თეოდორ ჰერცლი
თეოდორ ჰერცლი (ებრ. בנימין זאב הרצל (ბინიამინ ზეევ ჰერცლი); დ. 2 მაისი, 1860, — გ. 3 ივლისი, 1904) — უნგრელი ჟურნალისტი, თანამედროვე პოლიტიკური სიონიზმის ფუძემდებელი.
ბიოგრაფია
ჰერცლი დაიბადა ბუდაპეშტში, უნგრეთის სამეფოში, ებრაულ ოჯახში, რომელიც ზემუნიდან იყო (მაშინდელი უნგრეთის სამეფო, დღეს — სერბეთი). 18 წლის ასაკში ჰერცლი ოჯახთან ერთად ვენაში (ავსტრია-უნგრეთი) გადავიდა. აქ ჰერცლი სამართალს სწავლობდა, თუმცა გატაცებული იყო ჟურნალისტიკითა და ლიტერატურით. იგი მუშაობდა Neue Freie Presse-ეს ჟურნალისტად პარიზში, ლონდონსა და სტამბოლში. შემდგომ გახდა ამავე გაზეთის ლიტერატურული რედაქტორი და დაწერა რამდენიმე დრამა ვენეციის თეატრისთვის.
1896 წელს ჰერცელმა გამოაქვეყნა წიგნი „ებრაული სახელმწიფო“ (გერმ. Der Judenstaat). ამ წიგნში ჰერცელმა ებრაელების პრობლემის პრაქტიკული მოგვარების მეთოდი განსაზღვრა. ეს წიგნი გახდა საფუძველი „პოლიტიკურ სიონიზმის“, რომლის მიხედვით ჯერ მისაღები იყო საერთაშორისო აღიარება ფაქტის, რომ ებრაელების ქვეყანა იყო ერეც ისრაელი და მხოლოდ მას შემდეგ უნდა მომხდარიყო ებრაელების დასახლება პალესტინაში. ეს იდეა ეწინააღმდეგებოდა მენახემ უსიშკინის „პრაქტიკულ სიონიზმს“, რომელიც პალესტინის ებრაელებით დასახლებას ყოველგვარი წინაპირობის გარეშე ქადაგებდა.
ჰერცლს ეკუთვნის კიდევ ერთი უტოპიური თხზულება -რომანი, „ალტნოილენდი“ (გერმ. Altneuland) (ახალი ძველი მიწა). ამ წიგნში მისი თქმით პალესტინაში მცხოვრები არაბები გახდებოდნენ ებრაული ქვეყნის მოქალაქეები, თუმცა მას არ განუსაზღვრავს, რომ არაბები ებრაული მოძრაობის წინააღმდეგ გამოვიდოდნენ. ამ პერიოდში არ იყო ჩამოყალიბებული ძლიერი არაბული ნაციონალური მოძრაობა.
პირველი სიონისტური კონგრესი და სიონისტური ინსტიტუტები
1897 ჰერცელმა შეკრიბა პირველი სიონისტური ორგანიზაციები მსოფლიო სიონისტურ კონგრესზე ბაზელში, შვეიცარია. კონგრესის მიზნი იყო ხოვევეი სიონის თანამშრომლობის ქარტიის მიღება. აქ წარმოთქვა ჰერცელმა მისი განთქმული სიტყვა, სადაც პირველად მოიხსენია სიტყვა სიონიზმი. მასვე ეკუთვნის ფრაზა: „ბაზელში დავაარსე ებრაელების სახელმწიფო“. ამ კონგრესში ასევე დაარსდა მსოფლიო სიონისტური ორგანიზაცია, რომელსაც ჰერცლის იდეები უნდა განეხორციელებინა.
თეოდორ ჰერცლის ბიოგრაფიები
- ფალკი, ავნერი (1993). Herzl, King of the Jews: A Psychoanalytic Biography of Theodor Herzl. Washington: University Press of America. ISBN 0819189251Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted.
- ელონი, ამოსი (1975). Herzl. New York: Holt, Rinehart and Winston. ISBN 003013126XLua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted. Amos Elon has also written The Israelis: Founders and Sons, and Jerusalem: City of Mirrors. His biography of Herzl is also a portrait of Europe at the end of the 19th century.
- Alex Bein (1934) Theodor Herzl; Biographie. mit 63 Bildern und einer Ahnentafel. (გერმანული)
- Alex Bein, Maurice Samuel (translator), (1941) Theodor Herzl: A Biography of the Founder of the Modern Zionism
რესურსები ინტერნეტში
- ვიკისაწყობის ლოგო შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „თეოდორ ჰერცლი“ ვიკისაწყობში.
- თეოდორ ჰერცლი — ნამუშევრები პროექტ „გუტენბერგზე“
- Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted — ნამუშევრები საიტზე LibriVox (უფასო აუდიო წიგნები) ფაილი:Speaker Icon.svg
- On Herzl's Diaries, Shlomo Avineri
- Original Letters and Primary Sources from Theodor Herzl Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Shapell Manuscript Foundation
- About Israel - Herzl Now Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
- Works by Herzl in German Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted from the elib/www/wiki/ eLibrary Austria Project (eLib Austria) Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
