შინაარსზე გადასვლა

ელის მანრო

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
დაბადების თარიღი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
დაბადების ადგილი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
გარდაცვალების თარიღი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
გარდაცვალების ადგილი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
დასაფლავებულია Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ფსევდონიმი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
საქმიანობა Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ენა Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ეროვნება Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
მოქალაქეობა Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ალმა-მატერი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
პერიოდი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ჟანრი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Magnum opus Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ჯილდოები Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
მეუღლე Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
პარტნიორ(ებ)ი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
შვილ(ებ)ი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ნათესავ(ებ)ი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
Script error: No such module "collapsible list".
ხელმოწერა Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
საიტი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში

ელის მანრო (ინგლ. Alice Ann Munro; დ. 10 ივლისი 1931 — გ. 13 მაისი, 2024) — კანადელი, ინგლისურენოვანი მწერალი. 2013 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ლიტერატურის დარგში. მანროს ნაშრომებმა რევოლუცია მოახდინა მოთხრობების არქიტექტურაში, განსაკუთრებით მისი წინსვლისა და უკუსვლის ტენდენციით.[1][2]

მანროს მხატვრული ლიტერატურა ყველაზე ხშირად მის მშობლიურ ჰარონ ქანთიში ვითარდება, რომელიც ონტარიოს სამხრეთ-დასავლეთში მდებარეობს.[3] მისი მოთხრობები იკვლევს ადამიანურ სირთულეებს და ამ ყველაფერს ასახავს გაურთულებელი პროზაული სტილით.[4] მწერლობაზე დაყრდნობით, მანრო მიიჩნევა „ჩვენი დროის ერთ-ერთ უდიდეს თანამედროვე მწერლად“. სინტია ოზიკმა ელის მანრო აღწერა, როგორც „ჩვენი ჩეხოვი“.[5] მანრო არის მრავალი ლიტერატურული ჯილდოს მიმღები, მათ შორისაა 2013 წლის ნობელის პრემია ლიტერატურაში მისი ნამუშევრებისთვის, როგორც „თანამედროვე მოთხრობის დიდოსტატის“. ის მენ ბუქერის საერთაშორისო პრემიის მფლობელი გახდა 2009 წელს. კანადის გენერალ გუბერნატორის ჯილდოს გამარჯვებული 1968, 1978 და 1986 წლებში.[6][7][8][9]

ადრეული ცხოვრება და განათლება

მანროს დაბადების სახელია ელის ენ ლეიდლოუ (Alice Ann Laidlaw). ის დაიბადა ვინგჰემში, ონტარიო. მისი მამა, რობერტ ერიკ ლეიდლოუ, მელისა და წაულას ფერმერი იყო[10] და მოგვიანებით ინდაურის მეურნეობაში გადავიდა.[11] დედამისი, ენ კლარდე ლეიდლოუ, იყო სკოლის მასწავლებელი. ის არის ირლანდიელი და შოტლანდიელი წარმოშობით, მისი მამა არის ჯეიმზ ჰოგის პირდაპირი შთამომავალი.[12]

მანრომ თინეიჯერობის ასაკში დაიწყო წერა, გამოაქვეყნა მისი პირველი მოთხრობა „ჩრდილების ზომები“, 1950 წელს. დასავლეთ ონტარიოს უნივერსიტეტში ინგლისურ ენასა და ჟურნალისტიკას სწავლობდა ორწლიანი სტიპენდიით.[13][14] ამ პერიოდის განმავლობაში იგი მუშაობდა როგორც მიმტანი, თამბაქოს ამკრეფი და ბიბლიოთეკის მოსამსახურე. 1951 წელს მან დატოვა უნივერსიტეტი, სადაც 1949 წლიდან სწავლობდა ინგლისურ ენას და დაქორწინდა ჯეიმზ მანროზე. ისინი გადავიდნენ დუნდარავში, დასავლეთ ვანკუვერში. ჯეიმზი მუშაობდა მაღაზიაში. 1963 წელს წყვილი საცხოვრებლად ვიქტორიაში გადავიდა, სადაც მათ გახსნეს მაღაზია მანროს წიგნები, რომელიც დღემდე მოქმედებს.

