იხილეთ წყარო გვერდისთვის ჯამბატისტა ვიკო

{{ინფოდაფა მეცნიერი}}
'''ჯამბატისტა ვიკო''' ({{lang-it|Giambattista Vico;}} დ. [[23 ივნისი]] [[1668]], [[ნეაპოლი]] — გ. [[23 იანვარი]] [[1744]], იქვე) — იტალიელი [[ფილოსოფოსი]], [[ისტორიკოსი]] და [[იურისტი]]. ერთ-ერთი პირველი მოაზროვნე, რომლის [[იდეა|იდეებმა]], რამდენიმე მიმართულებით, წინ გაუსწრო <ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=5165]</ref> მეცნიერული სოციოლოგიის განვითარებას. ის [[ისტორია|ისტორიას]] განიხილავდა, როგორც ობიექტურ კანონზომიერ პროცესს, რომელიც ციკლურად მიმდინარეობდა („მუდმივი იდეალური ისტორია, რომლის თანახმად, დროის გარკვეულ მონაკვეთში, ხდება ყველაფერი, ყველა [[ერი|ერის]] ისტორიაში“). ვიკოსათვის _ ისტორია არის [[ადამიანი|ადამიანთა]] [[ქცევ|ქცევების]] უსასრულო ჯაჭვი. ვიკოს დამსახურება იმაში მდგომარეობს, რომ მან თავის მთავარ ნაშრომში „ახალი მეცნიერების საფუძვლები ერის საერთოო ბუნების შესახებ“ ([[1725]]), მან განახორციელა მცდელობა, გამოეყენებინა ისტორიულ-შედარებითი მეთოდი და დეტერმინული მიდგომა [[სახელმწოფო]]-[[სამართალი|სამართლებრივი]] [[ინსტიტუტი|ინსტიტუტების]] ასახსნელად. 

[[ისტორია|ისტორიის]] მიერ განვლილი ციკლი შეიცავს სამ ფაზას: საწყისი სტადია - [[ღმერთი|ღვთაებრივი]], ღმერთების ეპოქა, რომლის დროს არ არსებობდა სახელმწიფოებრიობა და [[იურისპუდენცია|იურიდიული]] [[კანონი (ნორმატიული აქტი)|კანონები]]. კანონების როლს ასრულებდნენ [[მისტერია|მისტერიები]] და [[ორაკული|ორაკულთა]] [[წინასწარმეტყველი|წინასწარმეტყველება]], რომლებიც გადასცემდნენ ადამიანებს ღმერთების ნებას. ვინაიდან ამ [[ეპოქა (გეოლოგია)|ეპოქაში]] [[სასამართლო]] ეფუძნებოდა ზნეობრივ [[ავტორიტეტი|ავტორიტეტს]], ვიკოს აზრით, დაუშვებელია რაიმე სახის [[რაციონალიზმი|რაციონალური]] ახსნა-განმარტება. საზოგადოებას მართავენ [[ქურუმი|ქურუმები]]. მატერიალური მოთხოვნები, საპირისპირო მიმდევრობების ბრძოლა ამზადებს კანონებისა და სახელმწიფოს წარმოშობას. ანუ ეს იურიდიულ-[[საზოგადოება|საზოგადოებრივი]] მოვლენები იქმნება არა [[ინდივიდი|ინდივიდის]] სუბიექტური ნებით, არამედ ობიექტური აუცილებლობით. ვიკო მკაცრად და ზედმიწევნით ზუსტად აკრიტიკებდა, ბუნებით-სამართლებრივი სკოლის წმინდა ხელოვნურ დებულებებს (სახელმწიფოსა და სამართლის წარმოშობის სახელშეკრულებო კონცეფცია<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=3&t=20862]</ref>). ვიკო არ აკავშირებს სახელმწიფოს წარმოშობას [[ხელშეკრულება|ხელშეკრულებას]]. თითოეული მმართველობის ფორმას ვიკომ მოუძებნა საკუთარი საფუძველი და წარმოშობის საკუთარი მიზეზი. ისტორიული ციკლის მეორე ფაზაზე, [[გმირი|გმირების]] ეპოქაში, სახელმწიფო ხელისუფლების სათავეში იკვე დგას [[არისტოკრატია]], რომელიც საკუთარ ანგარებიან სამართლის ნორმებს კარნახობს საზოგადოებას და მკაცრად თრგუნავს [[პლებეები|პლებეებს]]. ამ ფაზაზე სამართალი არის უხეში ძალის სამართალი. ისტორიული ციკლის მესამე ფაზა არის ადამიანთა ეპოქა, რომელსაც ახასიათებს [[რესპუბლიკა|რესპუბლიკურ]] - [[დემოკრატია|დემოკრატიული]] მოწყობა, ან წარმომადგენლობითი მონარქიები, როდესაც მოქმედებენ, ადამიანის ღირსების შესაბამისი უფლებები და თავისუფლებები, რომლებიც უზრუნველყოფენ სახალხო სუვერენიტეტს. ამ პერიოდში კანონი ბრძნულად და მოქნილად ითვალისწინებს როგორც კერძო, ისე საყოველთაო ინტერესსა და [[თანასწორობა|თანასწორობას]] ამყარებს ადამიანებს შორის (იურიდიული თანასწორობა). ვიკოს სიმპათია მთლიანად „თავისუფალი სახალხო სახელმწიფოს მხარეს არის, სადაც ყველა ადამიანი ან მათი უდიდესი ნაწილი წარმოადგენს სახელმწიფოს კანონიერ ძალას ... და იქცევა სახალხო თავისუფლების ბატონად“.

== ლიტერატურა ==
*მარინა გარიშვილი, ეკა ხოფერია: რომის სამართლის საფუძვლები, ლექციების კურსი

==რესურსები ინტერნეტში==
{{commons category|Giambattista Vico}}
*{{Gutenberg author | id=Vico,+Giambattista | name=ჯამბატისტა ვიკო}}
*{{Internet Archive author |search=Giambattista Vico}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{DEFAULTSORT:ვიკო, ჯამბატისტა}}
[[კატეგორია:იტალიელი ფილოსოფოსები]] 
[[კატეგორია:იტალიელი ისტორიკოსები]]
[[კატეგორია:XVII საუკუნის იტალიელი მამაკაცი მწერლები]]
[[კატეგორია:XVII საუკუნის იტალიელი ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:XVII საუკუნის არამხატვრული მწერლები]]
[[კატეგორია:XVIII საუკუნის იტალიელი მამაკაცი მწერლები]]
[[კატეგორია:XVIII საუკუნის იტალიელი ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:XVIII საუკუნის არამხატვრული მწერლები]]
[[კატეგორია:განმანათლებელი ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:კულტურის კრიტიკოსები]]
[[კატეგორია:ეპისტემოლოგები]]
[[კატეგორია:ფილოსოფიის ისტორია]]
[[კატეგორია:იტალიელი არამხატვრული მწერლები]]
[[კატეგორია:მამაკაცი არამხატვრული მწერლები]]
[[კატეგორია:მეტაფიზიკოსები]]
[[კატეგორია:ონტოლოგები]]
[[კატეგორია:კულტურის ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:განათლების ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:ისტორიის ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:ენის ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:სამართლის ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:ლოგიკის ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:გონების ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:მეცნიერების ფილოსოფოსები]]
[[კატეგორია:ისტორიის ფილოსოფია]]
[[კატეგორია:სოციალური კრიტიკოსები]]
[[კატეგორია:სოციალური ფილოსოფოსები]]