სირია

სირიის არაბთა რესპუბლიკა
სირიის არაბთა რესპუბლიკა Script error: No such module "Separated entries".
დროშა	გერბი
	ჰიმნი: Homat el Diyar;
	სირიის მდებარეობა
დედაქალაქი; (და უდიდესი ქალაქი)	დამასკო; Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ოფიციალური ენა	არაბული
მთავრობა	საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
ფართობი
მოსახლეობა
მშპ (მუპ)	2012 შეფასებით
აგი (2013)	0.648 (საშუალო) (116-ე)
ვალუტა	სირიული ფუნტი (SYP)
დროის სარტყელი	UTC+02:00
ქვეყნის კოდი	SYR
Internet TLD	.sy
სატელეფონო კოდი	+963

სირია (არაბ. سورية‎; სირიული: ܣܘܪܝܐ), ოფიციალურად სირიის არაბთა რესპუბლიკა არაბ. الجمهورية العربية السورية‎) — ქვეყანა დასავლეთ აზიაში. დასავლეთიდან ესაზღვრება ლიბანი და ხმელთაშუა ზღვა, ჩრდილოეთიდან თურქეთი, აღმოსავლეთიდან ერაყი, სამხრეთიდან იორდანია და სამხრეთ-დასავლეთიდან ისრაელი.

თანამედროვე სირიის სახელმწიფოებრიობა დაიწყო 70 წლის წინ, ხოლო ცივილიზაცია ჩაისახა ჯერ კიდევ ძვ. წ. IV ათასწლეულში. დედაქალაქია დამასკო, ერთ-ერთი ყველაზე ძველი ხანგრძლივად დასახლებული ქალაქი მსოფლიოში, გარდა ამისა, დამასკო დღევანდელ მსოფლიოს დედაქალაქებს შორის ყველაზე ძველი დასახლებაა^[3].

2015 წლის მონაცემებით სირიის მოსახლეობა შეადგენს 18,5 მლნ ადამიანს. მოსახლეობის 70 %-ზე მეტი სუნიტია^[4]^[5]. სირიაში ასევე ცხოვრობენ ალავიტები - 16 % და ქრისტიანები - 10 %. სახელმწიფო ენაა - არაბული.

1963 წლიდან დღემდე რესპუბლიკას მართავს პარტია ბაასი და მისი მოკავშირეები. 2011 წლიდან სირიაში მიმდინარეობს სამოქალაქო ომი ერთი მხრივ ქვეყნის ხელისუფლებას, ხოლო მეორე მხრივ შეიარაღებულ ოპოზიციას, ქურთების დაჯგუფებებსა და 2014 წლიდან ისლამურ სახელმწიფოს შორის. კონფლიქტის ყველა მხარე მნიშვნელოვან დახმარებას იღებს საზღვარგარეთის ქვეყნებიდან.

სახელწოდება

ოფიციალური: სირიის არაბთა რესპუბლიკა.
ეროვნული: سورية; Al Jumhuriyah al Arabiyah as Suriyah.

ისტორია

სახელგნთქმული ქალაქ პალმირას ნანგრევები, რომელიც სირიის უდაბნოში I და II საუკუნეებში აღორძინდა.

1946 წელს მოიპოვა სრული დამოუკიდებლობა საფრანგეთისაგან. 1958-61 წლებში ეგვიპტესთან ერთად შედიოდა არაბთა გაერთიანებულ რესპუბლიკაში. ექვსდღიანი ომის შედეგად (1967) დაკარგა გოლანის მაღლობები, რომელსაც ახლაც ისრაელი აკონტროლებს. 1981-82 წლებში ჰქონდა სამხედრო კონფლიქტი ლიბანთან. 1991 წელს სპარსეთის ყურის ომში მონაწილეობდა ერაყის წინააღმდეგ. ჰაფეზ ასადის გარდაცვალების შემდეგ ადამიანის უფლებების დაცვის მხრივ სირიაში მდგომარეობა ოდნავ გაუმჯობესდა.

გეოგრაფია

სირია მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, ხმელთაშუა ზღვის სანაპიროზე. ეს არის ნაყოფიერი ველების, მთებისა და უდაბნოების ქვეყანა. სირიის მოსაზღვრე ქვეყნებია: თურქეთი, ერაყი, იორდანია, ისრაელი, ლიბანი. ფართობი შეადგენს 185 180 კვ. კმ-ს.

სახელმწიფო

სახელმწიფო სისტემა - ერთპარტიული სოციალისტური რესპუბლიკა.
სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი Bashar al-ASAD (2000).
საკანონმდებლო ორგანო - ერთპალატიანი პარლამენტი (250 წევრი).
ადმინისტრაციული დაყოფა - 14 რეგიონი (mufazah).

დემოგრაფია

მოსახლეობა - 22 530 746 (2012)^[1], აქ ცხოვრობს სხვადასხვა ეთნიკური და რელიგიური ჯგუფის წარმომადგენელი, მათ შორის - სუნიტი არაბები (ისინი უმრავლესობას შეადგენენ - 90 %), ქურთები (5 %), სომხები, ასურელები, ალავიტები (შიიტი მუსლიმები).
სახელმწიფო ენა - არაბული. გავრცელებულია აგრეთვე - ქურთული, სომხური, არამეული, ფრანგული, ინგლისური.
რელიგია - მუსლიმი 85 %, ქრისტიანი 15 %.
დედაქალაქი - დამასკო (1.862 ათასი).
ქალაქები - ალეპო (1.934), ჰიმსი (752), ლატაკია (417), ჰამა (380).

ეკონომიკა

რესურსები - ნავთობი, ფოსფატები, ქრომი და მანგანუმი, ასფალტი, რკინის მადანი, ქვამარილი, მარმარილო, თაბაშირი, ჰიდროენერგია.
ექსპორტი - ნავთობპროდუქტები, ბამბა, ფოსფატები, ხილ-ბოსტნეული.
ეროვნული შემოსავალი ერთ სულზე - 1130 $.
ვალუტა - სირიული ფუნტი (SYP);

მემკვიდრეობა

კრაკ-დე-შევალიე (ჯვაროსანთა ერთ-ერთი საუკეთესო ციხე),
პალმირა (რომაული პერიოდის ბრწყინვალე ნაქალაქარი),
ალეპო (ციხე-სიმაგრე, მეჩეთები, მუზეუმები, სუკები).

წმინდა ანანიას სახელობის ეკლესია, ძველ დამასკოს ქრისტიანულ სექტორში
ნურ ალ-დინის მეჩეთის მინარეთი ჰამაში
ხალიბ იბნ ალ-ვალიდის მეჩეთი ჰომსში
წმინდა მოსე აბისინიელის მონასტერი

რესურსები ინტერნეტში

სირიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Syria. International Monetary Fund. ციტირების თარიღი: 22 April 2012.
↑ Human Development Index and its components. Human Development Report 2011 (PDF). ციტირების თარიღი: 2013-01-25.
↑ Дамаск — самая древняя живая столица в мире | Архив | Аргументы и Факты
↑ The World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-12-25. ციტირების თარიღი: 2017-01-09.
↑ Syria Demographics Profile 2014

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

[CIA-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Syria. International Monetary Fund. ციტირების თარიღი: 22 April 2012.

[2] Human Development Index and its components. Human Development Report 2011 (PDF). ციტირების თარიღი: 2013-01-25.

[3] Дамаск — самая древняя живая столица в мире | Архив | Аргументы и Факты

[4] The World Factbook. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2018-12-25. ციტირების თარიღი: 2017-01-09.

[5] Syria Demographics Profile 2014

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]