|მარჯანიშვილის]] პრემიების ლაურეატი, [[თბილისის საპატიო მოქალაქე]], [[საქართველოს თეატრის მოღვაწეთა კავშირი]]ს თავმჯდომარე, ასზე მეტი სპექტაკლის, [[მარჯანიშვილის თეატრი]]ს ხელმძღვანელი დიდი დროის განმავლობაში, 4 ფილმის — მათ შორის, „[[დათა თუთაშხია (ფილმი)|დათა თუთაშხიას]]“ ავტორი. დაჯილდოებულია [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]თ 1996 წელს.<ref>{{cite web |title=19 ოქტომბერი – დაიბადა გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე |url=http://www.nplg.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=342&info_id=1194 |publisher=[[საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა]] |access-date=20 თებერვალი, 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110809105355/http://www.nplg.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=342&info_id=1194 |archivedate=2011-08-09 }}</ref>

1950 წელს დაამთვარა მოსკოვის ა. ლუნაჩარსკის სახელობის თეატრისა და ხელოვნების ინსტიტუტის სარეჟისორო ფაკულტეტი.

1952–1954, 1957–1963, 1963–1967, 1976–1980 წლებში კოტე მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური თეატრის რეჟისორი და სამხატვრო ხელმძღვანელი; 1954–1956 წლებში [[მესხიშვილის თეატრი|ქუთაისის ლ. მესხიშვილის სახელობის დრამატული თეატრის]], 1963–1965 [[გრიბოედოვის თეატრი|თბილისის ალექსანდრე გრიბოედოვის სახელობის რუსული დრამატული თეატრი]]ს მთავარი რეჟისორი; 1967 წელს [[რუსთავი|რუსთავში]] დააარსა [[რუსთავის დრამატული თეატრი|სახელმწიფო დრამატული თეატრი]], რომელსაც ხელმძღვანელობდა 1976 წლამდე; 1984–1986 წლებში [[საქართველოს ტელევიზია|საქართველოს ტელევიზიის]] მხატვრული ხელმძღვანელი; 1985 წლიდან [[თბილისის მუსიკისა და დრამის სახელმწიფო თეატრი|ვასო აბაშიძის სახელობის მუსიკალური თეატრი]]ს სამხატვრო ხელმძღვანელი; 1999-2000 წლებში [[შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი]]ს რექტორი. მისი მნიშვნელოვანი დადგმებია: [[კარლო გოლდონი|კ. გოლდონის]] „სასტუმროს დიასახლისი“ (1952), [[კონსტანტინე ლორთქიფანიძე|კ. ლორთქიფანიძის]] „კოლხეთის ცისკარი“ (1959), [[ნოდარ დუმბაძე|ნ. დუმბაძის]] „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, „მე ვხედავ მზეს“ (1960, 1961), [[სოფოკლე]]ს „ოიდიპოს მეფე“ (1978) და სხვ., ვ. აბაშიძის მუსიკალურ თეატრში „მევიოლინე სახურავზე“ (1986), თბილისის საოპერო თეატრში [[ვიქტორ დოლიძე|ვ. დოლიძის]] „ქეთო და კოტე“ (1990), [[ბიძინა კვერნაძე|ბ. კვერნაძის]] „კოლხთა ასული“ (1997), ბათუმის საოპერო თეატრში [[ჯუზეპე ვერდი|ჯ. ვერდის]] „აიდა“ (1998). განხორციელებული აქვს დადგმები მოსკოვის თეატრ „სოვრემენნიკში“ და „მოზარდ მაყურებელთა თეატრში მალაია ბრონნაიაზე“; გადაიღო მხატვრული ფილმები: „[[დათა თუთაშხია (ფილმი)|დათა თუთაშხია]]“ (1976-1977), „[[წიგნი ფიცისა]]“ (1983), „[[ერთ პატარა ქალაქში]]“ (1985), „[[თეთრი ბაირაღები (ფილმი)|თეთრი ბაირაღები]]“ (1990), „პრემიერა“ (1992). ეწეოდა აქტიურ სააზოგადოებრივ მოღვაწეობას. [[2009|2009 წელს]] გამოვიდა საქართველოს პატრიარქის, [[ილია II]]-ის, დაცვით.<ref>{{cite news |title=Georgia united in outrage at videos attacking Patriarch |url=http://www.messenger.com.ge/issues/1967_october_23_2009/1967_eto.html |access-date=20 თებერვალი, 2021 |work=www.messenger.com.ge |language=en-gb}}</ref> ასევე ცნობილი იყო ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის კრიტიკით.<ref>{{cite news |title=From A Dream Wedding To A Sweet Honeymoon |url=http://www.versia.ge/index.php/2009-03-16-10-43-25/213-2009-06-28-00-47-31.html |access-date=20 თებერვალი, 2021 |work=versia.ge |language=en-gb }}{{Dead link|date=ნოემბერი 2024 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> მისი დაა ისტორიკოსი [[მარიკა ლორთქიფანიძე]].