კარიერა

მანროს ფართოდ აღიარებულმა მოთხრობების პირველმა კრებულმა, ბედნიერი ჩრდილების ცეკვამ (1968), მიიღო გენერალ გუბერნატორის პრემია, შემდეგ კანადის უმაღლესი ლიტერატურული პრემია.[15] ამ წარმატებას მოჰყვა გოგონათა და ქალთა ცხოვრება (1971), ურთიერთდაკავშირებული მოთხრობების კრებული. 1978 წელს, მანროს კიდევ ერთი ურთიერთდაკავშირებული მოთხრობების კრებული ვინ გგონიათ, რომ ხართ? გამოიცა. ამ წიგნმა მანროს მოუპოვა გუბერნატორის მეორე გენერალური ლიტერატურული პრემია.[16] 1979 – დან 1982 წლამდე მან იმოგზაურა ავსტრალიაში, ჩინეთში და სკანდინავიაში საზოგადოებრივი ხილვადობისა და საჯარო კითხვისთვის. 1980 წელს მანრომ მწერალთა თანამდებობა დაიმსახურა ბრიტანეთის კოლუმბიის უნივერსიტეტში და ქუინსლენდის უნივერსიტეტში.

მწერლობა

მანროს მრავალი მოთხრობა ვითარდება ჰარონ ქანთიში, ონტარიოში. ავტორი ყურადღებას ამახვილებს რეგიონულ თავისებურებებზე, რაც მისი მხატვრული ლიტერატურის ერთ-ერთი მახასიათებელია. ის არის ყოვლისმომცველი მთხრობელი, რომელიც ემსახურება სამყაროს გაგებას. როგორც უილიამ ფოლკნერისა და ფლანერი ო'კონორის ნაწარმოებებში, მისი პერსონაჟები ხშირად უპირისპირდებიან ღრმა ფესვგადგმულ ადათებსა და ტრადიციებს, მაგრამ მანროს პერსონაჟების რეაქცია, ძირითადად, ნაკლებად მწვავეა, ვიდრე მათი სამხრეთელი კოლეგების. მისი მამრობითი პერსონაჟები დაახლოებით ერთი ტიპაჟის არიან, ხოლო მისი ქალი პერსონაჟები უფრო რთულები არიან. მანროს ნამუშევრების დიდი ნაწილი ასახავს ლიტერატურულ ჟანრს, რომელიც ცნობილია სამხრეთ ონტარიოს გოთიკის სახელით.[17]

მანროს პროზას ხშირად ადარებენ მოკლე მოთხრობების შესანიშნავ მწერლებს. მის მოთხრობებში, როგორც ჩეხოვის ნაწარმოებში, სქემა მეორეხარისხოვანია და „ცოტა რამ ხდება“. როგორც ჩეხოვთან, გარანი ჰოლკომბე აღნიშნავს: „ყველაფერი ემყარება გასხივოსნების მომენტს, უეცარ განმანათლებლობას, ლაკონიურად, დახვეწილად, გამჟღავნებულ დეტალებს“. მანროს ნამუშევარი ეხება „სიყვარულს და საქმეს, და ორივეგან წარუმატებლობას. ის იზიარებს ჩეხოვის აკვიატებას დროისა და ჩვენი ძალიან სამწუხარო უუნარობის გამო, სურს შეაჩეროს და თავიდან აიცილოს წინ წასვლის დაუყოვნებელი მოძრაობა.“[18]

მისი ნამუშევრების ხშირი თემაა გოგონათა ასაკობრივი დილემა და შერიგება ოჯახთან, სადაც ის გაიზარდა. ბოლოდროინდელ საქმიანობაში, როგორიცაა სიძულვილი, მეგობრობა, სიყვარული, ქორწინება (2001) და გაქცევა (2004), მან ყურადღება გაამახვილა საშუალო ასაკის, მარტოხელა ქალის და ხანდაზმულების ტრაგედიებზე. ეს არის მისი სტილის ნიშანი: პერსონაჟებმა უნდა განიცადონ გაბრწყინება, რომელიც გაანათებს ჩრდილებს და მნიშვნელობას მიანიჭებს მოვლენას.

