იხილეთ წყარო გვერდისთვის ილია აბულაძე

{{მმ*|აბულაძე}}
{{ინფოდაფა მეცნიერი
|სურათი=Ilia abuladze (historian).jpg}}
'''ილია ვლადიმერის ძე აბულაძე''' (დ. [[24 ნოემბერი]], [[1901]], სოფელი [[ზედა საქარა]], ახლანდელი [[ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი]] — გ. [[9 ოქტომბერი]], [[1968]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ფილოლოგია|ფილოლოგი]], ძველი ქართული ენისა და მწერლობის მკვლევარი, [[არმენოლოგია|არმენოლოგი]], [[პალეოგრაფია|პალეოგრაფი]], [[ლექსიკოგრაფია|ლექსიკოგრაფი]], [[რუსთველოლოგია|რუსთველოლოგი]]. [[საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია|საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის]] წევრ-კორესპონდენტი; [[ხელნაწერთა ინსტიტუტი]]ს დამაარსებელი და პირველი დირექტორი (1958-1968 წწ).<ref name="mn">[http://www.manuscript.ge/index.php?m=178 ილია აბულაძის  კაბინეტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120220002446/http://www.manuscript.ge/index.php?m=178 |date=2012-02-20 }}. / ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი.</ref> მისი პირადი არქივი [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი|ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში]] [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრის საარქივო ფონდი|ინახება]]<ref>[http://www.manuscript.ge/index.php?m=311 ილია აბულაძე, ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრის ოფიციალური საიტი]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი (1946), [[პროფესორი]] (1947), საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1950), საქართველოს სსრ-ის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე (1961).

== ბიოგრაფია ==
ილია აბულაძე დაიბადა [[1901]] წელს ზესტაფონის რაიონის სოფელ [[ზედა საქარა]]ში. დაწყებითი განათლება მიიღო სოფლის ორკლასიან სასწავლებელში მიიღო, [[1921]] წელს დაამთავრა [[ქუთაისის ვაჟთა I გიმნაზია]], [[1922]] წელს შევიდა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]], სადაც [[1926]] წელს დაამთავრა სიტყვიერების განყოფილება, ხოლო [[1929]] წელს ლინგვისტური განყოფილება. [[1933]]-იდან ეწეოდა სამეცნიერო-პედაგოგიურ მოღვაწეობას. [[1945]]-[[1951]] წლებში უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტის დეკანია. [[1953]] წელს ინიშნება [[საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმი]]ს ხელნაწერთა განყოფილების გამგედ. მისი ინიციატივით [[1958]] წელს ჩამოყალიბდა [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი|საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ხელნაწერთა ინსტიტუტი]], რომლის დირექტორად მუშაობდა გარდაცვალებამდე.

ავტორია ასზე მეტი ნაშრომისა, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი ქართულ-სომხურ ფილოლოგიურ პრობლემებისადმის მიძღვნილი. აბულაძემ ძველი მწერლობის ძეგლების ანალიზის საფუძველზე ცხადყო ქართული სომხური ლიტერატურის ურთიერთობის ორმხრივი ხასიათი. მასვე ეკუთვნის ძველი ქართული მწერლობის მნიშვნელოვანი (ნათარგმნი თუ ორიგინალური) ძეგლების მეცნიერულ-კრიტიკული პუბლიკაციები (იაკობ ცურტაველი, მარტჳლობაჲ შუშანიკისი, თბილისი, [[1938]]; სულხან-საბა ორბელიანი, თხზ., ტ. 4 — ლექსიკონი ქართული, წგნ. 1-2, თბ., [[1965]]—[[1966]]). [[1937]] წლის სექტემბერში, ეჩმიაძინის მუზეუმში (სომხეთი), ილია აბულაძემ ერთ-ერთ კრებულში ნახა ხელნაწერი, რომელშიც ფიგურირებდა ალბანური დამწერლობა, ის 52 ასო-ნიშნისგან შედგებოდა. ეს მონაპოვარი რომ არ დაკარგულიყო და ალბანელთა კულტურის ისტორიაში შესულიყო, აღმოჩენილი ხელნაწერი ილია აბულაძემ გამოსაქვეყნებლად გადაცა აკაკი შანიძეს.

[[1968]] წელს, ილია აბულაძის პირადი ბიბლიოთეკა და ნივთები ხელნაწერთა ინსტიტუტს გადაეცა. მის კაბინეტში დაცულია 2 663 წიგნი 647 პერიოდული გამოცემა ქართულ, სომხურ, რუსულ და სხვადასხვა ევროპულ ენებზე. მათ შორის, ბიბლიოგრაფიულ რარიტედად ქცეული მრავალი ისტორიულ-წყაროთმცოდნეობითი და ფილოლოგიური ხასიათის გამოცემა. კაბინეტში ინახება ილია აბულაძის პირადი ნივთებიც, რომელთაც სამუზეუმო ექსპონატის სტატუსი აქვთ მინიჭებული.<ref name="mn" />

დაკრძალულია [[პანთეონი (დიდუბე)|მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში]].

== ლიტერატურა ==
* ''გამყრელიძე ა.,'' პროფესორი ილია აბულაძე, კრ.: მრავალთავი, ფილოლოგიურ-ისტორიული ძიებანი (ეძღვნება პროფ. ილია აბულაძის ხსოვნას), ტ. 1, თბ., 1971 (ახლავს აბულაძის ნაბეჭდი შრომების სია);
* ''მრავალთავი X '' (ეძღვნება ილია აბულაძის დაბადებიდან 80 წლისთვს. თბ.1983)
{{ქსე|1|44|ქურციკიძე ც.}}
* ''პირადი არქივების აღწერილობა-ილია აბულაძე,'' ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, ტ. 2, თბ. 2010.
* ''კუდავა ბ., ''აკადემიკოსი ილია აბულაძე, ჟურნალი: მაცნე, ისტორიის არქეოლოგიის ეთნოლოგიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია, N 1, თბ. 2012.
* ზ. ბაბუნაშვილი, თ. ნოზაძე, „მამულიშვილთა სავანე“, გვ. 27,  თბ., 1994

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{nplg ბიოგრაფია|00001193}}
*[https://www.academia.edu/2097589/აკადემიკოსი_ილია_აბულაძე_Academician_Ilia_Abuladze კუდავა ბ., აკადემიკოსი ილია აბულაძე // Kudava B., Academician Ilia Abuladze]

== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}

{{DEFAULTSORT:აბულაძე, ილია}}
 
[[კატეგორია:საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპონდენტები]]
[[კატეგორია:ქართველი ფილოლოგები]]
[[კატეგორია:ქართველი ენათმეცნიერები]]
[[კატეგორია:დაბადებული  24 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1901]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  9 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1968]]
[[კატეგორია:აბულაძეები|ი]]
[[კატეგორია:ქართველი რუსთველოლოგები]]
[[კატეგორია:დიდუბის პანთეონში დაკრძალულები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწეები]]