[[1992]]-[[1995]] წლებში იყო [[საქართველოს პარლამენტის მესამე მოწვევის დეპუტატები|საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის წევრი]] პარტიული სიით, საარჩევნო ბლოკი „მშვიდობა“. [[1995]]-[[1999]] წლებში იყო [[საქართველოს პარლამენტის მეოთხე მოწვევის დეპუტატები|საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრი]] პარტიული სიით, საარჩევნო ბლოკი „საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი“.

თბილისში არსებობს [[გიგა ლორთქიფანიძის ქუჩა|მისი სახელობის ქუჩა]] (მანამდე [[მიხეილ ლერმონტოვის ქუჩა|ლერმონტოვის ქუჩის]] ნაწილი).<ref>{{cite news |title=თბილისში რამდენიმე ქუჩას ახალი სახელი მიენიჭა |url=https://www.ambebi.ge/article/97444-tbilisshi-ramdenime-kuchas-axali-saxeli-mienicha/ |access-date=29 დეკემბერი, 2023 |work=www.ambebi.ge |date=21 თებერვალი, 2014}}</ref>

==ფილმოგრაფია==
===დამდგმელი რეჟისორი ფილმებისა===
*[[1978]]: „[[დათა თუთაშხია (ფილმი)|დათა თუთაშხია]]“ [[გიზო გაბესკირია|გურამ (გიზო) გაბესკირია]]სთან ერთად
*[[1979]]: „[[წინაპართა მიწა]]“ [[გიული ჭოხონელიძე]]სთან ერთად
*[[1980]]: „გამარჯობა ყველას (ფიროსმანი)“ რეჟ. [[ამირან დარსაველიძე]]სთან ერთად
*[[1983]]: „[[წიგნი ფიცისა]]“ რეჟ. ამირან დარსაველიძესთან ერთად
*[[1985]]: „[[ერთ პატარა ქალაქში]]“ 
*[[1990]]: „[[თეთრი ბაირაღები (ფილმი)|თეთრი ბაირაღები]]“ 
*[[1991]]: „პრემიერა“ 
*[[1997]]: „[[ღამის ზარები]]“ 
*[[2003]]: „ღმერთო, რისი გულისთვის… – უმადური“

===სცენარის ავტორი ფილმებისა===
*[[1959]]: „[[განაჩენი (ფილმი)|განაჩენი]]“ [[ირაკლი ჭავჭანიძე]]სთან ერთად რეჟ. [[ლევან ხოტივარი]]
*[[1985]]: „ერთ პატარა ქალაქში“ [[ალექსანდრე ჩხაიძე]]სთან ერთად რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
*[[1990]]: „თეთრი ბაირაღები“ რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
*[[1991]]: „პრემიერა“ [[ლალი როსება]]სთან ერთად რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
*[[1997]]: „ღამის ზარები“ რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე
*[[2003]]: „ღმერთო, რისი გულისთვის… – უმადური“ რეჟ. გრიგოლ (გიგა) ლორთქიფანიძე

===გადაღებულია ფილმში===
*1932: შაქირი (როტე ფანე) (რობერტის შვილი) რეჟ. [[ლეო ესაკია]]

==დადგმული სპექტაკლები==
===მარჯანიშვილის თეატრი===
*[[1952]]: [[კარლო გოლდონი]]ს „სასტუმროს დიასახლისი“ 
*[[1959]]:[[კონსტანტინე ლორთქიფანიძე|კონსტანტინე ლორთქიფანიძის]] „კოლხეთის ცისკარი“ 
*[[1960]]:[[ნოდარ დუმბაძე|ნოდარ დუმბაძის]] „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“ 
*[[1961]]: ნოდარ დუმბაძის „მე ვხედავ მზეს“ 
*[[1978]]: [[სოფოკლე]]ს „ოიდიპოს მეფე“