მანროს პროზა ცხადყოფს ცხოვრების ორაზროვნებას: „ირონიული და სერიოზული, ამავე დროს“, „ღვთიური და პატივისცემის დევიზები და საზიზღარი მიჯაჭვულობა“, „განსაკუთრებული, უსარგებლო ცოდნა“, „მხიარულების ტონები და ბედნიერი აღშფოთება“, „ცუდი გემოვნება, უსუსურობა, სიხარული“. მისი სტილი მარტივად უნაცვლებს ერთმანეთს ფანტასტიკურსა და ჩვეულებრივს ადამიანის გვერდით.[19]

მრავალი კრიტიკოსის მტკიცებით, მანროს მოთხრობებს ხშირად აქვთ რომანებისთვის დამახასიათებელი ემოციური და ლიტერატურული სიღრმე. ხშირად ისმოდა შეკითხვა, რას წერდა მანრო რეალურად, მოთხრობებს თუ რომანს. ალექს ქიგანმა, რომელიც ეკლექტიკა- ში წერს , მარტივი პასუხი გასცა: „ვის ანაღვლებს? მანრო მოთხრობების უმეტესობაში ისეთივეა, როგორც სხვა რომანებში.“[20]

მანროს მუშაობის შესახებ კვლევა ჩატარდა 1970 – იანი წლების დასაწყისიდან, ხოლო პირველი სადოქტორო დისერტაცია გამოიცა 1972 წელს.[21]

ახალი ვერსიების შექმნა

მანრო აქვეყნებს თავისი მოთხრობების სხვადასხვა ვარიანტებს მოკლე დროში. მისი ნამუშევრები "გადავარჩინოთ მოსავალი და „ვნება“ გამოვიდა ორი განსხვავებული ვერსიით იმავე წელს, 1998 წელს და 2004 წელს.[22]

პირადი ცხოვრება

მანრომ 1951 წელს იქორწინა ჯეიმზ მანროსთან. მათი ქალიშვილები შეილა, კეტრინ და ჯენი დაიბადნენ 1953, 1955 და 1957 წლებში. კეტრინი გარდაიცვალა მისი დაბადების დღეს, თირკმელების ფუნქციონირების ნაკლებობის გამო.[23]

1963 წელს მონროები გადავიდნენ საცხოვრებლად ვიქტორიაში, სადაც მათ გახსნეს მონროს წიგნები, პოპულარული წიგნების მაღაზია, რომელიც ჯერ კიდევ არსებობს. 1966 წელს მათ ქალიშვილი ანდრეა შეეძინათ. ელისი და ჯეიმზ მანრო განქორწინდნენ 1972 წელს.

მანრო დაბრუნდა ონტარიოში. 1976 წელს იგი დაქორწინდა ჯერალდ ფრემლინზე, კარტოგრაფი და გეოგრაფი, რომელსაც უნივერსიტეტში შეხვდა.[13] წყვილი საცხოვრებლად გადავიდა კლინტონში, ონტარიოს მახლობლად, შემდეგ კი კლინტონში მდებარე ერთ სახლში, სადაც ფრემლინი გარდაიცვალა 2013 წლის 17 აპრილს, 88 წლის ასაკში.[24]

გარდაიცვალა 2024 წლის 13 მაისს, 92 წლის ასაკში.[25]

ლიტერატურა

  • Awano, Lisa Dickler. „Alice Munro’s Too Much Happiness.“ Virginia Quarterly Review (22 October 2010). Long-form book review of Too Much Happiness in the context of Alice Munro’s canon.
  • Besner, Neil Kalman. Introducing Alice Munro’s Lives of Girls and Women: a reader’s guide. (Toronto: ECW Press, 1990)
  • Blodgett, E. D. Alice Munro. (Boston: Twayne Publishers, 1988)
  • Buchholtz, Miroslawa (ed.). Alice Munro. Understanding, Adapting, Teaching (Springer International Publishing, 2016)
  • Carrington, Ildikó de Papp. Controlling the Uncontrollable: the fiction of Alice Munro. (DeKalb: Northern Illinois University Press, 1989)
  • Carscallen, James. The Other Country: patterns in the writing of Alice Munro. (Toronto: ECW Press, 1993)
  • Cox, Alisa. Alice Munro. (Tavistock: Northcote House, 2004)
  • Dahlie, Hallvard. Alice Munro and Her Works. (Toronto: ECW Press, 1984)
  • Davey, Frank. 'Class, Family Furnishings, and Munro’s Early Stories.' In Ventura and Conde. 79–88.
  • de Papp Carrington, Ildiko."What’s in a Title?: Alice Munro’s 'Carried Away.'" Studies in Short Fiction. 20.4 (Fall 1993): 555.


რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

  1. ↑ Alice Munro Wins Nobel Prize in Literature, by Julie Bosmans, The New York Times, 10 October 2013
  2. ↑ W. H. New. Literature in English. ციტირების თარიღი: August 18, 2019.
  3. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  4. ↑ Meyer, M.. Alice Munro. Meyer Literature. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 December 2007. ციტირების თარიღი: 21 November 2007.
  5. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  6. ↑ The Nobel Prize in Literature 2013 – Press Release. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 12 ოქტომბერი 2013. ციტირების თარიღი: 10 October 2013.
  7. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  8. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  9. ↑ Past Writers' Trust Engel/Findley Award Winners. ციტირების თარიღი: 7 April 2014.
  10. ↑ Jeanne McCulloch, Mona Simpson „Alice Munro, The Art of Fiction No. 137“, The Paris Review No. 131, Summer 1994
  11. ↑ Gaunce, Julia, Suzette Mayr, Don LePan, Marjorie Mather, and Bryanne Miller, eds. „Alice Munro.“ The Broadview Anthology of Short Fiction. 2nd ed. Buffalo, NY: Broadview Press, 2012.
  12. ↑ Taylor. For Alice Munro, small is beautiful.
  13. ↑ 13.0 13.1 Jason Winders. (10 October 2013) Alice Munro, LLD'76, wins 2013 Nobel Prize in Literature. Western News. The University of Western Ontario.
  14. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  15. ↑ Past GG Winners 1968. canadacouncil.ca. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-10-14. ციტირების თარიღი: 2020-06-09.
  16. ↑ Past GG Winners 1978. canadacouncil.ca. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2013-10-14. ციტირების თარიღი: 2020-06-09.
  17. ↑ Susanne Becker, Gothic Forms of Feminine Fictions. Manchester University Press, 1999.
  18. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  19. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  20. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  21. ↑ J.R. (Tim) Struthers, Some Highly Subversive Activities: A Brief Polemic and a Checklist of Works on Alice Munro, in: Studies in Canadian Literature / Études en littérature canadienne (SCL/ÉLC), Volume 06, Number 1 (1981).
  22. ↑ For details please see List of short stories by Alice Munro
  23. ↑ Thacker, Robert. Alice Munro - Biographical. ციტირების თარიღი: 5 August 2018.
  24. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
  25. ↑ Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted

ხ • გ • რ
ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში
1901–1925

სიული პრიუდომი (1901) • თეოდორ მომზენი (1902) • ბიორნსტიერნე ბიორნსონი (1903) • ფრედერიკ მისტრალი / ხოსე ეჩეგარაი (1904) • ჰენრიკ სენკევიჩი (1905) • ჯოზუე კარდუჩი (1906) • რადიარდ კიპლინგი (1907) • რუდოლფ ოიკენი (1908) • სელმა ლაგერლოფი (1909) • პაულ ფონ ჰაიზე (1910) • მორის მეტერლინკი (1911) • გერჰარტ ჰაუპტმანი (1912) • რაბინდრანათ თაგორი (1913) • რომენ როლანი (1915) • ვერნერ ფონ ჰეიდენსტამი (1916) • კარლ გელერუპი / ჰენრიკ პონტოპიდანი (1917) • კარლ შპიტელერი (1919) • კნუტ ჰამსუნი (1920) • ანატოლ ფრანსი (1921) • ხაკინტო ბენავენტე (1922) • უ. ბ. იეიტსი (1923) • ვლადისლავ რეიმონტი (1924) • ჯორჯ ბერნარდ შოუ (1925)

