თრია

თრია
	ესკიზის შექმნის შეცდომა: ; ევროპული თრია (Spermophilus citellus)
მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:	ცხოველები
ტიპი:	ქორდიანები
კლასი:	ძუძუმწოვრები
რიგი:	მღრღნელები
ოჯახი:	ციყვისებრნი
გვარი:	თრია
ლათინური სახელი
	Spermophilus (Cuvier, 1825)
დაცვის სტატუსი
	<templatestyles src="თარგი:Comment/styles.css" /><span class="ts-comment-commentedText" title="Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted">სტატუსი არ არის მითითებული; ძიება IUCN-ის ვებ-გვერდზე: ???
ITIS	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
NCBI	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
EOL	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted&lvl=3&p=mapview&p=has_linkout&p=blast_url&p=genome_blast&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
MB	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
FW	Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

თრია (ლათ. Spermophilus, ადრე Citellus) — მღრღნელების გვარი ციყვისებრთა ოჯახისა. მათი სხეულის სიგრძეა 11–40 სმ, კუდისა — 4–25 სმ. ყურები მოკლეა, სუსტად შემოსილი. გააჩნიათ ლოყისუკანა პარკები. უკანა კიდურები წინაზე ოდნავ გრძელია. ზურგი შეფერილია მოყვითალო-რუხად, მუცელი უფრო ღიაა. ცნობილია 15 (უწინ 38-მდე) სახეობა. გავრცელებული არიან ევროპასა და აზიაში; ხეობების და მთის (3000 მეტრამდე) სტეპებსა და ტყესტეპებში, ნაწილობრივ — ტუნდრასა და ტყეტუნდრაში. მდინარეთა ჭალების საშუალებით აღწევენ ნახევრად უდაბნოებსა და უდაბნოებში.^[1] საქართველოში, კავკასიონზე, თერგის სათავეებთან გვხვდება კავკასიური თრია (ლათ. Spermophilus musicus).^[2] თანამედროვე კვლევების შემდეგ, ჩრდილოამერიკული სახეობები ახალ გვარში (Urocitellus, Callospermophilus) გადაიყვანეს, ხოლო ევრაზიულები აქ დატოვეს (გამონაკლისია 2 სახეობა).^[3]

აქტიურები არიან დღის ნათელ დროს. თავშესაფარს იწყობენ სოროებში, რომელთაც თვითონ თხრიან, ხშირად სახლობენ კოლონიებად. ქვიშიან ნიადაგებში სოროს სიგრძე შეიძლება 20 მეტრსაც აღწევდეს, სიღრმე კი — 3 მეტრს. იკვებებიან მრავალნაირი მცენარეული საკვებით, ბევრი სახეობის რაციონში ცხოველური საკვებიც შედის, ძირითადად მწერები. შეუძლიათ საკვების მარაგის გაკეთება (6 კგ-მდე). ზამთარში ძილქუშს ეძლევიან (6–7 თვე, ჩრდილოეთში 10 თვემდე). წელიწადში ერთ თააობას იძლევიან, შობენ 2–13 ნაშიერს. სქესობრივ სიმწიფეს სიცოცხლის მე-2 წელს აღწევენ. თრია ბუნებრივი ეკოსისტემის მნიშვნელოვანი ელემენტია, ძირითადად მისი მთხრელი საქმიანობის გამო. მაღალი რიცხოვნობის პირობებში არსებითი ზიანის მიყენება შეუძლიათ სასოფლო-სამეურნეო კულტურებისათვის. მრავალი სახეობა რიგი დაავადებების გამომწვევის ბუნებრივი მატარებელია. დიდი ზომის თრიები — მეორეხარისხოვანი ბეწვეულის რეწვის ობიექტები.^[1]

IUCN-ის თანახმად, ევროპული თრია (Spermophilus citellus) გადაშენების საფრთხეში მყოფი სახეობაა, კიდევ სამი სახეობა (Spermophilus suslicus, Spermophilus musicus, Spermophilus xanthoprymnus) — საფრთხესთან ახლოს მყოფი.^[4]

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 თარგი:დრე წიგნი
↑ ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1979. — გვ. 699.
↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
↑ თარგი:Cite iucn

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[:0-1] 1.0 ^1.1 თარგი:დრე წიგნი

[2] ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 4, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1979. — გვ. 699.

[3] Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[4] თარგი:Cite iucn

[1]

[2]

[3]

[4]