=== რუსთავის თეატრი ===
* 1967 წელი: ედმონ როსტანი „სირანო დე ბერჟერაკი“
* 1967 წელი: ვადიმ კოროსტილევი „ასი წლის შემდეგ“
* 1968 წელი: [[პოლიკარპე კაკაბაძე]] „კახაბერის ხმალი“
* 1968 წელი: [[მაქსიმ გორკი|მაქსიმ გორიკი]] „ფსკერზე“ რეჟ. გ. ლორთქიფანიძე, [[ნუგზარ გაჩავა]]
* 1972 წელი [[ნოდარ დუმბაძე]] „ნუ გეშინია დედა“

===თბილისის მუსიკისა და დრამის სახელმწიფო თეატრი===
*1986: „მევიოლინე სახურავზე“ 
===თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრი===
*1990: [[ვიქტორ დოლიძე|ვიქტორ დოლიძის]] „ქეთო და კოტე“ 
*1997: [[ბიძინა კვერნაძე|ბიძინა კვერნაძის]] „კოლხთა ასული“ 
===ბათუმის საოპერო თეატრი===
*1998: [[ჯუზეპე ვერდი]]ს „აიდა“ 
===მოსკოვის თეატრ „სოვრემენნიკი“===
* [[1962]]: [[ერნესტ ჰემინგუეი]] « Пятая колонна» „ მეხუთე კოლონა“

===მოზარდ მაყურებელთა თეატრი მალაია ბრონნაიაზე===

==ორგანიზაციის, ასოციაციის ან ჯგუფის წევრი==
*კოტე მარჯანიშვილის სახელობის პრემიების კომიტეტი, თავმჯდომარე
* საქართველოს თეატრის მოღვაწეთა კავშირი, გამგეობის თავმჯდომარე (1985-)
* საქართველოს კინემატოგრაფისტთა შემოქმედებითი კავშირი, წევრი
* საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტი, წევრი (1992-1995)
* საქართველოს პრეზიდენტთან არსებული ლიტერატურის, ხელოვნებისა და არქიტექტურის სახელმწიფო პრემიების კომიტეტი, წევრი

==ჯილდოები, პრემიები და პრიზები==
* [[1958]]: [[საპატიო ნიშნის ორდენი]]
* [[1970]]: [[საქართველოს სსრ სახალხო არტისტი]]
* [[1979]]: [[სსრკ სახალხო არტისტი]]
* [[1981]]: [[სსრკ სახელმწიფო პრემია]]
* [[1985]]: [[შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემია]], მრავალსერიანი მხატვრული ფილმის „წიგნი ფიცისა“ შექმნისათვის
* [[1995]]: [[საქართველოს სახელმწიფო პრემია]]
* [[1996]]: თბილისის საპატიო მოქალაქე
* 1996: [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]
* [[1958]]: [[საპატიო ნიშნის ორდენი]]
* [[შრომის წითელი დროშის ორდენი]]

==რესურსები ინტერნეტში==
*{{imdb name|0520531}}
{{nplg ბიოგრაფია|00003255}}
{{Geocinema რეჟისორი |104}} 
*[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-parlamenti-1992-1995-ww/grigoli-giga--lortqifanize-45203.page გიგა ლორთქიფანიძე — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი (საქართველოს პარლამენტის მესამე მოწვევა)]
*[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-parlamenti-1995-1999-ww/grigol-giga--lortqifanize-45444.page გიგა ლორთქიფანიძე — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი (საქართველოს პარლამენტის მეოთხე მოწვევა)]
*[http://burusi.wordpress.com/cinema/giga-lortkipanidze/ გიგა ლორთქიფანიძე]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის წევრები}} 
{{საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრები}}

{{DEFAULTSORT:ლორთქიფანიძე, გიგა}}
[[კატეგორია:დაბადებული 19 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1927]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 13 ივნისი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2013]]
[[კატეგორია:ქართველი თეატრის რეჟისორები]]
[[კატეგორია:ქართველი მსახიობები]]
[[კატეგორია:თბილისის საპატიო მოქალაქეები (1996)]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის სახალხო არტისტები]]
[[კატეგორია:სსრკ-ის სახალხო არტისტები]]
[[კატეგორია:საპატიო ნიშნის ორდენის კავალრები]]
[[კატეგორია:შრომის წითელი დროშის ორდენის კავალრები]]
[[კატეგორია:საქართველოს III მოწვევის პარლამენტის წევრები]]
[[კატეგორია:საქართველოს IV მოწვევის პარლამენტის წევრები]]
[[კატეგორია:დიდუბის პანთეონში დაკრძალულები]]
[[კატეგორია:ლორთქიფანიძეები|გიგა]]
[[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]]
[[კატეგორია:ქართველი კინორეჟისორები]]
[[კატეგორია:შოთა რუსთაველის სახელობის პრემიის ლაურეატები]]