განთიადი (დაბა)
თარგი:მრავალმნიშვნელოვნება/დიზაინი
| დაბა | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
განთიადი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
{{ქვეყნის მონაცემები Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ქვეყნის დროშა2 | name = Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | variant = | size = }} | ||||
| [[ავტონომიური რესპუბლიკა (Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted)|ავტონომიური რესპუბლიკა]] | აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა | ||||
| [[მუნიციპალიტეტი (Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted)|მუნიციპალიტეტი]] | გაგრის მუნიციპალიტეტი | ||||
| შიდა დაყოფა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| კოორდინატები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მმართველი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| დაარსდა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| პირველი ხსენება | [[Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] | ||||
| ამჟამინდელი სტატუსი | 1966 | ||||
| ფართობი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | 40 მ | ||||
| ოფიციალური ენა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მოსახლეობა | 7,8 ათასი კაცი (1991) | ||||
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 | ||||
| სატელეფონო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საფოსტო ინდექსი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საავტომობილო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ოფიციალური საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |||||
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
განთიადი[2][3] (აფხ. Ганҭиади; ყოფილი პილენკოვო[4]; წანდრიფში[5]) — დაბა საქართველოში, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის, გაგრის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე. მდებარეობს შავი ზღვის სანაპიროზე, მდინარე მეხადირის ნაპირზე საქართველო-რუსეთის საზღვართან. ზღვის დონიდან 40 მ., გაგრიდან 22 კმ. დაბაზე გადის თბილისი-სოჭის სარკინიგზო და საავტომობილო მაგისტრალები. დაბის სტატუსი მიენიჭა 1966 წელს.
თარგი:საქართველოს კანონი ოკუპირებული ტერიტორიების შესახებ
ისტორია
დაბის ადგილას ადრე აქ არსებობდა სოფელი ცანდრიფში, რომელიც XIX საუკუნის 30-იანი წლებიდან დასტურდება. სახელწოდებას საფუძვლად უდევს ჯიქების თავადური საგვარეულოს ცანბა ფუძე და „ცანბების მხარეს, საცხოვრისს“ ნიშნავს. ცანბები ადგილობრივ მოსახლეობასთან ერთად 1864 წელს მუჰაჯირობის გამო იძულებით გადასახლდნენ ოსმალეთის იმპერიაში. 1867 წელს მას პილენკოვო ეწოდა შავი ზღვის ოკრუგის უფროსის გენერალ დიმიტრი პილენკოს პატივსაცემად და 70-იან წლებში რუსები, მოლდაველები და სომხები ჩაასახლეს.
1917 წელს დაბის ტერიტორიაზე რკინიგზის მშენებლობის დროს აღმოჩნდა ძვ. წ. XIII-XIV საუკუნეების ბრინჯაოს ორი ცული[6]
XX საუკუნის 20-იან წლებამდე ტერიტორია მდინარე ბაღრიფსთასა და მდ. ფსოუს შორის შეადგენდა პილენკოვოს თემს, რომელიც სოჭის რაიონში შედიოდა. 1929 წელს ეს ტერიტორია მრავალწლიანი დავის შემდეგ საქართველოს სსრ-ს გადაეცა. 1948 წლის 23 ივნისს პილენკოვოს ქართული სახელი განთიადი ეწოდა. საბჭოთა პერიოდში დაბაში მდებარეობდა თამბაქოს საფერმენტაციო ფაბრიკა, საკონსერვო, ღვინის ქარხნები, ადგილობრივი მნიშვნელობის წვრილი საწარმოები. განვითარებული იყო მეთამბაქოეობა, მევენახეობა. 1991 წელს დაბაში ითვლებოდა 3 საშუალო ზოგანსაგანმანათლებლო სკოლა, სკოლა-ინტერნატი, ბიბლიოთეკა, კინოთეატრი, კლუბები, საავადმყოფო, აფთიაქი და კავშირგაბმულობის განყოფილება.
1992-1993 წლების აფხაზეთის ომის შემდეგ, აფხაზეთის სეპარატისტულმა მთავრობამ განთიადს ცანდრიფში (აფხ. Цандрыԥшь) დაარქვა[7].
კურორტი
განთიადი ზღვისპირა კლიმატური კურორტია. ჰავა ნოტიო სუბტროპიკულია. იცის რბილი, უთოვლო ზამთარი (იანვრის საშალო ტემპერატურა 5,6 °C) და ძლიერ თბილი ზაფხული (აგვისტოს საშუალო ტემპერატურა 21,8 °C). ნალექები 1550 მმ წელიწადში. მზის ნათების ხანგრძლივობა 2100 სთ წელიწადში. წყლის ტემპერატურა ზაფხულში 22-25 °C. სამკურნალო ფაქტორია ზღვის ჰავა. სამედიცინო ჩვენება: გულ-სისხლძრღვთა, ნერვული სისტემისა და სუნთქვის ორგანოების არატუბერკულოზური დაავადებები. სეზონი — მთელი წელი.
დემოგრაფია
1989 წლის აღწერის მონაცემებით დაბაში ცხოვრობდა 7358 ადამიანი.
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 1989 წ. აღწ. | 7358 | -- | -- |
ისტორიული ძეგლები
განთიადში შემორჩენილია სამი ეკლესია:
- განთიადის ტაძარი — პირველი VI საუკუნის I ნახევრის ადრინდელი ფეოდალური ხანის ქვის ბლოკებით მოპირკეთებული სამნავიანი ბაზილიკის ნანგრევები[8];
- განთიადის ეკლესია[9];
- განთიადის ბერძნული ეკლესია[10].
ლიტერატურა
- ჯაოშვილი ვ., უშვერიძე გ., ზაქარაია პ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1997. — გვ. 550.
- ჯაოშვილი ვ., რჩეულიშვილი ლ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1977. — გვ. 680.
- ცხადაია პ., ხორავა ბ., „აფხაზეთის გეოგრაფიული სახელწოდებანი“, თბ., 2016.
სქოლიო
- ↑ საქართველოს საფოსტო ინდექსები - „საქართველოს ფოსტა“
- ↑ თარგი:სგსოლ
- ↑ თარგი:სგსოლ
- ↑ საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის საინფორმაციო-სტატისტიკური განყოფილება, „საქართველოს სსრ ადმინისტრაციულ ტერიტორიული დაყოფა 1949 წლის 1 სექტემბრისათვის“, თბ., 1949
- ↑ პილენკოვოს კუთვნილების საკითხი — „თანამედროვე სამეცნიერო კვლევის ასოციაცია“
- ↑ თარგი:საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა
- ↑ В. Е. Кәаҷиа, «Аԥсны атопонимика», Аҟәа 2002, ад. 176
- ↑ თარგი:საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა
- ↑ თარგი:საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა
- ↑ თარგი:საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობა
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
| ||||||||||||||||
| |||||||||||||
.svg){kind=link}
.svg){kind=link}