1926–1950

გრაცია დელედა (1926) • ანრი ბერგსონი (1927) • სიგრიდ უნსეტი (1928) • თომას მანი (1929) • სინკლერ ლუისი (1930) • ერიკ აქსელ კარლფელდტი (1931) • ჯონ გოლზუორთი (1932) • ივანე ბუნინი (1933) • ლუიჯი პირანდელო (1934) • იუჯინ ო’ნილი (1936) • როჟე მარტინ დიუ გარი (1937) • პერლ ბაკი (1938) • ფრანს ემილ სილანპაა (1939) • იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (1944) • გაბრიელა მისტრალი (1945) • ჰერმან ჰესე (1946) • ანდრე ჟიდი (1947) • ტომას სტერნზ ელიოტი (1948) • უილიამ ფოლკნერი (1949) • ბერტრან რასელი (1950)

1951–1975

პერ ლაგერკვისტი (1951) • ფრანსუა მორიაკი (1952) • უინსტონ ჩერჩილი (1953) • ერნესტ ჰემინგუეი (1954) • ჰალდორ ლაქსნესი (1955) • ხუან რამონ ხიმენესი (1956) • ალბერ კამიუ (1957) • ბორის პასტერნაკი (1958) • სალვატორე კვაზიმოდო (1959) • სენ-ჟონ პერსი (1960) • ივო ანდრიჩი (1961) • ჯონ სტეინბეკი (1962) • გიორგოს სეფერისი (1963) • ჟან-პოლ სარტრი (უარი თქვა ჯილდოზე) (1964) • მიხეილ შოლოხოვი (1965) • შმუელ აგნონი / ნელი ზაქსი (1966) • მიგელ ანხელ ასტურიასი (1967) • იასუნარი კავაბატა (1968) • სემიუელ ბეკეტი (1969) • ალექსანდრე სოლჟენიცინი (1970) • პაბლო ნერუდა (1971) • ჰაინრიხ ბიოლი (1972) • პატრიკ უაიტი (1973) • ეივინდ იუნსონი / ჰარი მარტინსონი (1974) • ეუჟენიო მონტალე (1975)

1976–2000

სოლ ბელოუ (1976) • ვისენტე ალეიქსანდრე (1977) • ისააკ ბაშევის ზინგერი (1978) • ოდისეას ელიტისი (1979) • ჩესლავ მილოში (1980) • ელიას კანეტი (1981) • გაბრიელ გარსია მარკესი (1982) • უილიამ გოლდინგი (1983) • იაროსლავ სეიფერტი (1984) • კლოდ სიმონი (1985) • უოლე შოინკა (1986) • იოსიფ ბროდსკი (1987) • ნაჯიბ მაჰფუზი (1988) • კამილო ხოსე სელა (1989) • ოქტავიო პასი (1990) • ნადინ გორდიმერი (1991) • დერეკ უოლკოტი (1992) • ტონი მორისონი (1993) • კენძაბურო ოე (1994) • შეიმას ჰინი (1995) • ვისლავა შიმბორსკა (1996) • დარიო ფო (1997) • ჟოზე სარამაგო (1998) • გიუნტერ გრასი (1999) • გაო სინძიანი (2000)

2001–დღემდე

ვიდიადჰარ ნაიპოლი (2001) • იმრე კერტესი (2002) • ჯონ მაქსველ კუტზეე (2003) • ელფრიდე იელინეკი (2004) • ჰაროლდ პინტერი (2005) • ორჰან ფამუქი (2006) • დორის ლესინგი (2007) • ჟან-მარი გუსტავ ლე კლეზიო (2008) • ჰერტა მიულერი (2009) • მარიო ვარგას ლიოსა (2010) • ტომას ტრანსტრიომერი (2011) • მო იენი (2012) • ელის მანრო (2013) • პატრიკ მოდიანო (2014) • სვეტლანა ალექსიევიჩი (2015) • ბობ დილანი (2016) • იშიგურო კაძუო (2017) • ოლგა ტოკარჩუკი (2018) • პეტერ ჰანდკე (2019) • ლუიზა გლიუკი (2020) • აბდულრაზაკ გურნა (2021) • ანი ერნო (2022) • იუნ ფოსე (2023) • ჰან კანი (2024)

თარგი:ნობელის პრემია 2013

მოძიებულია „https://wiki.ge/w/index.php?title=ელის_მანრო&oldid=157146“-დან