ახმეტა
| ქალაქი | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
ახმეტა Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
|
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted ახმეტის ხედი რესტორან „ვარსკვლავიდან“ | |||||
| |||||
| ქვეყანა |
{{ქვეყნის მონაცემები Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ქვეყნის დროშა2 | name = Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | variant = | size = }} | ||||
| [[მხარე (Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted)|მხარე]] | კახეთის მხარე | ||||
| [[მუნიციპალიტეტი (Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted)|მუნიციპალიტეტი]] | ახმეტის მუნიციპალიტეტი | ||||
| შიდა დაყოფა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| კოორდინატები | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მმართველი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| დაარსდა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| პირველი ხსენება | [[Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] | ||||
| ამჟამინდელი სტატუსი | 1966 | ||||
| ფართობი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ცენტრის სიმაღლე | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ოფიციალური ენა | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| მოსახლეობა | 6363[1] კაცი (2021) | ||||
| ეროვნული შემადგენლობა |
ქართველები 96,8 % ოსები 1,7 % ქისტები 0,8 %[2] | ||||
| სასაათო სარტყელი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| სატელეფონო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საფოსტო ინდექსი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| საავტომობილო კოდი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| ოფიციალური საიტი | Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | ||||
| Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted | |||||
[[:commons:Category:Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted|Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted]] ვიკისაწყობში | |||||
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
ახმეტა[4] — ქალაქი საქართველოში, ახმეტის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციული ცენტრი. ადმინისტრაციულად ახმეტის თემში შედის სოფელი ბუღაანი.
გეოგრაფია
მდებარეობს მდინარე ალაზნის მარჯვენა მხარეს, მდინარე ილტოს ქვემო დინებასა და მდინარე ორვილს შორის გაშლილ ვაკეზე, პანკისის ხეობის შესასვლელთან, ზღვის დონიდან 567 მეტრ სიმაღლეზე, თბილისიდან 184 კმ. საავტომობილო გზებით უკავშირდება თელავს (29 კმ), თიანეთსა (31 კმ) და ყვარელს (64 კმ).
ჰავა ზომიერად ნოტიოა ცივი ზამთრით და ცხელი ზაფხულით. იანვრის საშუალო ტემპერატურაა 0,5 °C, ივლისისა 22 °C, საშუალო წლიური ტემპერატუეა 11,6 °C. ნალექები 820 მმ წელიწადში. ახმეტის ჩრდილოეთით, 4 კილომეტრში, ილტოს ხეობაში მარმარილოს საბადოა.
ისტორია
თქმულების მიხედვით, თამარ მეფეს ძალზე მოსწონებია წყლითა და ნოყიერი ნიადაგით მდიდარი ეს კუთხე და უნატრია: ახ, ნეტავ, აქ ზვარი და ხეხილი გაშენდესო. მეფის სურვილი ასრულებულა, დასახლებისთვის კი ახმეტა დაურქმევიათ. ახმეტა, როგორც მნიშვნელოვანი დასახლება, იხსენიება XVIII საუკუნის 40-იანი წლებიდან. ვახუშტი ბაგრატიონის ცნობით, ახმეტა განთქმული იყო საუკეთესო ღვინით. ლეკიანობის დროს ახმეტაში ხშირად იმართებოდა ბრძოლები.
XVIII საუკუნის 40-იან წლებში ახმეტა მიწისძვრამ დაანგრია, 1754 წელს კი ხუნძახის მმართველმა ნურსალ ბეგმა ააოხრა. XIX საუკუნის დასაწყისში გიორგი მაღალაშვილს ახმეტაში ეკლესიის აგება დაუწყია, მშენებლობა მის შვილებს დაუმთავრებიათ. მაღალაშვილის ქართლიდან კახეთში გადასახლება სვეტიცხოვლის საკათალიკოსო მამულების მართვა-გამეგეობასთან უნდა იყოს დაკავშირებული, სავარაუდოა, რომ ახმეტაში მან რაღაც სახელო და მასთან ერთად მამულიც მიიღო. 1812 წლის 31 იანვარს ახმეტაში რუსეთის იმპერიის მთავრობის საეგზეკუციო რაზმი ჩავიდა. ახმეტელებმა განგაში ატეხეს და რაზმი განდევნეს. ეს გახდა ნიშანი კახეთში აჯანჯების დაწყებისა.
ქალაქის სტატუსი მიიღო 1966 წელს. ახმეტის საქალაქო საბჭო მოიცავდა 15 სოფელს. 1971 წელს დამუშავდა ქალაქის გენერალური გეგმა (არქიტექტორი რ. ხატიაშვილი, ეკონომისტი ჯ. ძაძუა). საბჭოთა დროს მოქმედებდა ხის დამამუშავებელი, ღვინის, საკონსერვო, ყველ-კარაქის, საფუარის ქარხნები, სატყეო, ვაზის სანერგე და მევენახეობის მეურნეობები. მოქმედებდა საჰაერო მიმოსვლა თბილისამდე.
დემოგრაფია
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 1959 [1] | 6836 | ||
| 1970 [1] | ესკიზის შექმნის შეცდომა: 8205 | ||
| 1979 [1] | ესკიზის შექმნის შეცდომა: 9018 | ||
| 1989 [1] | ფაილი:Decrease2.svg 8970 | ||
| 2002[1] | ფაილი:Decrease2.svg 8571 | ||
| 2014[1] | ფაილი:Decrease2.svg 7105 | ||
| 2021[1] | ფაილი:Decrease2.svg 6363 |
ისტორიული ძეგლები
ახმეტის ჩრდილოეთით 1,5 კილომეტრზე მდებარეობს ახმეტის ღვთაების ეკლესია. ესაა VI საუკუნის სამნავიანი ბაზილიკა, რომელიც წყაროებში იხსენიება, როგორც ერთ-ერთი ასურელი მამის, ანტონ მარტყოფელის დროებითი ადგილსამყოფელი. ნაშენებია რიყის ქვით და შირიმით. ბაზილიკის ირგვლის შემორჩენილია გალავნის, საცხოვრებელი და სამეურნეო ნაგებობების ნანგრევები და დარბაზული ეკლესია.
ახმეტაში მოქმედებს მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი.
სხვა მნიშვნელოვანი ისტორიული ძეგლებია:
გალერეა
-
ქალაქ ახმეტის შესასვლელი
-
-
ახმეტის მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციის შენობა
-
ახმეტის ცენტრალური მოედანი
-
ცენტრალური სკვერი
-
ახმეტის კულტურის სახლი
-
პოლიციის შენობა -
ბიძინა ჩოლოყაშვილის სახელობის სკვერი
-
სკვერი
-
სკვერი -
ცენტრალური სკვერი
.svg){kind=link}
ლიტერატურა
- აფრასიძე გ., საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა, ტ. 2, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 2008. — გვ. 32.
- ზარდალიშვილი გ., კარბელაშვილი მ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თარგი:ადგილის მითითება ბიბლიობმულებში, 1977. — გვ. 106.
რესურსები ინტერნეტში
- კახეთის მხარის ოფიციალური საიტი
- ახმეტის მუნიციპალიტეტის ოფიციალური საიტი Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
სქოლიო
Lua error: Cannot create process: proc_open(/dev/null): Failed to open stream: Operation not permitted
| ||||||||||
| ||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||